Op deze onderwijspagina over mediawijsheid vind je video's en lesmateriaal om het gesprek in de klas te voeren over online identiteit en online daten. Bij de video's staat aangegeven of het te gebruiken is in het basisonderwijs, voortgezet onderwijs of mbo.

De klas - vo

De socialmediaverslaving van Julia

Wanneer wordt het gebruik van sociale media problematisch? Julia was van haar elfde tot haar veertiende verslaafd aan sociale media en moest hiervoor naar een verslavingskliniek. Ze deelt haar verhaal en gevoel samen met Ciana aan leerlingen van de tweede klas mavo op de Vrije School Zutphen.

Hoe Dely door sociale media in de criminaliteit belandde

Dely groeide op in een moeilijke situatie en voelde op de middelbare school een sterke behoefte om erbij te horen. Hij liet zich beïnvloeden door het imago van rappers en de dure kleding en spullen die hij in hun video's en op sociale media zag. Op jonge leeftijd koos hij mede daardoor voor een crimineel leven. Zijn verhaal vertelt hij nu aan de leerlingen van Praktijkschool De Einder in Den Haag.

Online identiteit - bovenbouw po/onderbouw vo

Uit de groepsapp stappen?

Pien zit in de klassengroepsapp en ergert zich aan de vele onzinberichten en foto's. Zal ze eruit gaan? Het kinderpanel denkt met haar mee.

Verdiepingsvragen
  • Heb je regels voor je telefoon?
  • Heb je een klassenapp? Hebben jullie daarvoor regels? Wat vind je van de klassenapp?
  • Hoeveel berichtjes krijg je per dag op je telefoon? Wat vind je daarvan?
  • Wanneer ben je telefoonverslaafd? Ben je dat?
  • Herken je Pien haar dilemma?
  • Heb je online vrienden? Wat vind je belangrijker? Echte of online vrienden?
  • Wat voor advies zou je Pien geven?
Ben je online iemand anders dan offline? [fictie]

Mirre is via een datingapp in contact gekomen met Jan. De gesprekken werden steeds vertrouwelijker. Ze hebben afgesproken in de dierentuin om elkaar voor het eerst te ontmoeten. Jan is nergens te bekennen, maar er staat wel een BN’er... Zal Mirre van haar date Jan accepteren dat hij online al maanden liegt over wie hij is? En hoe zou jij reageren als je dit ontdekt?

Online vs. offline wereld

Ruben houdt erg van gamen en kan behoorlijk kwaad worden als hij niet wint. Zijn moeder zegt dan vaak dat het maar een spelletje is. “Het is niet echt.” Maar daar is hij het niet mee eens. Voor hem is het echt. Samen met de denktank van Dus ik Ben Jr. gaat Ruben op zoek naar wat echt is en wat niet. Is echt alleen echt als je het met je zintuigen kunt waarnemen?

Online identiteit - vo/mbo

Wie ben jij volgens Google?

Google weet meer over je dan je denkt. Maar er kan een hoop onzin tussen zitten. Annegien, Zaid en andere leden van het 3FM Tussenuur-panel vullen hun eigen naam in bij Google en kijken wat er gebeurt.

Opdracht

1. Laat de leerlingen zichzelf googlen. Wat staat er online? Wat zouden ze liever niet online willen hebben?
2. Laat de leerlingen een klasgenoot googlen en daarvan een mindmap maken. Wat zijn ze te weten gekomen over hun klasgenoot? Wie is de klasgenoot online? Is die hetzelfde als de offline persoon?

Daten via Grindr

Jelte begon op zijn 16e met daten via Grindr. Tegenover zijn dates liegt hij over zijn echte leven en verzint hij een eigen persoonlijkheid. Maar wat als je per ongeluk verliefd wordt en je leugens moet opbiechten?

Online activist

Activisten van vandaag staan op een virtuele frontlinie. Een aantal van de grootste sociale bewegingen, zoals #BlackLivesMatter en #MeToo, begon als hashtag. Ook schrijver en feminist Tessel ten Zweege (25) begeeft zich in het virtuele landschap van cyberactivisme. Toch vraagt ze zich steeds vaker af hoe effectief cyberspace is als strijdtoneel van haar sociaal activisme. In de 3Lab: Tessel in Cyberspace onderzoekt zij hoe effectief het zogenoemd hashtag-activisme eigenlijk is.

Geschikt vanaf de bovenbouw vo.

Sociale media en naakt - bovenbouw vo/mbo

Onthullende foto's op sociale media

In Naakt! onderzoeken YouTuber en schrijfster Linda de Munck en presentator Arda Kaya hoe het ruim een halve eeuw na de seksuele revolutie gesteld is met de seksualiteit én schaamte van Nederlandse jongeren. In deze video onderzoeken Linda en Arda wat er gebeurd als ze een topless foto op Instagram plaatsen. Arda gaat daarnaast in gesprek met actrices van Club LAM over het tonen van naakte lichamen als kunstvorm. Met onderzoeker Hanneke de Graaf van Rutgers bespreekt hij de invloed van social media op de seksuele ontwikkeling van jongeren. En Linda gaat het gesprek aan over sexting met schrijfster en ervaringsdeskundige Francien Regelink.

Verdiepingsvragen
  • Vind jij dat alle naakte foto’s op social media geplaatst mogen worden? Waarom wel/niet? 
  • Wat vind je van het verschil dat Instagram maakt tussen de tepels van mannen en vrouwen? Ben je het met dit onderscheid eens?
  • Wat voor effect hebben social media foto's met naakt op jou? In hoeverre betrek je dat op je eigen lichaam en je seksualiteit?
  • Zie jij op jouw eigen tijdlijn veel perfecte lichamen? Wat doet dat met je?
  • In hoeverre ben je bang om naaktfoto's te plaatsen of te sturen? En in hoeverre vind jij dat het hoort bij het ontdekken van je seksualiteit?
De gelekte naaktfoto's van Loes

Loes was nog maar veertien toen haar vriendje een naaktfoto van haar op sociale media verspreidde. Ze schaamde zich enorm en gaf vooral zichzelf de schuld. Had ze maar geen naaktfoto naar hem moeten sturen… Nu, jaren later, deelt ze haar verhaal met vierdejaars mavo- en havoleerlingen van het Cambium College in Zaltbommel.

Je Online Schaduw - vo

Pim

Pim houdt van Snapchat, Instagram en TikTok. Hij deelt veel en praat openlijk over zijn transitie. Is dat een slimme zet, of kan het ook veiliger, vraagt Sander zich af.

Semma

Semma doet het goed: haar sociale media staan op privé, ze heeft oude accounts verwijderd en gebruikt meestal geen echte naam. Toch ontdekt Sander iets belangrijks...

Lietje

Lietje zorgt ervoor dat ze geen gevoelige informatie over zichzelf deelt op sociale media. Maar weet ze wel wat er ook via vrienden en familie te vinden is over haar.

Lilly

Lilly is sinds haar negende actief als klimaatactivist en laat haar stem vooral op sociale media horen. Maar hierdoor kan informatie ook op plekken belanden waar je geen zicht op hebt, ontdekt Ouissal.

Fons

Fons wordt steeds bekender op sociale media en toont zichzelf als een echte fitboy. Maar gaat hij wel verstandig om met zijn online imago, of kan hij nog wat leren? Ouissal duikt in de wereld van Fons om erachter te komen.

Zoë

Zoë post veel op sociale media en probeert zorgvuldig te zijn in hoe persoonlijk ze wordt. Hoe anderen reageren, heeft ze alleen niet helemaal onder controle, ontdekt Ouissal.