Iedere ADHD'er weet dat hij irritant is

Mensen met ADHD vielen Noah altijd al op. "Ik heb een aantal van die hele extreme ADHD-types in mijn klas. Die mensen vond ik altijd best apart en iedereen ergerde zich aan hen."

Toen Noah op zijn zeventiende van de kinderarts te horen kreeg dat hij zélf de stoornis ADHD heeft, was hij verbaasd. Toch vielen er ook puzzelstukjes in elkaar. Hij had namelijk altijd al last van concentratieproblemen, maar wist niet precies waar die vandaan kwamen. 

Na de classificatie wilde de psycholoog Noah helpen met plannen, maar daar zat hij helemaal niet op te wachten. "Het gaf me het gevoel alsof ik incapabel ben. Maar ik stond wel open voor mentale ondersteuning, want ik had ook even geen idee meer hoe het verder moest." 

Steeds meer kwam bij Noah het besef bovendrijven dat hij ADHD serieus moest gaan nemen. Na een verwarrende periode werd hij boos. Er was hem nooit gevraagd waarom hij zich niet goed kan concentreren, terwijl hij zelf al op jonge leeftijd voelde dat er iets niet goed zat. Zo schreef hij al op zijn tiende in een schriftje: 'Als er iets is wat ik wil veranderen, is dat ik van mijn drukke hoofd af wil zijn.' Daar is helaas niks mee gedaan. De onrust in zijn hoofd bleef.

Uiteindelijk heeft Noah zijn frustratie toch kunnen omzetten in iets moois. Hij besloot zijn profielwerkstuk te schrijven over ADHD. "Daarmee leerde ik er veel over en met het werkstuk wilde ik ook aan anderen laten zien dat ik niet gek ben, dat ik het kan. Ook al kost het me veel energie. Sindsdien heb ik closure. Ik zeg nu ook geen sorry meer voor dingen waar ik niet aan kan doen. Als mensen last van mij hebben, ga ik ze uit de weg."

Noah heeft last van stemmingswisselingen, concentratieproblemen en hij slaapt slecht. Ook kan hij niet lang stilzitten en is hij erg prikkelbaar. Typerend aan het gesprek met Noah is dat hij soms de draad kwijtraakt. "Er was nog iets wat ik wilde zeggen, maar dat ben ik vergeten."

Gelukkig heeft ADHD voor Noah ook positieve kanten. "Ik word bijvoorbeeld blij van andere mensen helpen, ik ben sociaal en vertel veel. Daardoor is het voor mij makkelijk om vrienden te maken. Ik kan ook creatief zijn en elke maand een nieuwe hobby hebben. De hele quarantaine periode heb ik me bijvoorbeeld prima vermaakt. Het is niet alsof er letterlijk iemand bij me is, maar dankzij mijn ADHD voel ik me minder alleen."

Nu Noah het label ADHD heeft, is een last van zijn schouders gevallen. Hoewel het niet alijd een pretje is. "Ik vind het jammer dat mensen altijd denken dat ik door mijn ADHD minder kan. Mensen met ADHD worden altijd gezien als etters of druk en iedereen vindt ze lastig, terwijl degene die het heeft er dubbel zoveel last van heeft. Iedere ADHD’er is zich ervan bewust dat 'ie irritant is. Als je dat continu te horen krijgt, is dat slecht voor je zelfbeeld."

Nu realiseert Noah zich dat zijn ADHD hem maakt tot wie hij is. "Ik was altijd van: je bent niet je stoornis, maar het hoort ook wel een beetje bij me. Het maakt me uniek. Het is niet altijd leuk, maar het heeft ook veel mooie kanten."

Noah vindt het belangrijk om open te zijn over ADHD. "Veel mensen die een gedragsstoornis hebben schamen zich, maar ik juist niet. Ik vind dat de mensen die ervoor zorgen dat ze zich schamen, zich zouden moeten schamen. Ik probeer niet alles goed te praten vanwege mijn ADHD, maar ik probeer het wel draagbaarder te maken door het gewoon bespreekbaar te maken in mijn omgeving."

Flore Sundahl was nog ouder toen ze ontdekte dat ze ADHD heeft. Op haar 29ste las ze een artikel over ADHD bij vrouwen, waarin ze zichzelf herkende. Ze liep haar hele leven bij psychologen waardoor ze zich mentaal wel beter voelde, maar die wuifden haar ADHD-gerelateerde klachten weg. Daardoor was haar leven nog steeds een chaos. Drie maanden na het lezen van het artikel zat Flore bij de psychiater. Daar vertelde ze hoe ze een kast opruimt, waarna de psychiater vroeg: 'Weet je dat je ADHD hebt?' 

"Toen ik de bevestiging kreeg dat ik ADHD heb, was het eerste dat ik dacht: Oh, this makes so much sense! Het was echt een opluchting, maar het is óók verschrikkelijk dubbel. Je gaat je namelijk ineens realiseren dat je nooit de hulp hebt gehad die je verdiende. Je schaamt je zo voor de dingen die je hebt gedaan, zoals mijn opleiding, die ik nooit afmaakte."

Dankzij het label ADHD viel alles op zijn plaats. "Het gaat er nu om dat ik mijn omgeving inricht op een manier die voor mij werkt en dat ik accepteer wie ik ben."

ADHD voelt voor Flore alsof er dertig televisies aan staan. "Sommige hebben beeld, andere niet. De ene tv is in zwart-wit, de andere in kleur. Ze zijn in verschillende talen. Voor de ene taal is ondertiteling, voor de andere niet. Ze staan allemaal tegelijkertijd aan. Ze maken allemaal geluid en het is verschrikkelijk druk in mijn hoofd. Die drukte kan naar buiten gaan, die kan ook naar binnen gaan, maar het komt erop neer dat je zoveel nadenkt dat het overstroomt."

Flore heeft veel moeite met motivatie. Ze legt uit dat we motivatie moeten zien als een brug waar je overheen moet om je doel te kunnen bereiken. Die brug is opgebouwd uit verschillende planken met elk verschillende motivaties. Bijvoorbeeld: het is goed voor mijn carrière of het maakt mijn familie trots.

"Je moet genoeg planken hebben om over die brug heen te komen, maar bij iemand met ADHD missen er veel meer planken dan bij iemand zonder ADHD. Mensen zonder ADHD springen makkelijker over de gaten heen. Bij ADHD’ers is er minder dopamine aanwezig die de gaten opvullen. Zij bereiken dus moeilijker hun doel."

Naast een druk hoofd en motivatieproblemen is Flore ook erg impulsief. Zeker in professionele setting is dat niet altijd even handig. "Ik zeg soms echt stomme dingen zonder er van tevoren over na te denken."

Maar ze ziet ook voordelen. "Ik ben erg creatief en kom met leuke en nuttige ideeën. Als je ergens moeite mee hebt, vraag het aan een ADHD'er. Die hebben altijd de beste tips. Bijvoorbeeld als je moeite hebt met studeren. Als je gaat Googlen op concentratietips, krijg je zoveel nutteloze tips. Vraag je het aan een ADHD'er, komen ze met een waslijst aan goeie tips! Of hoe je het beste de was kunt doen... Wij hebben het allemaal gehackt! ADHD en creativiteit gaan hand in hand."

Door het label ADHD leert Flore zichzelf goed kennen. "Het geeft me de mogelijkheid om dingen uit te zoeken. Maar je moet je er wel echt in verdiepen. Het gaat erom dat je het begrijpt en het erover kunt hebben."

Flore praat er dan ook veel over met anderen, daarom ziet ze ook het belang van initiatieven als #ikbenopen en #openup. "Ik was eerst best gesloten, maar nu totaal niet meer. Dat doet zoveel voor je mentale gezondheid. Op het moment dat je je kop erover houdt, komt er ook meer schaamte."