In de chaotische tijd waarin we leven vervult filosofie een rol die religie lang heeft gehad. Hoe geef je zonder religie dan vorm aan je morele kader en een zinvol leven? Zonder religie zijn het de wijsheden van andere mensen die houvast kunnen bieden hoe te denken en hoe te leven. Stine Jensen tipt daarom het boek De Lof Der Zotheid, van humanist Erasmus. Vrienden van HUMAN maken kans op dit boek.
“Durven is even je evenwicht verliezen. Niet durven is jezelf verliezen.” Deze, van Deense filosoof Kierkegaard, en andere hapklare wijsheden komen langs in onze dagelijkse podcast Zin van de Dag. Filosoof Stine Jensen bespreekt in twee minuten een spreuk die haar inspireert en toepasbaar is op ieders leven. Zo wordt je in een handomdraai elke dag een stukje levenswijzer.
Waarom moest de podcast Zin van de Dag er komen?
"Ik had direct zin om deze podcast te maken, want levenswijsheden en mooie teksten inspireren mij mateloos. De podcast past bij mij omdat ik al meerdere boeken met en over levenswijsheden heb gemaakt, zoals Troostfilosofie en De beste 50 van Stine Jensen – een boek ter gelegenheid van mijn vijftigste verjaardag met mijn favoriete levenswijsheden over leeftijd en levensfasen. Ik hou van levenswijsheden, ik hield als tiener en ook als student al een schrift bij waarin ik het opschreef als ik een mooie gedachte of levenswijsheid tegenkwam, en eigenlijk ben ik daar nooit mee opgehouden. Eigenlijk spaar ik ze al mijn hele leven!"
Heb je een favoriete zin uit de afleveringen?
"Ik vind alle spreuken die ik heb uitgekozen heerlijk en belangrijk op hun eigen manier. Maar wat erg leuk is, is dat ik ook andere mensen, vrienden, kennissen en collega’s om hun levenswijsheden vraag en die verrassen mij. Zoals de spreuk van Mischa Blok. Zij kwam met een Koreaanse levenswijsheid: ‘zeven keer vallen, acht keer opstaan’. Ze had daar ook een mooie uitleg bij, over dat het leven af en toe tegenzit, maar dat je toch weer doorgaat en opkrabbelt. Prachtig toch?
Ik vind ook een bekende uitspraak van Hannah Arendt heel mooi: ‘politiek is te belangrijk om aan politici over te laten’. Het mooie aan een podcast is dat je met audio kan werken en dan kan gaan speuren naar de context waarbinnen zij die uitspraak deed en je kunt die ook laten horen. Dan komt de filosofie en de tijdsgeest echt tot leven via audio."
Heb je een zin/spreuk waar je zelf naar leeft of die jou het meest inspireert?
"Ik heb hem al vaak genoemd, maar dat zijn toch veel uitspraken van de Deense filosoof Søren Kierkegaard, zoals: ‘Het leven kan alleen maar achterwaarts worden begrepen, terwijl we het voorwaarts moeten leven’. Ook van Kierkegaard: ‘Durven is even je evenwicht verliezen, niet durven is jezelf verliezen’, is volgens mij één van de mooisten uit de filosofie."
©
HUMAN
De eerste levenswijsheid die in de podcast aan bod komt, is deze van Søren Kierkegaard.
Waarom is het belangrijk om mensen elke dag een zin aan te reiken waar ze even op kunnen broeden?
"Filosofie in mooie zinnen inspireert, troost; een gedachte kan je gezelschap houden. Eén korte zin kan je denkrichting al doen kantelen waardoor je in beweging komt of juist even stil staat bij een overpeinzing, als een mini-mediatie. Zin van de Dag is ook een korte podcast, met een tandenpoetslengte van twee minuten. Ik noem het een ZKP, een zeer korte podcast, om te variëren op ZKV, zeer kort verhaal. Zin van de Dag heeft een eigen vorm, een oorstelende levenswijsheid. Goed in te passen in je dagelijkse rtime, voor een frisse geest!"
Waarom is toegankelijke filosofie, of publieksfilosofie zo populair tegenwoordig?
"Ik denk omdat we met veel grote problemen en vraagstukken te kampen hebben, veel crises, zoals oorlog, klimaatcrisis en de woningnood. In tijden van crisis wenden mensen zich vaker tot filosofie. De filosofie biedt geen kant-en-klare oplossingen, maar kan goed inzicht bieden in wat het probleem is, en verschillende manieren om er tegenaan te kijken. Daarnaast leven we in een toenemende seculiere samenleving, waar mensen zeggen niet te geloven in een god of onderdeel te zijn van een georganiseerde religie. Maar ook niet-gelovige mensen hebben behoefte aan zingeving van een seculier levensbeschouwelijk kader, en dat kan publieksfilosofie ook bieden."
Welke rol vervult publieksfilosofie in de maatschappij?
"De rol van de publieksfilosofie is veelkleurig en veelzijdig. Publieksfilosofen interveniëren in het maatschappelijke debat, maar maken ook theatervoorstellingen, of schrijven poëzie. En ze richten zich ook tot kinderen en dat is belangrijk voor de opvoeding. Als je later kritische maar ook zelf-reflectieve burgers wil, is filosofie op jeugdige leeftijd geen luxe maar een noodzaak. Filosoferen is van belang om democratische waarden, moraliteit en bedachtzaamheid bij kinderen te stimuleren. Volgens mij is het de zuurstof van onze democratie."
We vroegen je een boekentip. Welk boek heb je uitgekozen?
"De Lof Der Zotheid, van Erasmus. Dit is voor mij een vanzelfsprekende keuze, omdat hij dé grote inspiratiebron is van het humanisme. Dit boek is zijn bekendste werk. Als ik naar Rotterdam ga, kom ik op mijn reis ook een prachtige regel van Erasmus tegen, meteen als je met de metro reist: ‘Ruimte scheidt de lichamen, niet de geesten’."
Wat hoop je dat mensen meenemen uit het boek?
"Ik hoop dat dit boek de lezer achterlaat met gevoelens van reislust, levenlust, denkplezier en zingeving. Het is een boek boordevol wijze lessen en materie om nog even op te kauwen."
Win een exemplaar van Lof Der Zotheid van Erasmus
Aangeraden door Stine Jensen
Onder vrienden van HUMAN verloten we vijf exemplaren van Lof Der Zotheid van Erasmus. Reageer hier vóór 7 maart 2024 om kans te maken.
Abonneer je op onze nieuwsbrief om als eerste van alle winacties op de hoogte te zijn.