Wanneer verspilling je een doorn in het oog is

In het voormalige stationsgebouw van Houten zit de jonge ondernemer Léon Polman aan tafel, achter zijn uitgestalde duurzame notitieboeken. Polman is de oprichter van Green Side, een onderneming die notitieboeken maakt van afgedankt papier, dat slechts aan één zijde bedrukt is. Denk aan mislukte printjes, papier waar de nietjes op de verkeerde plek zaten of gewoon kleurplaten waar te veel van zijn gedrukt. Met dit idee is hij genomineerd voor Leukste Onbekende Wereldverbeteraar 2019,

De notitieboeken worden in elkaar gezet door de werknemers van Het Oude Station – een café met werknemers die een afstand tot de arbeidsmarkt hebben. Voor Polman kwamen bij Het Oude Station twee kansen samen: het halfbedrukte papier dat door mensen wordt weggegooid hergebruiken én mensen helpen die door de maatschappij op veel plekken als niet-inzetbaar worden gezien. "Ik wil gebruik maken van het potentieel dat er al is."

Tekst gaat verder na afbeelding

Het idee voor Green Side was in een dag geboren. Omdat hij klaar was met zijn studie Organisaties, Verandering en Management, vond Polman het tijd om zijn kast eens uit te ruimen. Hij verzamelde oude werkstukken en opdrachten met het plan ze weg te gooien. Zonde eigenlijk, vond Polman. "Ik dacht: Kan ik hier niet nog iets mee? Ik ben goed gaan kijken en zag dat veel papier maar aan één kant bedrukt was. Op de andere kant had ik vaak notities geschreven."

Diezelfde middag nog zat Polman bij de lokale printshop, zijn handen vol oude A4-tjes uit zijn kast, en vroeg of ze die konden inbinden. "Ze wilden het wel doen, maar ze vonden het eigenlijk een beetje onzin. 'Voor dit geld kun je net zo goed een notieboek in de winkel kopen', zeiden ze. Ze snapten niet helemaal wat de bedoeling was."

Polman loopt naar een zijkamer van het stationsgebouw, waar het inbinden van de boeken plaatsvindt. Het is niet groot, maar dat is ook niet nodig. Er staan twee kleine machines: één om gaatjes mee te maken en één om de notitieboeken in te binden. “De eerste machine heb ik zelf gekocht," zegt Polman. "Voor 150 euro, dat was de goedkoopste. Daarmee ben ik gaan oefenen. Ik gebruikte papier dat ik zelf nog had en vrienden hielpen me papier in te zamelen."

Maar om zijn onderneming verder uit te kunnen bouwen, was papier van vrienden en familie niet genoeg. Polman ging op zoek naar een plek die veel meer en op constante basis overgebleven papier kon leveren. "Mijn eerste gedachte was: ik wil restpapier uit kantoren gebruiken. Dan kan ik dat papier inbinden en gelijk weer aan het kantoor teruggeven. Helaas waren ze bang dat privacygevoelige informatie in de notitieboeken zou komen."  

Tekst gaat verder na afbeelding

Polman zocht verder en las in de lokale krant dat een basisschool in de buurt bezig was met verduurzamen. "Die moet ik hebben, dacht ik meteen. Ik mailde en belde ze, maar kreeg geen reactie. Toen ben ik maar gewoon naar binnen gelopen. Ik dacht: Wat is het ergste wat me kan gebeuren? Daarbinnen werd ik naar de directeur gestuurd en hij zei direct: 'O, Léon Polman. Ja, ik heb je mailtjes gelezen, maar ze zijn een beetje onderop gekomen. Vertel.'"

Het inzamelen van papier op de school bleek een succes. Kleurplaten, rekensommen en kindergedichtjes belandden via de inzamelbak bij Polman achterop de fiets. Andere basisscholen bleken ook enthousiast en Polmans papiervoorziening was geregeld.

Nu nog hulp bij het maken van de boekjes. "Waar het bij Green Side om gaat, is dat je niet focust op de kant die bedrukt is, maar dat je het potentieel ziet van de andere kant. Ik geloof dat je de wereld kan veranderen door er anders naar te kijken. Dat geldt voor hoe we naar afval kijken, maar ook hoe we naar mensen kijken. Ik wilde graag werken met mensen die een afstand hebben tot de arbeidsmarkt: ik wil kijken naar wat ze wél kunnen in plaats van naar wat ze niet kunnen."

Daarom stapte Polman Het Oude Station binnen. "Ik stelde mezelf en mijn idee voor en vroeg of dat iets voor hen zou zijn. Ik mocht nog een keer langskomen om het inbinden samen met de werknemers te proberen. Alleen als zij het zagen zitten, ging mijn idee door. Gelukkig vonden ze het stuk voor stuk leuk om te doen en gingen ze ermee akkoord. Zélfs als het betekende dat ze dan minder tijd hadden om koekjes te bakken."

Tekst gaat verder na afbeelding

Zijn onderneming loopt goed en Green Side is zich zelfs aan het uitbreiden: ook in Laren en in Lent (vlakbij Nijmegen) zit nu een vestiging. Maar je blijft leren als jonge ondernemer. "Voor mij is het soms lastig de balans te vinden tussen wat je van te voren echt moet uitstippelen en waar je zomaar in het diepe kunt springen," zegt Polman.

"Toen we net begonnen, had ik een klant die een grote bestelling binnen een week geleverd wilde hebben. Ik wilde die kans niet laten liggen, dus ik zei dat dat wel ging lukken. Alles was op tijd af, maar uiteindelijk kregen we van de klant te horen dat de kwaliteit van de notitieboeken niet goed was: ringetjes lieten los en boeken vielen uit elkaar. Op zo’n moment probeer ik te kijken naar wat ik daarvan kan leren. In dit geval leerde ik dat er nog een kwaliteitscheck in ons proces ontbrak. Maar ik ging toen wel door de grond van schaamte."

"Toch ligt daar wel mijn kracht als ondernemer, denk ik. Dat ik kan zeggen: 'We gaan gewoon, linksom of rechtsom lukt het wel'. De oprichter van Linkedin zei: 'If you’re not emberased by the first version of your product, you’ve launched too late.' Daar ben ik het mee eens, je moet gewoon dingen proberen en risico’s durven nemen. Als je dat niet doet, kom je nergens."

Tekst gaat verder na afbeelding

Om te laten zien hoe een Green Side notitieboek gemaakt wordt, neemt Polman plaats achter de machines. Met geconcentreerde blik prikt hij de gaatjes op de goede plek en haalt het boek met een snelheid die zijn kundigheid verraad door de bindmachine. Na amper twee minuten is het boek af.

Hoewel de onderneming klein is, gelooft Polman echt dat Green Side impact maakt. "De wereld verandert niet door een grootse heldendaad, maar door miljoenen kleine acties die voor een wrinkle-effect zorgen en uitwaaieren in de samenleving.

Ik heb al zoveel mensen gehoord die nu niet meer zomaar hun papier weggooien. Als wij ervoor kunnen zorgen dat mensen anders gaan kijken en kansen zien in plaats van afval en oud papier, vind ik dat al een enorme prestatie. Zo kunnen we de wereld beter maken."