Het genre true crime lijkt populairder dan ooit. Journalisten en programmamakers gaan steeds vaker op de stoel van de recherche zitten. Maar zijn daar geen risico’s aan verbonden?
Zondag 21 mei om 22.40 uur op NPO 2 en NPO Start
op deze pagina
Statement HUMAN naar aanleiding van reactie KRO-NCRV op De Karaktermoord
23 mei 2023
Argos Medialogica heeft in haar aflevering De Karaktermoord aandacht besteed aan de schaduwzijden van het genre true crime. We stonden daarbij uitgebreid stil bij een aflevering van de serie De Villamoord van KRO-NCRV waarin twijfels worden gezaaid over het verhaal van een slachtoffer van een moordaanslag.
De Karaktermoord is het product van maandenlange research waarbij gesproken is met direct betrokkenen, en waarbij - onder meer - geput kon worden uit het politiedossier. We hebben onze bevindingen en de betreffende aflevering van De Villamoord voorgelegd aan verschillende deskundigen. Hun oordeel is te zien in de aflevering van afgelopen zondag.
Uiteraard hebben we ook contact gezocht met de makers van De Villamoord. Zij hebben ruim van tevoren van ons de gelegenheid gekregen hun visie op de zaak te geven. De makers wilden met ons in gesprek, maar uitsluitend als dat gesprek vertrouwelijk was, en de gewisselde informatie door ons als off the record werd beschouwd. Ook na het gesprek is ons per mail duidelijk gemaakt dat de informatie niet mocht worden gepubliceerd, en ook niet met derden mocht worden gedeeld. Veel informatie was door KRO-NCRV op vertrouwelijke basis verkregen, stelden de makers, en de bronnen werden ook ons niet genoemd. Dat maakte de informatie voor ons volstrekt oncontroleerbaar en onbruikbaar.
Normaal zouden wij nimmer melden dat er een off the record gesprek heeft plaatsgevonden maar KRO-NCRV meldt dit nu zelf.
KRO-NCRV heeft van ons op 5 mei een uitgebreide lijst met inhoudelijke vragen gekregen. De omroep heeft op die vragen on the record geen antwoord willen geven. De reactie die we wel kregen hebben we ruimhartig geciteerd op de plaats waar dat hoort: in de uitzending zelf. De gehele verklaring hebben we gepubliceerd op onze website. Daar is ook de gidstekst te lezen die door KRO-NCRV in hun persbericht wordt aangehaald.
Medialogica hoopt met haar uitzending een bijdrage te leveren aan een discussie onder journalisten en programmamakers over de omgang met slachtoffers van misdrijven. We hopen dat KRO-NCRV alsnog deel wil zijn van dat gesprek.
Reacties Eikelenboom en KRO-NCRV
Medialogica heeft het echtpaar Eikelenboom en KRO-NCRV de gelegenheid geboden tot wederhoor. Hun volledige reacties kunt u hieronder lezen.
In haar reactie verwijst KRO-NCRV naar een persbericht dat wij hebben verstuurd. Bedoeld wordt onderstaande gidstekst die, zoals te doen gebruikelijk, weken voorafgaand aan een uitzending naar de omroepgidsen wordt verstuurd.
Onze gidstekst:
De Karaktermoord
Zondag 21 mei om 22.45 uur op NPO 2
Het genre true crime lijkt populairder dan ooit. Maar welke risico's nemen journalisten en programmamakers wanneer ze op de stoel van een rechercheur of rechter gaan zitten, en wat is de impact van een onbewezen verdachtmaking? De keerzijde van true crime in Argos Medialogica.
Reactie KRO-NCRV:
KRO-NCRV ziet het als één van haar taken om maatschappelijke misstanden aan de kaak te stellen. Zo ook dat bij het strafrechtelijke onderzoek rondom de villamoord mogelijk fouten zijn gemaakt (die in kaart zijn gebracht) waardoor mogelijk sprake is van een rechterlijke dwaling. KRO-NCRV staat volledig achter het onderzoek en de serie rondom de villamoord. De serie is na jarenlang diepgravend onderzoek tot stand gekomen en alle keuzes zijn daarbij zorgvuldig journalistiek en feitelijk onderbouwd. De Raad voor de Journalistiek heeft onze werkwijze en de uitzending naar aanleiding van een klacht van de ooggetuige beoordeeld en daarover als volgt geconcludeerd:
“Er is deugdelijk onderzoek verricht en in de uitzending is duidelijk onderscheid gemaakt tussen feiten, beweringen en meningen. Er is geen sprake van niet-waarheidsgetrouwe of tendentieuze berichtgeving of van beschuldigingen jegens klaagster.”
KRO-NCRV heeft ervoor gekozen niet op camera te reageren, omdat Medialogica de conclusies van haar uitzending al had getrokken en in een persbericht gepubliceerd nog voordat zij inhoudelijk met KRO-NCRV had gesproken. Een dergelijke werkwijze is niet in lijn met de journalistieke normen en regels en past wat ons betreft ook niet bij een programma dat zegt andere media te controleren op betrouwbaarheid.
Reactie Richard en Selma Eikelenboom:
De teneur van de vraagstelling heeft meer van doen met aantijgingen dan met wederhoor. U geeft veel te beperkte informatie (zo weten we niet wie de door u geraadpleegde deskundigen zijn, en hoe en op basis waarvan zij hun oordeel hebben geveld). Bovendien is de door uw gestelde termijn te kort. Medialogica stelt ons niet in de gelegenheid goed te kunnen reageren en wij zien van verdere reactie af.