Er is nu een veilige plek om vrij te denken

Je raakt nooit helemaal los van de religie waarin je bent opgegroeid. Dat blijkt wel wanneer je de vier afleveringen van onze serie Vrijdenkers kijkt, waarin zes dappere mensen met Özcan Akyol in gesprek gaan over het opgroeien binnen een geloofsgemeenschap waarin ze zich niet meer thuis voelden.  

Ondanks dat ze soms al lange tijd niet meer uitgaan van de almachtigheid van een God, Allah, Jehova, Jahweh of Shiva, achtervolgen de conflicten met hun familie, de sociale kring en eigen identiteit nog volop. En dat zal waarschijnlijk nooit helemaal voorbij zijn. 

Sommige geloofsverlaters willen ook niet per se loskomen op alle fronten, maar zoeken naar handvatten om hun familie of gemeenschap niet te verliezen, om gewoon gezellig suiker- of kerstfeest te vieren, ook al geloven ze niet. Voor al deze mensen hebben onze vrienden van het Humanistisch Verbond (HV) een veilige plek gecreëerd om met elkaar hierover in gesprek te gaan: De Vrijdenkplaats. 

"De Vrijdenkplaats is vooral een plek waar mensen elkaar kunnen ontmoeten en verhalen met elkaar kunnen delen," zegt Pauline Boddeke, die namens het HV projectmanager is van De Vrijdenkplaats. "Natuurlijk organiseren we ook gespreksavonden, cursussen, themavonden en borrels, vooralsnog allemaal online, maar mensen hebben vooral behoefte aan een veilige plek waar ze met  lotgenoten van gedachten kunnen wisselen." 

In april van dit jaar werd de Vrijdenkplaats geopend, inmiddels hebben zich al zeventig mensen aangemeld op het platform. "Het valt me op hoe divers de groep is, zowel wat betreft religies als leeftijd. Toch zijn het voornamelijk jonge mensen, omdat je ook in de serie ziet dat wanneer mensen gaan studeren en in aanraking komen met andere wereldbeelden en perspectieven, dat dat een moment kan zijn dat ze beginnen te twijfelen aan hun eigen denkbeelden."

Niet dat ze al heel veel ervaring had met geloofsverlaters en ook het Humanistisch Verbond kende Boddeke tot ze met deze klus begon alleen van naam. Wel draaide ze eerder van dit soort projecten, zoals Tafel van Eén van WOMEN Inc, waar vrouwen werden geholpen om in beweging te komen en een volgende stap te nemen. "Vrijdenken en vrouwen empoweren lijken misschien twee totaal verschillende dingen, maar uiteindelijk gaat het allebei om het versterken van het individu." 

Het project is opgezet met subsidie van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid omdat, volgens Boddeke, het kabinet er zeker wat voor over heeft om deze groep burgers te ondersteunen. "Naast het organiseren van acht cursussen bouwen we een netwerk, een platform dat zichzelf in leven kan houden uiteindelijk. Voor en door de deelnemers zelf; daar hebben de deelnemers het meeste aan."

Hoewel mensen uiteraard gescreend worden wanneer ze zich aanmelden, zodat het platform een veilige plek kan blijven, zijn er weinig tot geen regels. Het platform laten ze bewust open om te kijken waar het zich ontwikkelt en waar 'de energie zit', zoals Boddeke het noemt. Corona helpt in die zin, omdat veel online plaatsvindt, waar mensen zich wellicht veiliger voelen.

Overigens wil Boddeke benadrukken dat het HV zich geenszins tot doel stelt om mensen van hun geloof te laten vallen. "Wij staan open voor iedereen die twijfelt, maar we proberen niemand een bepaalde kant op te duwen. iedereen is vrij om daar zijn eigen keuze in te maken." 

Eén op één contact met lotgenoten, dat is waar het meest behoefte aan is. "Je raakt nooit helemaal los, want het is niet alleen loskomen van een geloofsovertuiging," zegt Boddeke. "Het is vaak ook loskomen van je familie en je sociale netwerk. Een persoonlijk proces, dat soms gepaard gaat met verdriet en pijn. Bij De Vrijdenkplaats kunnen mensen dan hun ervaringen delen, hun persoonlijke dilemma's doorgronden of soms zijn de vragen ook heel praktisch van aard." 

Klik hier als je meer wil weten over de diverse bijeenkomsten en cursussen van De Vrijdenkplaats.