Indigo (20) schrijft brieven naar bajesklanten

Hoe dat was, vroegen we haar natuurlijk in een brief. We toverden een stuk oud papier uit een la en zochten een pen. Na twee weken kregen we een brief terug, met haar verhaal.

Beste Brechtje,

Voor corona ging ik één keer in de week langs mijn maatje. Wij zeggen 'maatje' omdat iemand meer is dan een gedetineerde (of ex-gedetineerde). We zitten dan met z’n tweeën in een kamer en praten over van alles en nog wat. Mijn maatje had weinig tot geen bezoek. Ik was zo ongeveer zijn enige contactpersoon. We hadden het over hobby’s, nieuws, recente ontwikkelingen omtrent het nieuws, maar ook de reden waarom hij daar zat. Wat er was gebeurd, hoe hij erop terugkeek en hoe hij de toekomst voor zich zag. Dit was geheel vrijwillig vanuit hem, hier hoeven ze niet over te praten. Overigens vond ik dat altijd superinteressant en leuk om te doen. 

Toen kwam corona. Het contact met mijn maatje was afgerond en ik nam het maatje van een collega over. Hier heb ik toen een aantal brieven mee geschreven. Eerst vond ik het lastig, want waar praat je nu over? Zeker in de eerste brief vond ik dat een uitdaging. Al snel ontstonden onderwerpen waarover we verder konden praten. Zo ben ik heel erg bezig met zelfontwikkeling en mijn maatje ook. Dan hadden we het over boeken die daarbij kunnen helpen. Een andere man hield erg van koken. Met hem had ik het over recepten en zijn lievelingsgerechten. Muziek is ook altijd een goed onderwerp. Doordat het leeftijdsverschil af en toe best groot is, verschilt vaak het genre waarin we geïnteresseerd zijn. Soms zijn ze juist verbaasd dat ik hetzelfde luister als zij.

Ik vind het leuk om daadwerkelijk een brief te ontvangen. Pagina’s lang zijn ze, soms met hele verhalen over wat hij had meegemaakt die week enzovoort. Wel moest ik wennen aan het schrijven, omdat ik tegenwoordig alles online doe. In het begin duurde het schrijven dan ook wat langer vanwege de kramp (ook waren sommige handschriften lastig te lezen, haha!).

In principe mag je overal over schrijven. Wel moet je letten op het behouden van je eigen gegevens. Het is niet de bedoeling dat zij jou kunnen opsporen door middel van de informatie uit je brieven. Dus geen namen van mensen uit je omgeving, namen van scholen of bedrijven waar je werkt.

Ook vragen wij vanuit Humanitas (als vrijwilliger of stagiair) niet naar de reden waarom iemand vastzit. Dit uit beleefdheid en respect. En omdat het niet noodzakelijk is in het contact. Mocht het een ernstig delict zijn, dan weet ons aanspreekpunt van Humanitas Detentie hiervan en wordt dit eerst besproken voordat het contact wordt gestart.

Sommige situaties zijn lastig om op de goede manier terug te schrijven. Bijvoorbeeld als er persoonlijke vragen in staan of bepaalde verzoeken. Denk aan: 'Kan je dit voor mij regelen? Kan je deze persoon een bericht sturen namens mij?’ Ik bekijk de vragen goed. Dan weeg ik de ernst en de risico’s ervan af. Soms kan ik zelf met een goed antwoord komen als in: 'Nee, daar ben ik niet voor', of 'Dat mag ik niet vanuit de organisatie'. Vind ik het lastig om te beoordelen? Dan bespreek ik het altijd met mijn begeleider of aanspreekpunt.

De mensen waarmee je schrijft zijn heel verschillend. De een kan superlange brieven schrijven en praten over van alles en nog wat. De ander houdt het juist kort en duidelijk. Bij mijn maatjes zie ik wel een duidelijke overeenkomst: behoefte aan contact. Allemaal hebben ze weinig tot geen bezoek en voelen zich eenzaam. Ze willen een luisterend oor van buitenaf, iemand die niet oordeelt, maar die ze echt wil horen, begrijpen en ondersteunen. 

Meerdere malen heb ik te horen gekregen dat ze het contact met mij erg prettig vonden. Vooral tijdens corona, omdat er dan helemaal geen bezoek is. Ze beschouwen mij als een uitlaatklep, iemand waarbij ze hun ei kwijt kunnen. Het gevoel hebben dat ze gehoord worden en dat ik ze niet beoordeel. Dat doet me goed. Met de bezoeken en het schrijven van de brieven hoop ik een steun te zijn voor deze mensen. Mensen die vaak door de maatschappij vergeten worden of alleen als negatief gezien worden. Ik hoop dat ze door middel van het contact een positief punt hebben in hun leven. Voor sommigen hoop ik ook een steun te zijn om de stap te zetten om terug de samenleving in te gaan. 

Als ik de keuze heb zou ik liever fysieke bezoeken doen omdat je dan gelijk op elkaar kunt reageren en elkaar ziet. Je hoort de stem en je ziet de emotie. Dit vind ik zelf altijd belangrijk in een gesprek. Wel vind ik het schrijven leuk en zou ik dat ook nog ernaast willen doen met een aantal maatjes. Het heeft toch iets speciaals. Brieven schrijven en ontvangen doe je tegenwoordig een stuk minder: zeker ik, iemand van twintig, verstuurde nooit échte brieven. Een verjaardagskaart hooguit. En zelfs dit kan online. Het ontvangen van brieven voelde soms echt als een cadeautje. Iets leuks waar ik elke week naar uitkeek. 

Mijn beeld van gedetineerden is niet per se veranderd door Humanitas Detentie Almere, maar wel verbreed. Ik leerde de doelgroep kennen als nooit tevoren. Je stapt echt in een andere wereld en je leert de persoon kennen achter de verhalen die je leest of hoort. Een doelgroep die wat mij betreft te weinig erkenning krijgt vanuit de samenleving. Zijn dit mensen die een misdrijf hebben gepleegd? Ja. Zitten ze daarvoor? Ja. Moeten ze dan na hun detentie nog gestraft worden? Ik vind van niet. Ook zij die hun leven willen beteren verdienen volgens mij een tweede eerlijke kans. Moeten we dan alles aanbieden kant en klaar? Nee, maar er moeten wel mogelijkheden zijn.

Na mijn stage ben ik vrijwilliger geworden bij Humanitas Detentie Almere omdat ik tijdens mijn stage plezier had. De doelgroep vind ik veel te interessant en leuk om nu al achter me te laten. Daarom heb ik ervoor gekozen naast mijn studie te blijven als vrijwilliger.

Groet,

Indigo Juriaans

Zou jij ook zoiets willen doen voor gedetineerden? Check de website van Humanitas Maatjes.