‘Gezondheid is iets dat je samen creëert’

In januari 2023 zei bijna de helft van de Nederlanders goede voornemens te hebben voor het nieuwe jaar (bleek uit dit onderzoek van Motivaction). En veruit de meeste voornemens gaan over gezondheid, fysiek dan wel mentaal. Een goede gezondheid kan je een voorsprong geven in het leven, of, als die ontbreekt, op een achterstand zetten. Sommige startposities zijn in je DNA al bepaald, maar veel vaker kunnen we invloed uitoefenen op onze gezondheid. We moeten dan wel de juiste informatie hebben, en niet - zoals bleek uit onderzoek van Radar naar gezondheidsclaims op TikTok – met foute medische informatie aan de haal gaan.

In de podcastserie Op je Gezondheid duiken Nadia Zerouali en ik, Elsie Vermeer, in wetenschappelijk onderzoek over gezondheid waar je wat aan hebt. Zo zoeken we bijvoorbeeld uit wat er wel en niet klopt van de dieetindustrie, horen we wat de microben in ons lijf voor je gezondheid doen en onderzoeken we waarom we in Nederland bij overgangsklachten onterecht huiverig zijn voor hormoontherapie.

Over het laatste voorbeeld kan Nadia meepraten: "Mijn moeder heeft tien jaar lang erg last gehad van overgangsklachten, alleen was ze een stuk ouder toen het bij haar begon. Ik was 44 jaar oud toen ik in de overgang kwam, ik sliep niet en kreeg gigantische opvliegers."

Ook tijdens de opnames van het programma Over Leven, waarin Nadia vertelde over het overlijden van haar man Hakim, krijgt Nadia een opvlieger. "Coen Verbraak vroeg toen letterlijk: wat gebeurt er? Want je denkt misschien bij een opvlieger aan iemand die het warm krijgt. Maar bij mij is het echt een soort hartaanval. Ik word helemaal week van binnen en mijn hersenen functioneren dan niet goed."

Hoe kan het dat overgangsklachten vaak niet herkend worden en dat het voor vrouwen in Nederland soms heel lastig is om een hormoontherapie te krijgen? Daarover ging vervolgens een aflevering van De Publieke Tribune. Aan de basis van de angst voor hormoontherapie ligt een verkeerde interpretatie van onderzoeksresultaten in de media. Doordat er een vertekend beeld is ontstaan van het gevaar op borstkanker, is het voor vrouwen in Nederland steeds moeilijker om een behandeling met hormoontherapie te krijgen.

Wat De Dieetmythe en kennis over microben mij vooral leerde, is dat elk lichaam anders is. Een bepaald voedingspatroon kan op de één een totaal ander effect hebben dan op de ander. Zo is de aanleg om overgewicht te krijgen al genetisch bepaald. En hebben mensen die worstelen met gewicht andere microben in hun lichaam dan mensen die misschien wel hetzelfde voedingspatroon hebben, maar veel minder snel aankomen.

Wat we aan al die wetenschappelijke bevindingen hebben, dat hoor je in twintig afleveringen van Op je Gezondheid. Wat wij als makers tot nu toe vooral geleerd hebben, is dat een goede gezondheid niet als een verzameling van individuele keuzes gezien kan worden. Nadia: "Het is nooit één iemand die verantwoordelijk is voor de gezondheid van die ene persoon. Gezondheid is iets dat we samen creëren, als samenleving."

Vooral als het over voeding gaat, geven we vaak de individu ‘de schuld’. Nadia: "Zo van: had je maar niet zo veel tompoezen moeten eten. Maar dat is meestal niet de reden dat iemand dikker is dan een ander." Als we naar onze samenleving kijken, is het steeds moeilijker om gezond te eten. Zo toonde dit onderzoek van de Wageningen Universiteit aan dat meer dan tachtig procent van alle producten in de supermarkt ongezond is.

In hoeverre is je gezondheid maakbaar? Wat staat er in je genen geschreven? Welke invloed heeft de omgeving waarin je opgroeit op je gezondheid? Welk verschil maakt sporten voor je gezondheid, of seks? Het is een greep uit de vragen die we gaan onderzoeken.

In elke aflevering ga ik op reportage. Bijvoorbeeld bij een spermabank, waar onderzocht wordt wie wel of niet geschikt (lees: wiens DNA 'gezond' genoeg) is als donor. En in de studio ontvangt Nadia experts die meer vertellen over het onderwerp. In de shownotes en op de afleveringspagina’s op deze site voegen we de bronnen toe die we in onze research hebben gebruikt.

Ons goede voornemen voor 2024? Alle luisteraars voorzien van echte kennis over hoe we samen een heel leven lang gezonder kunnen leven.