Margôt Ros: 'Humor maakt het leven voor mij dragelijk'

Een hersenschudding, daar kom je zo overheen. Dat was wat Margôt Ros dacht en te horen kreeg nadat ze in 2018 tegen een ijzeren balk opliep in theater DeLaMar. Maanden na het ongeluk was ze nog steeds niet in staat om te functioneren en kreeg ze de diagnose postcommotioneel syndroom, zoals het heet als een hersenschudding langer dan drie maanden aanhoudt.

Ze moest de opnames van Toren C stopzetten, en haar activiteiten terugbrengen naar een minimum. Over haar revalidatie schreef ze het boek Hersenschorsing, samen met haar partner Jeroen Kleijne.

Het is voor het eerst sinds die periode dat Margôt Ros weer met een langere productie de vloer op gaat. Op het reizend theaterfestival De Parade is ze in De Grote Actualiteiten Tombola klant bij de kapsalon. Haar personage Willemijn wordt het met kapster Mandy (Randy Fokke) nergens over eens. En dat terwijl om de vijf minuten een nieuw actueel gespreksonderwerp uit de Tombola wordt gehaald door muzikant Levi Manner. We spreken de actrice na afloop van de eerste voorstellingen in Den Haag.

"Van tevoren probeer ik mijn verwachtingen altijd een soort van niet toe te laten. Maar toen ik op De Parade kwam was ik echt wel omvergeblazen door het enthousiasme en door de hoeveelheid mensen die kaartjes hadden gekocht. Het is zo bijzonder om te zien dat iedereen er zó aan toe was en is om iets vrolijks als De Parade mee te maken. Om daar met elkaar in een tent te genieten, in het bijzijn van 175 man lekker tegen elkaar aan op een bankje te zitten. Dat deed mij wel een stukje omhoog springen. Ik vond het heel erg bijzonder, en ontroerend."

"Om te zien hoezeer mensen behoefte hebben aan cultuur. Hoezeer mensen behoefte hebben om zich te verbinden met elkaar door gezamenlijk van iets te genieten en naar iets te kijken. Dat is heel erg duidelijk op De Parade, dat vond ik heel bijzonder."

"Die behoefte was zo groot, dat kan ik best wel moeilijk duiden. Ik kon lang niet op het podium staan, dat was te zwaar. Dit is de eerste langere productie waar ik mij weer aan gecommitteerd heb. En voor mij ging er echt een raket af. Omdat ik het zo fijn vind dat ik hier mag staan. Dat je met elkaar, het publiek, de acteurs en de muzikanten samen, iets zit te bakken. Iets waar we met z’n allen een gevoel bij krijgen.

Om zes dagen achter elkaar drie keer per dag een voorstelling te spelen, dat had ik een aantal jaar geleden niet voor mogelijk gehouden. Voor mij is het daarom ook een persoonlijke overwinning."

“De vraag kwam op een perfect tijdstip. Ik heb een lange tijd gerevalideerd en speel ook wel, maar niet zo lang achter elkaar. Ik voelde vanbinnen dat het haalbaar was. Maar ik ben wel minder belastbaar, dus ik houd altijd rekening met mijn energie. Als ik op De Parade speel, is er verder niks in mijn agenda. Dan ben ik echt zoals een sporter naar de Olympische Spelen toewerkt. Oke, ik overdrijf nu, laten we het de Europese Kampioenschappen noemen.”

"We hebben het een lange tijd pittig gehad, en nog steeds zijn er moeilijke dingen die spelen op wereldniveau. Mensen hebben daarom ontlading nodig. Lachen is een enorm goede manier om de pijn van alle dingen op te vangen. Om weer op te kunnen laden en een volle batterij te krijgen. Dat is ook de reden waarom ik de feelgood-roman Zeg maar Agaath heb geschreven met Jeroen Kleijne. Die ontlading heb ik zelf namelijk ook nodig. [In de roman moet hoofdrolspeler Agaath - een vrouw van eind zeventig - opnieuw beginnen nadat ze haar man heeft verloren. Ondank het zware thema heeft humor en absurdisme de boventoon, red.]

Gisteren zag ik een commercial voorbijkomen van de overheid, waarin gezegd werd: ‘Denk niet dat corona voorbij is’. Toen dacht ik: dat zal wel, maar we moeten ons wel opladen. Daar is theater uitstekend geschikt voor. En daarom heb ik ook Agaath geschreven; om juist het positieve, het hoopvolle, de lach aan mensen te geven.

Zowel met het boek als met de voorstelling merk ik dat ze achteraf een stukje van de vloer zijn getild. Dat is ontzettend fijn om te kunnen geven. Ook aan mezelf."

Tekst loopt verder onder afbeelding

"Ik mag heel graag relativeren, dat maakt voor mij het leven dragelijk. Soms is dat heel moeilijk, dan zijn dingen te pijnlijk of te rauw om dat meteen te doen. Maar dan is er altijd wel iemand anders die verlichting kan brengen, of een opmerking die mij weer verder laat gaan in een moeilijke tijd.

Soms is dat humoristische verlichten heel moeilijk, of was dat heel moeilijk – want nu is het vele malen makkelijker voor me. Als je enorm ziek bent, zijn er dagen waarop je dat niet meer uit je tenen gepoerd krijgt, om het leven lichter te maken."

"Ik hou me veel bezig met dingen die de boel relativeren en humor opwekken. Zo zorg ik dat ik op dit moment geen tragedie speel, maar comedy, dat maakt al heel veel verschil. En door het afgelopen jaar Agaath te schrijven, ben ik bezig met iets dat humor in zich heeft en waarmee ik hoop dat ik mensen blij maak.

En als ik een zware dag heb, zorg ik dat ik iets doe dat het lichter maakt. Dat kan zijn dat ik een bos bloemen voor mezelf koop, of dat ik op YouTube een collega opzet en dan lekker ga zitten lachen. Zo werkt dat volgens mij, als je luistert of kijkt naar dingen die je een goed gevoel geven, maak je serotonine aan. Van dat stofje voel je je blij en ga je iets makkelijker de dag door."

"In de voorstelling zitten natuurlijk meerdere lagen, die heeft Nathan (Vecht, schrijver, red.) er wel ingelegd. Het laten zien hoe we tegenover elkaar kunnen staan met alle kwesties, hoe die polarisatie is – en hoe je soms toch kunt openstaan voor die ander, daar balanceert het soms tussen.

De personages die we spelen zijn heel verschillende mensen uit verschillende lagen van de bevolking. Die allebei iets aandoenlijks kunnen hebben maar ook iets verwerpelijks. Als het goed is, zet je dat ook aan het denken, en geeft het jezelf misschien de mogelijkheid om ook eens fris naar een onderwerp te kijken dat al zesduizend keer in het nieuws geweest is. En ondertussen leggen wij er een saus overheen van vermaak en plezier."

"In principe niet, want je kan met humor alles doorbreken. Het is alleen heel moeilijk om humor te bezigen de afgelopen periode, omdat iedereen zo bang is om iemand anders voor het hoofd te stoten. Dat maakt het heel moeilijk om humor te maken. Wij acteurs hebben daar minder last van, omdat we personages spelen. Maar dat cabaretiers daarmee worstelen, snap ik wel.

Je moet volgens mij juist stoten en prikken, iets aanjagen en een vuur eronder stoken. Zo zorg je ervoor dat je anders naar dingen gaat kijken. En als mensen weglopen uit je voorstelling omdat ze denken: dit is niet voor mij bedoeld, dan mag dat. Dat mag kunst doen, toch? Vind ik wel in ieder geval."

"Ik kijk er heel erg naar uit. Optreden op dat festival is ook zoiets bijzonders. Zo’n hele groep met mensen dat als een circus neerstrijkt op grasvelden in verschillende steden… Dat is een enorme samenwerking tussen een hele hoop mensen die in een korte tijd iets voor elkaar krijgen.

Op een gegeven moment lag ik op mijn matrasje op de grond naar het plafond te kijken, tussen de voorstellingen door. Zag ik die hele constructie. Toen zag ik voor me hoe al die mannen en vrouwen met trekkers, met licht en met al die apparatuur bezig waren geweest. Dit doen zij allemaal. Dat woont daar dan allemaal in hele leuke caravannetjes, zorgt voor lekker eten voor elkaar, voor mooie voorstellingen… Hoe mooi kun je het hebben?"

Ook dit jaar is HUMAN weer mediapartner van De Parade. We verwelkomen je elke zondag graag bij ons Filosofisch Spreekuur, waar je leert denken over je denken. In een kort gesprek word je van het vraagstuk dat jou interesseert, via een onderzoek naar je denken over dat vraagstuk, begeleid naar een vraag waar je de komende weken nog mee aan de slag kunt.

Daarnaast selecteerde HUMAN elke zondag twee voorstellingen waar je met korting naar toe kunt. Deze HUMAN-pakketten vind je hier.