Timelines van jongeren staan vol met nieuws en informatie, waarbij het vaak de vraag is hoe betrouwbaar dit alles is. Rewind van HUMAN positioneert zich in dit propvolle medialandschap, waarbij ze vooral in de timeline van jonge gebruikers terecht willen komen en de focus legt op beeldvorming, mediadynamiek en nieuwswijsheid. Rewind behandelt dezelfde onderwerpen, checkt de feiten, pleegt wederhoor en probeert de betrouwbaarheid van hun content te garanderen, om zo tegenwicht te bieden aan een onuitputtelijke stortvloed aan informatie, waarvan jongeren vandaag de dag kaas moeten maken.
Met Rewind voegt HUMAN een nieuwe titel toe aan zijn journalistieke portefeuille, een omnichannel-programma dat zich specifiek richt op een jonge doelgroep en ook daar te vinden is waar jongeren zijn: op social media. In de serie ‘Qu’est-ce que Cestmocro’ op Instagram, TikTok en YouTube gaat Rewind op zoek naar wie achter het populaire nieuwskanaal Cestmocro zit.
Toevoeging of problematisch?
Zo’n acht op de tien jongeren haalt het nieuws vooral van sociale media. Omdat traditionele media hier onvoldoende aanwezig zijn, komt op den duur ‘de vitaliteit van onze democratie’ in het gedrang, zo waarschuwde het Commissariaat voor de Media onlangs. Het account Cestmocro weet deze jongeren wél massaal te bereiken. De Instagrampagina heeft meer dan 1 miljoen volgers en is daarmee, op NOS Stories na, het populairste nieuwskanaal op sociale media. In hoeverre is dit niet-journalistieke kanaal een toevoeging voor de nieuwsvoorziening?
Sanne Kruikemeier, hoogleraar Digitale Media en Samenleving, noemt in de vierdelige serie ‘Qu’est-ce que Cestmocro’ (te zien op het Instagramkanaal van Rewind en NPO 3, het TikTok- en YouTube-kanaal van NPO Radio 1) het positief dat Cestmocro veel jongeren met het nieuws bereikt. “Het kan een aandachttrekker zijn voor meer verdieping”, weet Kruikemeier uit onderzoek. Ze signaleert ook een probleem. “Traditionele media hebben een redactiestatuut en journalisten houden zich aan journalistieke normen. Zij verifiëren informatie en plegen wederhoor. Bij Cestmocro is dit heel onduidelijk.”
Journalistieke zoektocht
Dit gebrek aan transparantie vormt de aanleiding voor Rewind om Cestmocro een aantal maanden nauwgezet te volgen en onderzoek te doen naar de werkwijze van het populaire kanaal. Als ze geen contact kunnen krijgen met Cestmocro, gaat Rewind zelf op zoek naar de eigenaar(s) achter het account. Deze journalistieke zoektocht vormt het slingerende pad in de serie en leidt langs een stand-in, naar adverteerders en uiteindelijk het bedrijf achter Cestmocro.
Ook wordt de berichtgeving onder de loep genomen. Cestmocro wordt door zijn volgers geroemd om een niet-westers perspectief op het nieuws en in die zin beschouwd als tegengeluid van traditionele media. Dit beeld blijkt slechts gedeeltelijk te kloppen. Rewind analyseerde 156 berichten van Cestmocro in 46 dagen. Het vaakst werd verwezen naar NOS (23%) en RTL Nieuws (14%). Van de niet-westerse media is Al Jazeera (7%) de meest gebruikte bron. De meeste berichten zijn kortom afkomstig van traditionele westerse media.
“In feite lijken ze ook wel nog steeds veel op traditionele media”, bevestigt Kruikemeier. “Dit noemen we intermedia agenda-setting: media kijken naar elkaar en nemen van elkaar over. Dat is altijd al zo geweest.”
Waarin Cestmocro wel afwijkt van traditionele media, is het bewust eenzijdige perspectief. “Wij kiezen voor het perspectief van de onderdrukte en niet van de bezetter”, zegt Cestmocro zelf over de oorlog in het Midden-Oosten. Of Rewind het lukt om Cestmocro te spreken over deze werkwijze en hoe het Commissariaat van de Media hierover denkt, zie je vanaf donderdag 28 november op Rewind.