Fatima verliet de islam (en steunt nu anderen)

Het voordeel van de gesprekken die Fatima El Mourabit bij De Vrijdenkplaats van het Humanistisch Verbond met ex-gelovigen voert, is dat ze vaak aan een half woord genoeg hebben. Omdat zij als geen ander hun situatie kent. De Vrijdenkplaats is een veilige plek voor mensen die een geloof hebben of willen verlaten. El Mourabit kwam erbij terecht nadat ze meewerkte aan het boek Nieuwe Vrijdenkers van Boris van der Ham.

De rode draad in de verhalen die ze hoort van de mensen die met haar in gesprek gaan, is dat ze hun ouders geen pijn willen doen door te vertellen wat ze wel of niet geloven. Die struggle maakte El Mourabit zelf ook mee, en nog steeds is er geen ruimte voor haar twijfels.

El Mourabit groeide op in een islamitisch gezin in de Gelderse gemeente Ede. Van jongs af aan heeft ze vragen over haar religie. Ze wilde begrijpen wat de gedachtegang was achter de verzen in de Koran. Ze leerde wel de verzen in de Koran fonetisch op te zeggen in de moskee, maar haar ouders leerden haar wat een moslim wel en niet mag in naam van het geloof.

'"Toen ik kleuter was vertelden ze mij dat niet-moslims naar de hel gaan en niet naar de hemel. Dit vond ik gek. Ik vroeg mijn moeder waarom dit zo was. Ze probeerde het mij uit te leggen, maar ik voelde geen voldoening. Ik miste de logica. Waarom zouden alleen moslims naar de hemel gaan? Hoe meer vragen ik stelde aan mijn moeder, hoe geïrriteerder ze werd. Ze zag de vragen die ik stelde als twijfel. Volgens mijn moeder moest ik mijzelf overleveren aan de islam, twijfels hoorden daar niet bij.'"

Op haar twaalfde werd El Mourabit overmand door schuldgevoelens. Ze besloot naar haar moeder te luisteren en zich volledig over te leveren aan de islam. El Mourabit droeg een hoofddoek en bad iedere dag. Toch kon ze haar twijfels niet lang onderdrukken. ''Ik had vragen en wilde hier antwoord op hebben. Deze gevoelens zorgden ervoor dat ik besloot vanaf mijn achttiende zonder hoofddoek door het leven te gaan.''

Vlak nadat Mourabit besloot geen hoofddoek meer te dragen, begon ze lessen te volgen over de islam. ''Hoe meer ik mij ging verdiepen in de islam, hoe meer twijfels ik kreeg. Toch verliet ik mijn religie niet. Mijn schuldgevoelens wonnen het van de twijfel. Ik probeerde een zo goed mogelijke moslim te zijn. Dit heb ik volgehouden tot ongeveer mijn dertigste. Vanaf dat moment veranderde de situatie. Ik voelde me geen moslim meer."

Een keerpunt was toen El Mourabit in de opvoeding van haar dochter steeds meer tegenstrijdigheden merkte. Ze gaf haar dochter dingen mee waar ze zelf geen onderdeel meer van was. De volgende stap was om haar ouders te vertellen dat ze niet meer geloode. "Ik wilde eerlijk naar mijzelf toe zijn. Natuurlijk had ik kunnen doen als of ik moslim was, aangezien mijn ouders en ik niet in dezelfde stad woonden, maar ik wilde geen dubbelleven leiden."

El Mourabit wist dat de kans groot was dat ze verstoten zou worden. “Mensen die hetzelfde meemaakten destijds waren Ayaan Hirsi Ali en Ehsan Jani, mensen die moesten onderduiken en bedreigd werden toen ze van hun geloof stapten.” Wanneer El Mourabit haar ouders vertelt dat ze niet meer gelooft, geeft haar moeder aan wel in contact te willen blijven met haar, maar dat ze zal bidden dat ze terugkeert naar de islam.

"Mijn moeder is ervan overtuigd dat ik als niet-moslim niet in de hemel terechtkom, en dat we elkaar in het hiernamaals niet meer zullen zien," vertelt El Mourabit, "Toch ben ik dankbaar dat ik nog contact heb met mijn familie, zelfs al weet ik dat ze mijn keuze nooit zullen accepteren."

De schrikbeelden die ze had van het verlaten van het geloof, hebben inmiddels plaatsgemaakt voor genuanceerde verhalen van mensen die prima hun leven leiden en niet gelovig zijn. "Dat ben ik pas gaan ontdekken bij het Humanistisch Verbond." 

De grootste drijfveer van Fatima El Mourabit is om erkenning te krijgen dat deze groep ook bestaat. Het irriteert El Mourabit dat er scholen zijn die homogeen zijn in plaats van gemengd. "Doordat mensen hun eigen waarheden hebben ontstaan er paralelle samenlevingen. Dat gaat niet alleen over de islam, maar over alle religies. Je zou eigenlijk de hele wet op Vrijheid van Onderwijs (het recht van ouders om kinderen te laten onderwijzen op een manier die past bij hun opvattingen, red.) moeten schrappen, en zorgen dat er geen aparte religieuze scholen zijn. In een vrij land moet je je eigen keuzes kunnen maken."

De vier afleveringen van Vrijdenkers kijk je nu op NPO Start. Verder verdiepen kan op de speciale programmapagina. Daar vind je ook meer informatie over De Vrijdenkplaats, voor als je zelf worstelt met het geloof verlaten.