De grote toekomstbelofte

Zowel Duitsland als België haastten zich deze week om naar buiten te brengen dat er geen signalen zijn dat Huawei spioneert in Westerse landen. Het Chinese telecombedrijf is een belangrijke gegadigde om het nieuwe 5G-netwerk in Europa uit te rollen, terwijl de Verenigde Staten, Canada en Australië denken dat China de apparatuur van het bedrijf gebruikt voor spionagedoeleinden. 

VVD en CDA zijn ook terughoudend wat betreft het in zee gaan met Huawei, zeker nadat eerder deze week in het nieuws kwam dat Chinese spionnen bedrijfsgeheimen zouden hebben gestolen van de Nederlandse chipsmaker ASML. Wat er allemaal waar van is, moet nog blijken, maar dat de uitrol van 5G de komende tijd omgeven zal blijven van dit soort controverse, is evident.  

Tekst gaat verder onder de afbeelding

5G komt naar Nederland en de eerste tekenen daarvan worden nu langzaam zichtbaar. Neem bijvoorbeeld de Johan Cruijff ArenA, waar sinds begin dit jaar getest wordt hoe de ervaring van bezoekers en voetbalfans in en rondom het stadion met 5G verbeterd kan worden. Of neem een ander voorbeeld van Amsterdam Zuidoost, waar men met een speciale “5G-straat” aan het experimenteren is.

Daarnaast zouden steden als Den Haag en Apeldoorn ook graag in dit rijtje staan. Wethouder Saskia Bruines en de CEO van T-Mobile Nederland Søren Abildgaard maakten namelijk afgelopen februari bekend dat Den Haag de boeken in wil gaan als de eerste 5G-stad in Nederland. Ook Apeldoorn is van plan al in 2021 een volledig 5G netwerk uit rollen. 5G lijkt Nederland te hebben bereikt, maar waar hebben we het eigenlijk over als we praten over 5G?

Tekst gaat verder onder de afbeelding

Als we het hebben over de mogelijkheden van 5G-internet, dan hebben we het over supersnelle downloadsnelheden, sneller mobiel internet en een hogere bandbreedte. Daarnaast zal 5G één van de grootste problemen van 4G oplossen, namelijk: de slechte dekking en de lage snelheid op drukke locaties. Dit is voornamelijk toe te schrijven aan de enorme capaciteit die het netwerk eigen is. Bovendien zijn we met 5G tot dingen in staat zijn, waar we tot op heden alleen nog maar van konden dromen. 

Denk aan auto’s die uit zichzelf kunnen rijden, artsen die via een robotarm op afstand kunnen opereren, festivalgangers die haarscherp kunnen videobellen, slimme thermostaten, eindeloos streamen op YouTube, drones die de landbouw kunnen monitoren en zelfsturende stoplichten. 5G belooft het allemaal.

Sterker nog, het is nog maar een kleine greep uit de vele mogelijkheden van het Internet of Things; een technologie die intelligente apparaten onderling met elkaar in verbinding laat staan en die door het 5G-netwerk mogelijk wordt gemaakt. 

Aan deze slimme technologie kleven voordelen die economisch en maatschappelijk gezien van enorme waarde kunnen zijn. Neem bijvoorbeeld slimme stoplichten die de verkeersdoorstroom kunnen beïnvloeden. Of slimme thermostaten en landbouwdrones die water en energie kunnen besparen. Er wordt zelfs gesproken over het tegengaan van voedseltekorten.

Aan de technologie van het Internet of Things hangen in feite allerlei voordelen die door 5G-netwerken mogelijk worden. 5G is dan ook dé belofte voor Europa. Volgens Europese Unie-voorzitter Jean-Claude Juncker kan de uitrol van 5G in Europa twee miljoen extra banen opleveren en 146 miljard euro aan financieel voordeel opleveren.

Uiteraard is het ook een prestigekwestie: welk land is er binnen de EU als eerste bij? Ex-Eurocommissaris Neelie Kroes gaf dan ook al in 2013 aan op digitaal gebied een voorsprong te willen nemen ten opzichte van andere Europese landen en 50 miljoen euro vrij te willen maken voor het opzetten van een 5G-netwerk in Nederland. 

Toch is nog niet duidelijk wanneer Nederland precies aan de beurt is. Momenteel vindt de uitrol van 5G voornamelijk plaats in Aziatische landen en de VS. Koploper is Zuid-Korea, waar men flink investeert om voor 2020 een volledige uitrol van 5G te kunnen doen. De verwachting is dat "ergens in 2019" de mobiele 5G-frequenties door de Nederlandse overheid zullen worden geveild. Hierdoor zal er vanaf 2020 ook in Nederland voor het eerst gebruik gemaakt kunnen worden van 5G. Net voordat het EK mannenvoetbal plaatsvindt. 

Echter moet nog veel gebeuren voordat in Nederland sprake is van een volledig netwerk. In de tussentijd worden verschillende proeven gedaan, zoals dus in de Johan Cruijff ArenA, maar ook in Noord-Groningen om zo meer bedrijven naar de regio te trekken. Ook telecombedrijven waaronder KPN experimenteren erop los. Laatstgenoemde begon vorig jaar al in Rotterdam, in Drenthe, Amsterdam Zuidoost en in de omgeving Helmond met een onderzoek over hoe bedrijfsprocessen en klantervaringen door 5G verbeterd kunnen worden.

Tekst gaat verder onder de afbeelding

Al met al klinkt de uitrol van 5G veelbelovend. De ambitie van zowel Nederland als andere Europese landen om economisch uit te breiden en richting een samenleving van het Internet of Things te bewegen is zeer begrijpelijk, gezien de economische en maatschappelijke mogelijkheden die het netwerk belooft te realiseren.

Bovendien is de verwachting dat zowel het aantal mobiele internetgebruikers als het aantal apparaten dat via internet met elkaar communiceert fors gaat toenemen. Een netwerk dat aan het toenemende gebruik van mobiele netwerken blijft voldoen is daarbij een erg aantrekkelijke stap om te nemen. Zeker in economische zin.

Maar hoeveel weten we eigenlijk over de risico’s van 5G voor onze gezondheid, het milieu en onze privacy? Is hier eigenlijk wel genoeg aandacht voor?

Tekst gaat verder onder de afbeelding

Wie goed oplet, hoort de tegengeluiden wel degelijk. Niet alleen in de telecomsector bestaat onrust, ook daarbuiten uiten burgers hun onvrede, al dan niet via burgerinitiatieven. Wetenschappers eisten pasgeleden van de Europese Unie om 5G op te schorten totdat er meer bekend is over de risico’s; en dan met name de effecten van 5G op onze gezondheid. Zij pleiten voor meer onderzoek alvorens er verder wordt gegaan met de voorbereidingen van de netwerken. 

Probleem alleen is dat de wetenschap nog geen consensus heeft bereikt wat betreft de risico's, waardoor de roep om terughoudenheid vaak wordt overstemd door de commerciële en economische belangen. Maar is dat verstandig? Weten we genoeg van de risico's voor lijf en geest en de weerstand vanuit burgers die wel degelijk groeit? Hoe plaatsen we die tegengeluiden in het debat over 5G, met al haar genoemde voordelen?

In een serie van vijf artikelen duikt projectredacteur Lisanne Swart voor Human in de wereld van 5G internet. Met deze serie laat Lisanne zien wat je precies over 5G moet weten en wat het voor je gaat betekenen.