'We komen het bestel binnen om iets toe te voegen'

In haar kamer in het zonnige gebouw op het Mediapark zit een blije vrouw die graag flink aan de weg timmert, obstakels eigenhandig uit de weg ruimt en wier missie is geslaagd. Vier jaar geleden werd Willemien van Aalst als directeur/hoofdredacteur binnengehaald bij HUMAN om ervoor te zorgen dat HUMAN, toentertijd aspirant-omroep, zou blijven bestaan binnen het publieke omroepbestel. Dat is gelukt: vanaf 1 januari 2022 mag HUMAN zich een volwaardige omroep noemen. Met dank aan de leden: afgelopen jaar werden er ruim 90.000 ‘vrienden’ geteld. Mensen die het belangrijk vinden dat het humanistische geluid wordt uitgedragen.

Daarmee is de klus nog niet geklaard: de komende jaren zal HUMAN zich stevig moeten nestelen als ‘kleine omroep’ tussen de andere, veelal grotere spelers in Hilversum. Een kolfje naar de hand van Van Aalst, die zichzelf een bouwer noemt: ooit stond ze aan de wieg van het IDFA, dat uitgroeide tot internationaal gerespecteerd documentairefestival. "Groot, groter, grootst is daarbij niet streven: wij noemen onszelf geen supermarkt, maar een delicatessenwinkel. Wij willen duurzame programma’s maken die maatschappelijke impact hebben en die je aan het denken zetten.

Niet alleen bij onze trouwe, wat oudere achterban raken we een snaar; ook bij een jongere doelgroep die in Hilversums jargon de ‘avontuurlijke stadsbewoner’ wordt genoemd: geëngageerd, hoogopgeleid, geïnteresseerd in klimaat, media, cultuur, maatschappij. Een groep die geïnteresseerd is in onze programma’s maar ze alleen niet altijd online weet te vinden. We gaan dus hard werken aan programma’s die ons profiel versterken en onze idealen uitdragen – op tv, radio én online."

"Voor humanisten staat de mens centraal: waar toe zijn wij hier op aarde en hoe kun je dit leven zinvol maken? Hoe verhouden we ons tot elkaar, de samenleving, de planeet? HUMAN agendeert thema’s die de mens raken, zoals mensenrechten of zelfbeschikkingsrecht. Dat doen we onder meer in onze filosofische programma’s, of in documentaires waarin we mensen laten zien die in de knel komen door het systeem.

In de documentaire Tegenwind bijvoorbeeld ageren de bewoners van de Veenkoloniën in Groningen, naarmate er minder naar hen wordt geluisterd, steeds gewelddadiger tegen het kordon van windmolens dat om hun dorp wordt gelegd. Logisch: er lijkt geen oog meer te zijn voor de individuele mens. Maar ook een kinderprogramma als Wat zou jij doen? vind ik superhumanistisch. Daarin leggen kinderen hun dilemma’s voor aan andere kinderen. Samen filosoferen ze erop los hoe een probleem opgelost kan worden."

"Zo werkt het niet helemaal in de Hilversum. Inderdaad is er vanaf 1 januari 2022 meer budget voor ons geparkeerd bij de NPO, maar dat geld krijg je niet zomaar. Tot op heden moesten we onze programma-ideeën pitchen bij de netmanager, die er wel of niet zijn of haar goedkeuring aan gaf en je een budget toewees. De netmanager overzag het aanbod van alle omroepen en moest ervoor waken dat er niet meer van hetzelfde werd gemaakt.

De drie zenders hadden elk hun eigen netmanager. NPO 1 is de brede publiekszender, NPO 2 is de verdiepende, journalistieke zender en NPO 3 is bedoeld voor jonge mensen. We voelen ons erg thuis op NPO 2, maar we willen ook graag programma’s brengen op NPO 1 of op NPO 3 en de online NPO-kanalen, waar je doorgaans een ander publiek vindt. We willen graag hoor- en zichtbaar zijn op álle netten, zenders en platforms van de NPO. Per 1 januari 2022 verdwijnen de netmanagers. Ze worden vervangen door genre-coördinatoren. Bij hen gaan we pitchen met ideeën die aansluiten bij een specifiek genre."

"Levensbeschouwing, documentaire, onderzoeksjournalistiek en drama: dat zijn de vier hoofdgenres waarbinnen we ons willen profileren, met kennis & educatie, kunst & cultuur en human interest als genres ernaast. We doen geen sport en geen amusement. Kunst & cultuur past natuurlijk heel goed bij ons, maar daar zijn VPRO, AVROTROS en BNNVARA ook al actief in, daar moeten we onze weg in zoeken. We komen niet het bestel binnen om de anderen te beconcurreren of hetzelfde te doen, nee, we moeten iets toevoegen. Zoals we jaren deden met Het Filosofisch Kwintet. Zo’n programma wordt nergens anders gemaakt."

"Onze programma’s zijn doorgaans niet goedkoop. Neem nou Klassen, daar zijn de makers járen mee bezig geweest. Voor een dergelijke serie vragen we extra financiering aan, bijvoorbeeld bij het NPO-fonds, dat bedoeld is voor kwalitatief hoogwaardige dramaseries, documentaires, podcasts et cetera. Ook kun je aankloppen bij externe fondsen. Zo financieren het VSBfonds, Fonds 1818 en Fonds21 Medialogica in de Klas. De documentaireproducenten met wie we samenwerken, zoeken ook vaak naar extra geld. Dat mag, zolang we maar volstrekt onafhankelijk onze producties kunnen maken. Thuis op Zuid wordt mede gefinancierd door de Stichting Alzheimer. Ook uit het verenigingsgeld halen we soms extra financiering om een programma mogelijk maken."

"We zijn superidealisten, met onze audiovisuele content gooien we stenen en steentjes in de hebben vijver. Zo maken we zichtbaar wat er onder het oppervlak broeit. We vinden ook dat onze programma’s een impact moeten hebben die verder reikt dan de uitzending. Neem nu De Wasstraat, de documentairereeks over werken in met mensen met afstand tot de arbeidsmarkt. Daaraan hebben we De Wasstraat Inspiratiesessies gekoppeld, waarin werkgevers worden gestimuleerd sociaal te ondernemen. We daarvoor financiering gezocht en online bijeenkomsten uitgezonden. Na Klassen hebben we in het land bijeenkomsten georganiseerd voor soms wel 300 mensen tegelijkertijd, van beleidsmakers tot leerkrachten, om te kijken wat er beter kan het onderwijs. Dat past helemaal bij ons ideaal de wereld een beetje beter te maken."

Dit artikel verscheen in het HUMAN Magazine. Vrienden van HUMAN ontvangen dit op de deurmat. Nog geen vriend? Meld je aan!