In de piek van de protesten rondom Black Lives Matter startten drie jonge vrouwen een burgerinitiatief door middel van een petitie om racisme een verplicht thema te maken in het onderwijs: Zetje In. 3FM HUMAN sprak een van de oprichters, Lakiescha Tol (20).

Binnen twee weken tekenden meer dan 60.000 mensen de petitie. Het grote aantal handtekeningen in combinatie met de media-aandacht die het platform kreeg, zorgde voor een plek op de politieke agenda. Er werd een motie ingediend die in lijn stond met de doelen van Zetje In en met 124 stemmen voor is die motie aangenomen.

Eind juni was Zetje In één van de partijen die demissionair premier Rutte had uitgenodigd om in gesprek te gaan over institutioneel racisme. Want: niet racistisch zijn is niet genoeg, we moeten antiracistisch zijn, vindt Lakiescha. Wat houdt antiracisme eigenlijk in en wat heeft de politiek sindsdien gedaan om antiracistisch zijn?

Uitspreken en aankaarten

Lakiescha legt het verschil uit tussen niet-racistisch en antiracistisch zijn. "Je bent niet-racistisch als je je niet schuldig maakt aan racisme. Maar dat biedt geen oplossing voor het probleem. Antiracistisch zijn is als je echt actief niet-racistisch bent."

Stel je voor: je bent een wit persoon en bent in een setting waar een racistische grap wordt gemaakt over je collega van kleur. "Niet-racistisch handelen zou zijn dat je de grap zelf nooit zou maken, omdat je weet dat het een foute grap is. Je bent antiracistisch als je op dat moment je uitspreekt en aankaart dat die grap een no go is. Dan draag je effectief bij aan de bestrijding van racisme."

Oprichters Zetje In, van links naar rechts: Sohna, Lakiescha en Veronika.

Geen updates van Slob

Volgens Lakiescha is Nederland goed op weg om antiracistisch te worden, maar ze blijft enigszins sceptisch. "Tien jaar geleden was zwarte piet nog heel normaal. Je ziet nu dat steeds meer mensen afstand doen van zwarte piet en dat gemeentes zwarte piet uitbannen."

Maar op politiek vlak is er sinds de motie weinig veranderd, vindt ze. "De minister voor Basis- en Voortgezet Onderwijs en Media, Arie Slob, heeft twee jaar om aan de slag te gaan met de motie en ik denk dat het door corona ook een beetje stil ligt. Wij hebben geen tussentijdse updates gehad over onze motie."

Maak onderwijs inclusief

Zetje In richt haar pijlen op het onderwijs omdat het onderwijs een grote rol speelt bij een juiste beeldvorming van de wereld. "Het is goed als je op jonge leeftijd  een inclusief en realistisch wereldbeeld meekrijgt. Dat houdt in dat je niet alleen maar wordt voorgelezen uit boeken met enkel witte karakters en als er dan wel een zwart karakter of karakter van kleur in zit, dat dan ook geen stereotype is."

Ook op middelbare scholen kan het beter. "Daar willen we niet alleen het perspectief vanuit Europa horen in de les. Nederland kende toen een tijd van veel welvaart, maar dat ging over de rug van anderen. Er wordt weinig ruimte gegeven aan de perspectieven van die groepen. Die zijn echter wel nodig om een volledig beeld van de gebeurtenissen te schetsen. Elke docent en leerling moet zich prettig voelen in een onderwijsomgeving, dat is niet zo als er geen aandacht is voor jou of mensen die op jou lijken." 

De Instagram-pagina van Zetje In.

Het curriculum in het onderwijs veranderen is vrij complex omdat het volgens Lakiescha op meerdere vlakken misgaat. "Wij zijn bezig met het ontwikkelen van eigen lesmateriaal. Eigenlijk gaat het al mis bij de lerarenopleiding. Daar wordt niet expliciet aandacht besteedt aan culturele diversiteit, racisme en discriminatie. Vanaf de start leren nieuwe docenten niet hoe ze om moeten gaan met een divers klaslokaal."

Daarnaast hebben docenten vaak de middelen niet om wél aandacht te besteden aan deze onderwerpen. "Er zijn niet zoveel kinderboeken met culturele en seksuele diversiteit of boeken waarin meerdere perspectieven naar voren komen. Ook al willen veel docenten hun leerlingen hier iets over meegeven, dan is er in vergelijking met het 'normale' materiaal best weinig beschikbaar." 

Zo ben je antiracistisch

Als we racisme willen bestrijden dan moeten we ons actief verzetten, vertelt Lakiescha. "Anders komen we nergens. Racisme is een zaak van iedereen om te bestrijden. Ik heb het idee dat mensen racisme zien als een probleem wat alleen de zwarte gemeenschap of de gemeenschappen van kleur treft, maar dat is echt niet zo. Iedereen ervaart nadelen van racisme. Zo kunnen bepaalde groepen minder goed meedraaien in de samenleving door institutioneel racisme, wat effect heeft op ons allemaal."

Zo kun je antiracistisch zijn, volgens Lakiescha. 

#1. Lees je in over racisme. Check withuiswerk.nl voor boeken, artikelen en filmlijsten voor verdiepend materiaal. Koop hun boek! Op Instagram raad ze aan om @the_blackarchives, @asian.raisins, @speak_2019, @zwartmanifest, @blackqueertransresistance en natuurlijk Zetje In. 

#2. Luister naar elkaar en vooral naar zwarte mensen en mensen van kleur die racisme ervaren. Als iemand jou iets vertelt en jij het idee hebt dat het helemaal niet racistisch is, probeer dan niet in de verdediging te schieten. Jij ervaart hun racisme niet. 

#3. Gebruik je stem. Als op de werkvloer een racistisch grapje wordt gemaakt, zeg daar wat van. Laat die persoon inzien dat dat grapje echt niet oké is. Als je in een schoolboek een opdracht tegenkomt die stigmatiserend is, neem contact op met de uitgeverij. 

#4. Praat met mensen om je heen over racisme. Praat met je familie die het niet met je eens is. Laat ze inzien dat racisme echt een groot probleem is. Sommige mensen ontkennen nog steeds dat racisme bestaat.

#5. Support zwarte gemeenschappen en gemeenschappen van kleur. Koop iets bij een black owned business in plaats van bij grote bedrijven. Doneer aan organisaties die zich inzetten tegen racisme Als je die financiële middelen niet hebt dan kun je ze steunen door hun bedrijven kenbaar te maken via social media, mond-tot-mond reclame of door hun content te delen. 

De 50 tegen Racisme

'Dag' zeggen tegen racisme en 'Hallo!' tegen antiracisme. Daar draait de 3FM Special om, die HUMAN en de EO samen maken, die geheel draait om de '50 Tegen Racisme', vijftig tracks tegen racisme. Luister de special op zondag 21 maart van 22.00 tot 00.00 op 3FM of luister 'm later terug als podcast!

Dit vind je ook interessant