Geweld tegen vrouwen is een epidemie

Bianca woont in Amsterdam (44, achternaam bij redactie bekend). Jarenlang werd ze door haar man – die ook de vader van haar kinderen is  – mishandeld. Pas toen hij haar bijna vermoordde, kwam er een punt waarop het roer omging. "Ik was al vaak gevlucht naar een Blijf Van Mijn Lijf Huis, maar elke keer kwam ik weer met hangende pootjes bij hem terug. Hij toonde berouw en ik wilde hem vertrouwen. Dan ging het een weekje goed, maar daarna begon het geweld weer.

"De laatste keer dat hij geweld tegen mij gebruikte, heeft hij mij gewurgd. Ik kon uit huis vluchten, maar hij ging met een keukenmes achter me aan. Ik rende naar een eethuisje en ben daar onder een tafel gaan zitten. Een vrouw in het restaurant belde de politie. Die heeft me meegenomen naar een safe house."

De drie kinderen van Bianca hebben dit gezien en dat zorgde ervoor dat dit de druppel was voor haar. "Ik moest het goede voorbeeld geven aan mijn kinderen en de cirkel van geweld doorbreken."

Jessie Bunni heeft veel vrouwen als Bianca zien binnenkomen. Zij werkt als pedagogisch medewerker bij Sterk Huis, een hulporganisatie voor mensen met een lastige of bedreigende (thuis)situatie. "Een vrouw komt bij ons binnen met code rood en dan gaan we onderzoeken hoe groot de dreiging is. Meestal komt het geweld van een partner of een ex-partner die de vrouw psychisch of fysiek mishandeld heeft, haar stalkt, haar met de dood bedreigd. Als we weten hoe groot de dreiging is, besluiten we of de vrouw nog naar buiten kan of dat het op straat te gevaarlijk voor haar is."

Wat haar opvalt, is dat er bij veel vrouwen van hun zelfvertrouwen weinig over is. "Deze vrouwen zijn continu gekleineerd door hun partner of hun ex-partner. Als ze binnen komen, kunnen ze heel alert en schrikkerig zijn. Ze zijn eraan gewend geraakt dat ze op elk moment van de dag geweld kunnen verwachten. Het is echt een grote stap voor vrouwen om hulp te zoeken. Er rust nog steeds een taboe op huiselijk geweld."

Dat is ook de ervaring van Bianca. "Ik heb het heel lang voor mezelf gehouden omdat ik me schaamde dat ik slachtoffer was van geweld. Het was ontzettend confronterend als mijn kinderen zich uitspraken tegen anderen. Ze vertelden dan bijvoorbeeld dat ik door hun papa geslagen werd.

Je weet wel dat het niet zo hoort, maar ik probeerde de vrede thuis constant te bewaren. Maar ik ben er niet op tijd uit gestapt en daar heb ik een enorm schuldgevoel aan over gehouden."

Marije Cornelissen, oud Europarlementariër en directeur van UN Women Nederland, ziet geweld tegen vrouwen als een epidemie. "In Nederland zegt 45 procent van de vrouwen dat ze ooit geweld tegen zich hebben meegemaakt. Straatintimidatie is daar nog niet bij opgeteld; daar krijgt tachtig procent van de vrouwelijke bevolking mee te maken.

"Het is raar dat je als opgroeiend meisje allerlei boodschappen meekrijgt over hoe je kan voorkomen dat je verkracht wordt," zegt Cornelissen. "Dat is eigenlijk de omgekeerde wereld. We concentreren ons louter op de weerbaarheid van vrouwen, waardoor niet alleen het probleem, maar ook de oplossing bij vrouwen komt te liggen."

Bunni is het ermee eens dat de oplossing voor het probleem niet bij vrouwen hoort te liggen. "In de opvang zeggen vrouwen wel eens: 'Waarom moet ik hier zitten, terwijl ik niets heb gedaan?' Je zou willen dat het probleem bij de kern wordt opgelost, maar zo werkt het helaas niet. Vrouwen moeten nu de negatieve spiraal van geweld doorbreken."

Als je mee wilt werken aan een verandering, dan moeten juist mannen zich uitspreken tegen geweld tegen vrouwen, volgens Cornelissen. "We leven in een cultuur waarin geweld tegen vrouwen in alle lagen van de samenleving genormaliseerd wordt. We doen er zelf ook aan mee." 

Cornelissen legt uit hoe de ongelijkheid bijvoorbeeld in onze taal is ingebakken. "We zeggen: 'Vijf vrouwen in Nederland doen per dag aangifte van verkrachting'. Je zou ook kunnen zeggen: 'Vijf mannen verkrachten vrouwen per dag, waar de vrouw aangifte van doet'."

Tekst gaat verder na afbeelding

"Uit onderzoek is bekend dat vijf procent van de aangiftes van geweld tegen vrouwen 'foutief' is of 'onbewijsbaar'," zegt Cornelissen. "Dat betekent dat 95 procent van de vrouwen die aangifte doen, gelijk hebben. Dus ik zou zeggen: ga ervanuit dat het slachtoffer de waarheid vertelt. Als een vrouw vertelt wat ze heeft meegemaakt, bagatelliseer het dan niet."

Over het misbruik dat Bianca heeft ervaren zijn jaren heengegaan, maar nu pas kan ze het een plekje geven. "Ik heb vorig jaar traumatherapie gehad. Nu pas kan ik beseffen dat het niet aan mij ligt."