Adelheid Roosen is al jaren begaan met dementie en dat is niet zomaar: haar eigen moeder leed aan de ziektre van Alzheimer. Anders dan je misschien zou verwachten, had Adelheid niet het idee dat haar moeder langzaam verdween. Ze zag haar juist verschijnen.
Meebewegen
‘Weet je wat het eigenlijk was?’, schrijft Adelheid op haar website. ‘Ik moest het hele idee loslaten dat het mijn moeder was zoals ik haar kende, die in dit lichaam woonde. Want het was een totaal nieuw aspect van haar dat haar lichaam had overgenomen. Als een soort Alice in Wonderland ben ik “in haar gedoken”, heb om haar heen gecirkeld en gedacht: “Ik moet haar achterna vallen. Haar niet corrigeren en niet proberen alles bij het oude te houden, maar met haar meebewegen." Zij kan zich niet meer aanpassen, dus moeten wij, haar omgeving, met haar meebewegen.’
Adelheids werk als theater- en programmamaakster draait om verbinding, kennismaken met het vreemde en taboes doorbreken. Zo liet ze islamitische vrouwen in Gesluierde Monologen vertellen over hun seksualiteit en ontwikkelde ze de adoptietechniek, waarbij theatermakers zich laten adopteren door bewoners van een wijk om het contact met de ander te verdiepen en levensverhalen te verzamelen.
Contact kan stukken beter
Ook in het thema dementie vindt Adelheid inspiratie, en wederom draait het om verbinding. Veel mensen weten niet hoe ze met alzheimer om moeten gaan, maar Adelheid is ervan overtuigd dat het contact met dementerenden een stuk beter kan: Als we onze eigen kaders los durven te laten en ons openstellen voor het onbekende.
In 2010 maakt Adelheid de film Mam, een intiem portret van haar dementerende moeder. Centraal staat de vraag: Wanneer neem je de regie over het leven van iemand over? In 2015 ontvangt Adelheid de Van Praagprijs van het Humanistisch Verbond, omdat zij ‘onvermoeibaar vecht voor een wereld waarin medemenselijkheid een nieuwe kans krijgt’.
Alzheimerfluisteraar
Anne-Mei The, hoogleraar Langdurige Zorg en Dementie aan de Universiteit van Amsterdam, gaf Adelheid de geuzennaam alzheimerfluisteraar. In samenwerking met familieleden van dementerenden en zorginstanties, wordt de alzheimerfluister-methodiek ontwikkeld. Het idee: De mantelzorger uitdagen om te leren waarnemen wat iemand met dementie nodig heeft. Centraal daarbij staat aanraken, voelen en spelen.