De foto van de G7 ontleed

Hoe regeringen beeldvorming beïnvloeden

'Dat gezicht van Trump. Net alsof hij voor de zoveelste keer kattenkwaad heeft uitgehaald en hem voor de zoveelste keer de les wordt gelezen.' Marcel Molle, voorzitter van stichting de Zilveren Camera én oud-winnaar van de Zilveren Camera, laat zijn licht schijnen over de foto waar de hele wereld dit weekend over praat.

NOS.nl

De foto van alle kanten

President Trump zit op de G7-top in Canada, omringd door onder meer Angela Merkel, Shinzo Abe, Theresa May en Emmanuel Macron.

'Dit is echt een geweldige kiek,' zegt Molle. 'Overste Merkel die het vervelende jongetje Trump even de les leest. Toen ik vanochtend wakker werd en de foto zag, dacht ik meteen: paf! Dit is een knaller.' Een onderschrift is eigenlijk niet meer nodig, denkt hij. 

Maar hoe zit het eigenlijk? Is dit een objectieve weergave van de werkelijkheid? In dit verhaal ontdek je de waarheid. Spoiler: journalisten waren tijdens dit moment niet welkom. 

ga naar

G6+1

Maar wat zien we hier eigenlijk tijdens deze 'spontane ontmoeting' tussen twee werksessies in? En wat kunnen we opmaken uit de lichaamstaal van deze wereldleiders, die hier op een kluitje bij elkaar zijn? Kijkt Trump überhaupt wel naar Merkel? Of laat hij zich niet de les lezen? "We zien in ieder geval iets wat we normaliter niet zien. En het symboliseert wat vooraf al werd gezegd: de G6+1. Dat is dit natuurlijk."

Boosheid

Volgens Marcel Molle is het vooral de mimiek van Trump die de foto typeert. "Kijk naar zijn gezicht. Zittend, zijn armen over elkaar. Echt zo'n houding van: jullie maken me toch niets. Kom maar op. Ik heb de kaarten in handen en uiteindelijk moeten jullie me toch wel volgen."

Molle doelt op de Amerikaanse president die een week geleden besloot de importheffingen te verhogen voor staal- en aluminiumproducten uit Canada, Mexico en de Europese Unie. En dat maakte woedende reacties los bij de getroffen landen, die de afgelopen dagen voor een groot deel vertegenwoordigd waren in het Canadese Quebec.

ze creëren hun eigen werkelijkheid

Journalisten waren niet aanwezig bij dit informele moment tijdens de G7. Maar de verschillende delegaties slingerden wel zelf foto's de wereld in. Zo was de Duitse fotograaf Jesco Denzel er als officiële fotograaf van de regering van Merkel bij. De foto die hij maakte verscheen op het Instagramaccount van de bondskanselier.

Volgens Molle is dit een vorm van politiek bedrijven. "Maar, ze doen het allemaal. Als je bijvoorbeeld naar de foto van Trumps woordvoerder Sarah Sanders kijkt, dan lijkt het alsof Trump nog één keer uitlegt hoe het zit. Neem je de foto van Macron, dan is het net alsof Macron dat doet. En zo hebben ze allemaal hun eigen werkelijkheid." Maar, zegt Molle, de echte werkelijkheid blijft een wild guess: "Wij zijn er niet bij geweest."

marcel molle over de foto's

'Ik vind het een foto die prijswinnend zou kunnen zijn. Je ziet zo duidelijk de spanning tussen Trump en de andere leiders. Maar het feit dat van dit moment zoveel verschillende weergaves zijn, verzwakt het beeld. Wat is daar echt gebeurd? Wat is er gezegd, wat was de aanleiding voor hun houdingen, en wie spreekt er nou eigenlijk? Het blijft gissen, en dat maakt het zo lastig.'

bekijk hieronder het moment vanuit verschillende standpunten

Hoofdredacteur Marc Josten over beïnvloeding

'Dat regeringen op deze manier het beeld beïnvloeden is een bedreiging voor onze journalistiek,' zegt Marc Josten. Als hoofdredacteur jouranlistiek bij Human en VPRO loopt hij dagelijks tegen wat hij noemt 'de PR-machine' aan. 'Op deze manier wordt het veel moeilijker voor de burger om te bepalen wat nou wel of niet klopt.' Josten legt uit dat de foto die de Amerikaanse regeringsvertegenwoordigers hebben gebruikt een krachtig statement is. Het straalt uit dat er met de Amerikanen niet te sollen valt. 

'Met ons programma Medialogica proberen we dit soort moment te ontleden en de waarheid achter een gecreëerd beeld te tonen,' sluit Josten af. 'Ik zie een sterke parallel met de vermeende aanslag op het Centraal Station in Amsterdam. Daar was het PR-apparaat van de Amsterdamse politie er als de kippen bij om de beeldvorming vast te sturen, voordat duidelijk was wat er daadwerkelijk was gebeurd.'

Kijk onze aflevering Aanrijding of Aanslag over die zaak -->

kijktip

Lees meer

meer medialogica

Na slapen en werken besteden wij de meeste tijd aan het gebruik van media. Zij bepalen in belangrijke mate ons beeld van de werkelijkheid. Maar in hoeverre klopt dat beeld? Dat onderzoekt Medialogica ook weer in 2018.

Nu (vermeend) nepnieuws de orde van de dag is, is Medialogica, het onderzoeksjournalistiek programma van Human en VPRO, relevanter dan ooit. ‘Er wordt veel geroepen over fake news, maar de beeldvorming wordt nog weinig ontleed’, is hoofdredacteur Marc Josten van mening. ‘Medialogica ontleedt de publieke opinie zoals je in de Nederlandse les zinnen ontleedt.’