Hoe voer je een genuanceerd gesprek over racisme?

In deze eerste aflevering gaat Nathan op onderzoek in zijn eigen geschiedenis. Wanneer heeft hij uitsluiting en discriminatie ervaren? Wat heeft hij verdrongen? En welke rol speelt dat in de rest van je leven?

Het is belangrijk om de geschiedenis van context te voorzien, en om de verschillende perspectieven op bijvoorbeeld Columbus te etaleren. We spraken kunstenaar Raul Balai over institutioneel racisme.

Forugh Karimi, waar Nathan in de podcast uitgebreid mee spreekt, legt uit wat de waarde is van haar eigen geschiedenis. In 1996 is ze als 25-jarige hoogzwangere Afghanistan ontvlucht. Die herinneringen zijn nooit weggeweest, al moet ze zich er soms voor afsluiten.

Toen in mei 2020 George Floyd door politiegeweld om het leven kwam, schreef Lisette Ma Neza als reactie daarop haar Spoken Word Sessie I Can't Breathe. 

Nathan merkt dat gesprekken over racisme fel worden. Hij ziet mensen naar elkaar wijzen, dat er veel onbegrip heerst tussen mensen. En soms uit zich dat zelfs in vijandigheid. Hoe ga je om met die emoties, om toch samen verder te komen in het gesprek over racisme?

Hoogleraar Amade M’Charek legt uit waar die woede vandaan komt, als we haar spreken. "Het was niet de eerste keer dat een zwarte man of vrouw omkomt door politiegeweld. Elke keer gebeurt het, komt het in de media, en daarna gaan we weer verder."

"Mijn boosheid is juist de reden dat ik het zeg. Mijn boosheid is hier onderdeel van. En je moet mijn boosheid horen en zien en voelen." Emoties horen erbij, volgens Naomie Pieter, zo vertelde ze in onze vierdelige webserie Het F-woord, gemaakt door Valerie Bisscheroux, samen met Milou Deelen en Cathelijne Blok.  

Nathan worstelt. Durf je nog te zeggen wat je vindt? Of ben je al meteen bang in een bepaalde groep te worden gedrukt, of om gecanceld te worden?

Hoewel het veel online gebeurt vooralsnog, bekijkt Stephan Sanders het cancellen met argusogen, zo blijkt in Het Filosofisch Kwintet. Omdat het een effect heeft in de offline-wereld. Zo begon Dalilla Hermans zich uit te spreken, maar door de reactie die dat opriep, wilden veel mainstreammedia niet meer met haar samenwerken. Waar ligt de grens, en hoe ermee om te gaan?

Maar mag je überhaupt wel alles zeggen? Mag je iedereen beledigen, of moet je kwetsen voorkomen? In Denktank onderzoekt Stine Jensen deze vragen, samen met vier jongeren. Ze gaan te rade bij de rechter in de zaak rondom Sylvana Simons, en spreken met gepeste jongeren. 

In de belevingswereld van Nathan lijkt de focus op identiteit alleen maar te te nemen. Schieten we ons doel niet voorbij door alleen naar kleur te kijken? Een persoon is toch veel gelaagder dan alleen zijn huidoppervlakte? Waarom kan hij niet gewoon Nathan zijn?

Waar je hang je je identiteit aan op? In het vormen van een collectieve identiteit, speelt cultuur een sterke rol. Daar kunnen we ons voordeel mee doen. 

Dat het kijken naar huidskleur sowieso maar een hele beperkte binaire benadering is, legt Stephan Sanders uit. “Als je zegt dat de mensheid is te verdelen in wit en zwart, kom je er niet uit. Dat is namelijk niet zo.”

Onze sociaalmaatschappelijke redactie bij 3FM sprak met drie Aziatische Nederlanders die het spuugzat zijn altijd samen te moeten vallen met hun Aziatische afkomst. Ze zijn trots op hun roots, en het is onderdeel van wie ze zijn. Maar ze zijn meer dan dat.

Wat betekent het voor jezelf en voor je carrière om je uit te spreken over dit thema? Als je opinieleider wordt, strijder wordt? Welke worstelingen horen daarbij? Hoe is het gesteld met representatie? En moet je je bewust zijn van je functie als rolmodel van kleur?

Als ouder fungeer je in situaties als rolmodel voor je kinderen. Hoe kun je dan je kinderen zo opvoeden, dat ze een diverser beeld krijgen van de samenleving? HUMAN vroeg drie deskundigen om tips.

Filmmaker Shamira Raphaëla liep mee met nationaal-socialist Constant Kusters en zag hoe hij, naast uitgesproken racist, ook huisvader is die met zijn kinderen aan de keukentafel 'smakelijk eten' zingt. Ze werd daardoor gerustgesteld en zag haar 'grootste vijand' als mens. Maar niet iedereen kijkt door die bril, als ze haar films kijken. Daarom besloot ze in 2020 een film níet uit te brengen, want die werken toch ook als blik op de wereld, en daarmee schetst ze ook rolmodellen. We spraken met de regisseur. 

In de laatste aflevering spreekt Nathan uitgebreid met psychiater Forugh Karimi. Is nuance doel of middel? Hoe is het om tussen twee werelden in te zitten?

HUMAN sprak met Kiza Magendane met politicoloog en schrijver Kiza Magendane, net zoals Nathan in zijn podcast met de denker spreekt. Voor HUMAN schreef hij in 2019 een monoloog over tolerantie. Want hoe gaan we online en offline met elkaar in gesprek in een tijd dat polarisatie de boventoon voert?

Manoushka Zeegelaar Breeveld wil revolutie. Maar tegelijkertijd wil ze nuance behouden. "Ik ben er heilig van overtuigd dat je het samen moet doen." Ze is erover uit dat zwarte piet bijvoorbeeld echt niet meer kan, maar hoe overtuig je de ander daarvan? Want om samen te leven heb je wel die ander nodig.