Wat betekent het om te menstrueren in verschillende delen van de wereld? Die vraag onderzoekt Metropolis in aflevering 8 van het nieuwste seizoen. Hivos, partner van Metropolis, bracht ons in contact met Celine. In Libanon geeft ze workshops over seksuele gezondheid en helpt ze mensen die menstrueren in hun basisbehoeftes.

Elke maand menstrueren 1,8 miljard mensen wereldwijd. Maar hoe normaal het ook is, in veel landen is het een taboeonderwerp. In Libanon is het taboe niet het enige waar mensen die menstrueren tegenaan lopen: het kopen van maandverband en andere menstruatieproducten is door de ongekende inflatie in dat land onbetaalbaar geworden. Tachtig procent van de mensen leeft er onder de armoedegrens.

Celine (25 jaar) werkt in Beiroet, Libanon, voor het centrum voor seksuele gezondheid Marsa. Deze organisatie werkt samen met Hivos aan het We Lead-programma, dat zich hardmaakt voor betere seksuele en reproductieve gezondheidszorg voor kwetsbare jonge vrouwen.

Hoe wordt er met menstruatie omgegaan in Libanon?

"Op menstruatie rust een groot taboe. Daardoor wordt weinig kennis gedeeld over menstruatie en seksualiteit, zowel thuis als op scholen. Dat zorgt voor veel misvattingen over menstruatie. Zoals het normaliseren van extreme krampen. Er wordt tegen vrouwen gezegd dat de krampen overgaan zodra je kinderen krijgt.

Ik was eens in een vluchtelingenkamp waar ik een vrouw ontmoette aan wie ik vertelde dat extreme krampen niet normaal zijn, en dat je kan lijden aan endometriose of dysmenorroe. Haar gezicht klaarde op, ze besefte dat ze met de juiste medicijnen echt niet dagen in bed hoefde te liggen. Kennis is macht, zeker voor de meest kwetsbare mensen.

Menstruatiearmoede kun je tegengaan door te praten over PCOS, endometriose, perimenopauze, weten wanneer je naar een dokter kunt gaan… Het gaat om toegang tot een gynaecoloog of vroedvrouw. En om het ontmaskeren van de misvattingen die er bestaan, zoals dat ondraaglijke pijn niet normaal is.

Wat alles nog erger maakt, is dat de overheid een omstreden lijst met essentiële goederen heeft opgesteld waar ze subsidie voor vrijmaken. De inflatie in Libanon zorgt er namelijk voor dat veel producten onbetaalbaar worden. Wat me woedend maakt is dat op de lijst wel scheerproducten voor mannen staan, maar menstruatieproducten zijn weggelaten. Je kan dus wel als man gladgeschoren de straat op, maar als vrouw word je zo gedwongen om thuis te blijven."

Omdat de producten onbetaalbaar zijn?

"Inderdaad, menstruatieproducten zijn een luxe geworden die veel mensen zich niet kunnen veroorloven. Vrouwen gebruiken zakdoeken of handdoeken als ze ongesteld zijn, maar wanneer je zwaarder ongesteld bent, kun je daar niet mee uit de voeten. Dat zorgt ervoor dat veel mensen die menstrueren thuisblijven.

Het voelt als een manier om vrouwen onder controle te houden, omdat we worden gezien als tweederangsburger. Als vrouw loop je constant tegen vooroordelen aan. Mensen gaan ervan uit dat vrouwen minder capabel zijn. Dat ze minder om dingen bereiken en minder succesvol te zijn. Daar komt dan nog bij dat je als onrein wordt gezien als je menstrueert."

© Celine Mouzannar / privé-eigendom

Celine geeft workshops over seksuele gezondheid in Libanon.

Je geeft met Marsa seksuele voorlichting aan mensen, hoe groot is die noodzaak?

"Seksuele voorlichting is een gigantisch taboe in Libanon, er wordt gewoonweg niet over gesproken. Daardoor is er veel misinformatie over veilig vrijen, of wat een soa is. Mensen weten niet dat seks niet pijnlijk hoeft te zijn, of dat je ook van voorvocht zwanger kan raken. Het ontbreken van kennis zorgt voor riskant gedrag en ongeïnformeerde keuzes.

Wij geven daarom voorlichting op scholen, universiteiten en gezondheidscentra, maar ook in vluchtelingenkampen. Het is belangrijk dat zoveel mogelijk mensen toegang hebben tot de nodige informatie, tot een plek waar ze getest kunnen worden, maar die hen ook een veilige haven biedt. Momenteel ben ik bezig met een cursus gebarentaal om voorlichting te kunnen geven aan mensen die doof zijn of een gehoorbeperking hebben.

We schrijven van niemand de naam op, iedereen kan anoniem bij ons terecht. Omdat we in een conservatieve cultuur leven, zorgt dat ervoor dat iedereen zich veilig bij ons voelt, vooral ook voor de queer gemeenschap."

We spraken in 2021 Libanezen die vertelden dat steeds meer mensen het land verlaten, zie je dat ook in je omgeving?

"Steeds meer mensen verlaten het land omdat ze hier geen toekomst meer zien. Afscheid is de norm. Mijn zussen zijn beide geëmigreerd, en ik heb een neef of nicht in elk continent wonen. Ik denk dat er niemand in Libanon is die niet duizend keer per dag denkt aan emigreren. Maar we blijven voor familie, of andere verantwoordelijkheden.

Ik denk dat emigreren kan zorgen voor een comfortabeler leven, maar zeker niet voor een gelukkiger leven. En ik hoop dat ik met mijn werk kan bijdragen aan het versterken van de positie van de meest kwetsbare mensen. Niet alleen door te informeren over seksuele gezondheid en menstruatie, maar ook door hen een veilige plek te bieden waar ze over hun gezondheid kunnen praten."

Hivos en Metropolis

Dit jaar werkt Metropolis weer samen met onze humanistische partner Hivos om verhalen te vertellen over belangrijke thema’s als de vrijheid om jezelf te kunnen zijn en klimaatrechtvaardigheid.

Buitenlandprogramma Metropolis laat de wereld zien door de ogen van lokale journalisten, die in hun eigen stad of land op zoek gaan naar antwoorden op universele vragen. De verhalen laten de kracht zien van mensen die onder welke omstandigheden dan ook oplossingen vinden en hun leven zelf vormgeven. Dat is waar de makers van Metropolis en Hivos elkaar vinden. De ideeën en creatieve oplossingen van mensen staan ook centraal in het werk van Hivos om inclusieve, eerlijke en duurzame samenlevingen te bouwen.

Bovendien zijn Hivos en Metropolis er allebei van overtuigd dat lokale, onafhankelijke journalistiek van levensbelang is voor kritische burgers en veerkrachtige democratieën.

Meer over de problemen in Libanon