Zeven tips om met jouw idee de wereld te verbeteren

Kleine of grootse ideeën: bij de School voor Wereldverbeteraars leren mensen hoe ze hun dromen kunnen verwezenlijken. Samen met de mentoren van de school gaan 'studenten' een maand lang aan de slag om ervoor te zorgen dat ze met een strak plan voor hun initiatief weer naar huis gaan. Om dit soort wereldverbeteraars en hun ondernemingen te stimuleren, gaat de School voor Wereldverbeteraars ieder jaar op zoek naar de leukste, onbekende wereldverbeteraar van het jaar.

De inzendingen lopen uiteen van gerecycelde schriften tot schilderijen, van vernieuwende bijlessen tot hulp in vluchtelingenkampen. Stuk voor stuk geslaagde ondernemingen. Maar hoe doe je dat nou, een succesvolle onderneming opzetten? Juul Martin, oprichter van de School voor Wereldverbeteraars, en Mieke Miltenburg, mentor voor wereldverbeteraars, geven zeven tips.

Een onderneming ontstaat niet uit een concreet plan, maar uit het verlangen dat daarachter ligt volgens Martin en Miltenburg. Hoe vind jij dat de wereld eruit zou moeten zien? "Vanuit dat verlangen moet je gaan denken," zegt Martin. “Hoe kan je jouw doel vormgeven?”

Het is daarbij handig te kijken naar waar je plezier uithaalt. Miltenburg: "Plezier is heel belangrijk. Zeker bij dit soort projecten, die hebben meestal een lange adem nodig en vaak zit het tegen. Als je je werk leuk vindt en de wereld gaat eruit zien zoals jij graag wil, dan hou je het lang vol."

Natuurlijk kun je nooit in één keer de wereld veranderen. Daarom moeten Martin en Miltenburg de ideeën van deelnemers soms iets bijschaven. Martin: "Als hier bijvoorbeeld iemand komt die voor morgen een raket gebouwd wil hebben, zou ik zeggen: 'De gebouwde raket is een middel. Maar wat is het doel dat je ermee wil bereiken?' Vanuit daar kun je gaan kijken: Als een raket morgen niet lukt, wat lukt er morgen dan wel?"

"Zo breng je het doel nabij en begin je met kleine stappen. Als je onderzoekt hoe je op een simpele manier bijdraagt aan jouw doel, kan je dat ook weer doorgeven aan anderen." 

"Een schone wereld bijvoorbeeld, begint met het opruimen van een papiertje," voegt Miltenburg toe. "Op korte termijn bereik je daarmee nog niet een volledig schone wereld. Maar als je met plezier en energie aan de slag gaat, werkt dat aanstekelijk en zullen mensen volgen. Ineens zijn er dan veel mensen allemaal op hun eigen manier aan het opruimen."

Als je een idee hebt dat je wil uitvoeren, moet je ook bereid zijn om te leren. Je kunt meestal namelijk nog niet alles om je plan te verwezenlijken. Bij De School voor Wereldverbeteraars doen ze daarom af en toe aan 'liefdevol dwingen'. "Vaak is het niet dat mensen iets echt niet kunnen, maar dat ze niet durven," zegt Miltenburg. "Dan geven wij ze een zetje in de rug."

"Er kwam eens een jongen bij me die als de dood was om te bellen. Toen vroeg ik hem: 'Wat is het ergste dat je kan gebeuren?' In het ergste geval zou de ander de hoorn erop gooien. Maar is dat nou zo verschrikkelijk? Hij ging het toen toch proberen en kreeg voor een groot deel het antwoord waar hij op hoopte. Hij hing op en zei: 'Wow, ik leef nog.' Dat het deze keer goed ging, neemt hij mee naar de volgende keer dat hij een onbekende moet bellen."

Ook als iets bij een eerste poging niet zo gaat als je wilt, is dat waardevol, vindt Martin. "Je moet bereid zijn de oefening aan te gaan. Niet kijken naar wat goed of slecht is, maar je afvragen: Hoe kan ik het de volgende keer anders doen?"

Tekst gaat verder na afbeelding

Zo kregen ze eens een aanmelding van iemand die vond dat hij iets voor zijn buurt moest doen. Martin: "Hij werkte zich uit de naad voor zijn buurt en organiseerde van alles: bingoavonden, speeddates, noem maar op. Maar hij vond er geen bal aan. Toen vroeg ik hem, heel simpel: 'Wat vind jíj leuk?' 'Koken', zei hij. Toen is hij kookworkshops gaan geven. Dat werd veel succesvoller dan wat hij eerst deed."

"Het werkt ook aanstekelijk als mensen enthousiast zijn," zegt Martin. "Mensen willen graag werken bij een onderneming die hen zingeving geeft. Daarom groeien bedrijven als Tony Chocolonely en Patagonia ook zo hard. Werknemers voelen dat ze bijdragen aan iets hogers, belangrijkers dan zichzelf. Dat is waar mensen naar op zoek zijn."

Een heel belangrijk punt is dat je moet durven je onderneming te laten mislukken, vinden Martin en Miltenburg. "Voor mij werkt het zo," zegt Martin. "Als ik met mezelf afspreek dat iets mag mislukken, dan ga ik meer proberen. Dan durf ik meer risico te nemen." 

Als iets níét mag mislukken, gebeurt er ook niets. Miltenburg: "Soms zet ik mezelf op pauze omdat ik denk: Ik weet niet of het lukt, misschien lukt het niet, laat ik maar even afwachten. Eigenlijk ben ik op zo'n moment bang voor wat mensen van me denken als het mislukt, alsof ik dan door de mand val. Voor mij is het goed om dan te bedenken: als het niet lukt mag ik nog steeds thuiskomen en vinden mensen mij nog steeds aardig."

Dit betekent niet dat alle gedachtespinsels ineens goede ideeën zijn die je moet uitproberen. Martin: "Ik zeg niet: 'Stop met nadenken'. Als een kip zonder kop dingen doen, is ook niet de bedoeling." 

"Het is meer dat je je niet moet laten leiden door angst," vult Miltenburg aan. "Vaak zijn mensen banger dan nodig. Mensen durven hun vrienden soms niet eens te bellen, of niet tegen anderen te zeggen wat ze het liefst willen. Dat is zonde."

Om de wereld te kunnen verbeteren is het belangrijk dat je zelf gezond bent. "Vaak zijn wereldverbeteraars mensen die zichzelf goed kunnen wegcijferen," zegt Martin. "Regelmatig moeten ze leren dat als zij niet overeind blijven, er niks meer te verbeteren valt. Je moet wel in staat zijn om je plannen uit te voeren." 

Dat betekent overigens niet dat je een medische keuring moet afleggen voor je gaat beginnen. Miltenburg: "We kennen veel mensen die, als je ze langs een maatstaf legt, misschien medisch gezien niet helemaal fit zijn. En toch krijgen ze geweldige dingen voor elkaar."

Ook mentaal moet je als ondernemer klaar zijn om je idee uit te werken. Martin: “Soms komen mensen bij ons die bijvoorbeeld net een scheiding achter de rug hebben. Die zitten nog vol verdriet en dan merk je: die zijn er eigenlijk nog niet aan toe. Je moet een bepaalde ruimte hebben in je hart."

Tekst gaat verder na afbeelding

Volgens de Kamer van Koophandel starten steeds meer jonge mensen hun eigen onderneming, vaak in de vorm van webwinkels. En misschien zijn het juist de kinderen die geschikt zijn om de wereld te verbeteren. "Ik vind het mooi om te zien dat steeds meer kinderen weten wat ze willen en dat ze daarvoor gaan," zegt Miltenburg. "Dat is een vaardigheid waar je vooral jong mee kunt beginnen, want die brengt je later ook van alles."

Martin: "Ik denk dat je beter verbonden bent met je idealen als je jong bent. Hoe ouder je wordt, hoe meer kans dat die verbinding slijt. Dat kan komen door teleurstellingen, door verplichtingen of bijvoorbeeld doordat je erachter komt hoe lastig sommige systemen werken. Als je jong bent, ben je daar nog helemaal vrij van."

Die vrijheid is voor sommige volwassenen niet zo vanzelfsprekend. "In ons economische systeem zitten veel mensen die moeite hebben zich in hun basisbehoeftes te voorzien. Wonen, eten, iets leuks doen zonder stress: dat is voor veel mensen best ingewikkeld. Ik snap dat je in zo’n situatie denkt: Hallo eerst ik, en dan pas de uitstervende vissen in Guatemala."

Tot slot helpen Martin en Miltenburg hun deelnemers zich er altijd aan te herinneren dat het hun eigen beslissing is om een onderneming te starten. Stop je ermee? Even goede vrienden.

Martin: "Wij zeggen altijd: 'Je zit hier voor jezelf, het is jouw verlangen, jouw droom. Je moet er aan toe zijn en er zin in hebben.' Besluit voor jezelf: Is dit het goede moment, ben ik er klaar voor?"