Deze week keek ik Ongehoord Nieuws en belde met Ongehoord Nederland-hoofdredacteur Arnold Karskens om te vragen waarom complottheorieën bij zijn omroep niet leiden tot kritische vragen.

Ondanks geringe zendtijd zal de entree van Ongehoord Nederland in het publieke bestel weinig mensen zijn ontgaan. Paradepaardje Ongehoord Nieuws leverde binnen de kortste keren zoveel klachten op dat de ombudsman zich genoodzaakt zag een onderzoek in te stellen. In afwachting van het rapport toont de door Arnold Karskens opgerichte omroep zich koersvast. Onlangs werd de NPO 1-kijker nog getrakteerd op een luchtige uitzending over omvolking. Presentatoren Arlette Adriani en Ahmed Aarad slaagden er tijdens de lengte van dat gesprek niet in om een kritische vraag te formuleren. Ditmaal mondde de verontwaardiging uit in kamervragen naar de kwaliteit van ON’s journalistieke werk.

Tegen die achtergrond nodigde de redactie van Ongehoord Nieuws afgelopen dinsdag Thierry Baudet uit. Ook te gast: ON-hoofdredacteur Arnold Karskens. Doordeweekse middag-tv trekt weinig kijkers, waardoor de beeldvorming rond Ongehoord Nieuws vooral is gebaseerd op korte fragmenten die online rondgaan. Dus onderwierp ik de uitzending aan een close reading. Centrale vraag: welke boodschap wil de FvD-voorman verspreiden en leggen de presentatoren hem een strobreed in de weg?

Mogelijk heb je op sociale media fragmenten gezien van Thierry’s tirade over corona. Het gebruikelijke verhaal, zij het weer een stap onsmakelijker gebracht. Toch zat het meest opvallende al eerder in de uitzending.

Closeread: Ongehoord Nieuws

Presentator Ahmed Aarad stond ooit op de kieslijst van GeenPeil en heeft jarenlange ervaring in de IT-sector. Hij is auteur van drie stukken op GeenStijl en begon zelf een nieuws- en opiniewebsite. Presenteren is een ervaringsvak - vandaag maakt hij vlieguren met een even behendige als onvoorspelbare politicus aan boord.

Co-presentator Arlette Adriani (De Wekelijkse Lottotrekking, Astro TV) heet Baudet warm welkom en vraagt of hij iets wil vertellen over de filmvertoning die hij de volgende dag organiseert, notabene in het Europees Parlement. Haar gast glimlacht en steekt van wal. Het blijkt te gaan om 2000 Mules, een documentaire waar factcheckers geen spaan van heel lieten maar die volgens Baudet ‘onomstotelijk’ laat zien dat Biden de verkiezingen heeft gestolen. Aarad onderbreekt hem.

"Onomstotelijk? Wat bedoel je daarmee?"

Baudet: "Zeer aannemelijk."

Hij kijkt alsof hij zelf ook geen tegenspraak had verwacht en zegt dat het Amerikaanse OM weer onderzoek gaat doen. Daarna vervolgt hij: "We zullen zien hoe het Europees Parlement reageert. Want als het in Amerika al gebeurt, die verkiezingsfraude, gebeurt het in Nederland of andere Europese landen misschien ook."

Dit zou een leuke retorische misstap zijn om te ontleden, ware het niet dat het idee dat onze verkiezingsuitslagen niet ‘kloppen’ gevaarlijk is. Iets minder aarzelend geponeerd kan zo’n stelling aardig wat heethoofden mobiliseren, zagen we bij de Capitool-bestorming. 

Want als het in Amerika al gebeurt, gebeurt het in Nederland misschien ook.

Aarad zegt dat we eerst maar eens de conclusies van het OM moeten afwachten. Verder reageert niemand, ook de als gast aanwezige hoofdredacteur niet. Het volgende onderwerp wacht, er is een raadslid uit Cranendonck aangeschoven die zich beklaagt over asielzoekers in zijn gemeente. Iedereen is weer bij de les en doet zijn zegje.

Even bellen met Arnold Karskens

Hoort een journalist op een moment als hierboven geen kritische vragen te stellen?

"Of ze nou links of rechts zijn, Ab Osterhaus of Geert Dales heten – wij geven onze gasten de tijd om hun betoog af te maken. Het is voor zowel de kijker als de gast irritant als iemand om de twee zinnen wordt onderbroken. Dat snelle afkappen is vaak ter meerdere glorie van de interviewer. Zo steken wij bij Ongehoord Nederland niet in elkaar. Wij geven iemand een podium, en dan hoef je niet alles wat hij zegt ter discussie te stellen. Om nou op elke uitspraak van een gast te reageren, dan kom je nooit toe aan de onderwerpen waarvoor je ze hebt gekozen en uitgenodigd. En dit was niet het hoofdonderwerp voor deze uitzending. Hij bracht het zelf ter sprake."

Interviews met Baudet hebben de neiging te ontsporen. Nemen jullie dat mee in je voorbereiding?

"‘Nee, want hij zit zo vaak bij ons. Voor de balans zorgen we dat er altijd een sterk panellid tegenover hem zit. In dit geval was ik dat zelf. We passen denk ik wel bij elkaar. Thierry heeft een zeer uitgesproken mening. Het is een man met stellingen die misschien niet altijd helemaal zijn uitgewerkt, maar ook dan vertolkt hij dat ongehoorde geluid. Hij is een gekozen politicus. En als een gekozen politicus iets meent, dan mag hij het bij ons zeggen. Wanneer iemand het niet met hem eens is, dan mag hij dat ook zeggen. Wij verbieden geen standpunten en leggen niemand het zwijgen op. Ongehoord Nederland is liberaler dan mensen denken."

Alles mag?

"Nee, we zijn tegen racisme, doodsbedreigingen en dat soort dingen. Wat ik ervan vind als ons racisme verweten wordt? Zoals je hebt gezien hebben wij zelf een gemêleerde club presentatoren. We zijn pas een paar maanden bezig en zetten nu al twee keer per week een mooie nieuws- en duidingsshow neer. Lang leve het pluriforme omroepstelsel!"

Dank voor je tijd, Arnold.

"Graag gedaan."

Nabrander

Een uur na het telefoongesprek sms't Karskens: "Als je mij de definitie van ‘een kritische vraag’ kan geven, dan hoor ik dat graag, en zal ik alle NPO-programma’s langs die meetlat leggen. Nieuws en opinie kennen vele zijden. Dat moeten we vooral zo houden."

Dit is ook interessant