Drie kwart van de Nederlandse samenleving maakt zich zorgen om de klimaatcrisis. Volgens humanist Evanne Nowak zijn klimaatzorgen meer dan terecht. Ze schrijft hierover een hoofdstuk, Activisme met een gebroken hart, in het boek Nu het nog kan van Extinction Rebellion. Wij spreken Nowak over waarom zij klimaatzorgen als een positief iets bestempelt.

Dat drie kwart van de Nederlanders zich zorgen maakt om het klimaat, blijkt uit een onderzoek van het Centraal Bureau voor Statistiek (CBS). Volgens Nowak is dit percentage niet zorgwekkend. ''Je zorgen maken om het klimaat, is oké,'' vertelt ze. ''Dit accepteren we nog onvoldoende. Niets is er mis met je. Je maakt je zorgen over het welzijn van de planeet waar je op leeft. Dit is heel normaal. Ik maak mijzelf ook zorgen om het klimaat.''

Stress zorgt voor impact

De groep die zich druk maakt over het klimaat, bestaat maar voor een klein deel uit invloedrijke mensen volgens Nowak. ''Ik ben ervan overtuigd dat als een grote groep invloedrijke mensen zich bewust is van wat er aan de hand is met het klimaat, en zich de gevolgen persoonlijk aantrekken, er eerder of überhaupt grote stappen ondernomen worden,'' vertelt ze. ''Ik wil mensen geen angst aanjagen, maar gevoelens, waaronder verwarring, boosheid en paniek, horen bij het leven. Deze gevoelens kunnen voor bewustwording zorgen, wat op den duur weer zorgt voor meer klimaatbewuste personen.''

Maar waar ligt de grens? Is je zo veel zorgen maken om het klimaat dat je gezondheidsproblemen krijgt, zoals een klimaatdepressie, nog steeds verantwoord? Volgens Nowak is de grens tussen verantwoorde en onverantwoorde klimaatzorgen erg dun. ''Ik wil niemand een depressie aanpraten, maar je zorgen maken om. Het klimaat, dat is zeker een positief iets.''

Praat over je klimaatstress

Niet iedereen is het eens met Nowak. ''Veel mensen zien klimaatstress namelijk als een negatief iets. Ze gaan er zelfs voor in behandeling bij een psycholoog,'' vertelt ze. ''Dit is helemaal niet nodig. We moeten klimaatangst niet pathologiseren. De diagnose hoeft helemaal niet behandelt te worden door een psycholoog. We moeten deze gevoelens niet loslaten, maar juist vasthouden. We moeten ons zorgen blijven maken, zodat we actie gaan ondernemen en veranderingen zullen plaatsvinden.''

Praten over klimaatstress is volgens Nowak geen slecht idee, maar liever niet met je psycholoog, die als doel heeft, jou van je klimaatstress af te helpen. ''Personen moeten samen met elkaar praten over hun zorgen,'' zegt ze. ''Praat over wat je zo aangrijpend vindt en waarom. Vertel elkaar wat je graag zou willen veranderen en welke soort persoon je wil zijn op deze planeet.''

De klimaatangst waar Nowak zelf ook mee kampt, komt in vlagen, vertelt ze. ''Meestal speelt het op als er nieuwe rapporten en berichten verschijnen over het klimaat, zoals de bosbranden in Australië. Ik accepteer dat ik hierdoor af en toe sombere gevoelens ervaar. Het helpt mij enorm om over deze gevoelens te praten met mijn partner en/of vrienden. Op deze manier draag ik mijn verdriet niet eenzaam en alleen. Zo wegen de gevoelens minder zwaar.''

De Groene Kliniek

Nowak vindt het zo ontzettend belangrijk dat mensen met elkaar praten over elkaars klimaatzorgen, dat ze spreker wordt bij podcast De Groene Kliniek. Deze podcast is opgericht door theatergroep Gouden Haas en behandelt het onderwerp hoe wij als samenleving massaal met elkaar in contact kunnen komen om te praten over onze klimaatangst. ''Specifieke vragen als: Hoe ervaren wij de wereld? Hoe kunnen we zorgen voor een gezonder klimaat? En: Hoe gaan we om met de ecologische ramp waar wij ons in begeven? staan centraal,'' vertelt Nowak.

Markus Spiske / Pexels

We praten al genoeg over cijfers

Volgens Nowak gebruikt Nederland, wanneer het over de klimaatcrisis gaat, al genoeg cijfers, tabelletjes en grafiekjes. ''Dit is prima, maar we moeten ook onderzoek doen naar de gevoelens die we hebben bij de klimaatcrisis,'' legt ze uit. ''Denk bijvoorbeeld aan de hittegolf die momenteel gaande is op de Noordpool. Dit fenomeen kan zoveel zorgen oproepen. Op zo’n moment is het belangrijk om het naast cijfers ook te hebben over onze gevoelens. Dus niet alleen een gesprek over wat de impact is van een hittegolf op de noordpool, maar ook een gesprek te voeren over wat deze hittegolf mentaal met je doet.''

Het is normaal om klimaatzorgen te hebben, en een bezoekje aan de psycholoog is volgens Nowak niet nodig. Misschien kun je een voorbeeld nemen aan Pieter Boot, sectorhoofd Klimaat, Lucht en Energie bij het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL). Boot verwacht dat, hoewel we in 2020 nog niet onze klimaatdoelen haalden, in 2050 Europa klimaatneutraal zal zijn. Geen zorgen nodig, dus.

Wil je ondertussen weten wat jij kan doen om het klimaat op een positieve manier te beïnvloeden? Klik dan hier.

Dit is ook interessant