Negen jonge Jezidi vrouwen werden door IS gevangengenomen. Ze werden mishandeld, seksueel misbruikt en op markten van Raqqa en andere door IS veroverde steden als koopwaar aangeboden of als cadeautje doorgegeven. Ze vertellen erover in deze film van prijswinnend filmmaker Reber Dosky.
10 augustus | 22:10 uur | NPO 2
Deze film ging in première op Movies that Matter (24 maart - 1 april 2023) en wordt op televisie uitgezonden op 10 augustus om 22.10 uur op NPO 2. Op Movies that Matter ontving de documentaire een special mention in de categorie Dutch Movies Matter.
"Vrouwen zorgen ervoor dat de zon opkomt"
Aan het slot van Jezidi Vrouwen - Dochters van de Zon, klinkt dit oude gezegde van de Jezidi. Negen jonge Jezidi vrouwen hebben daarvoor hun hartverscheurende verhaal verteld. Over hoe ze door IS gevangen genomen werden, mishandeld, op markten van Raqqa en andere door IS veroverde steden als koopwaar werden aangeboden of als cadeautje doorgegeven. Na de ineenstorting van het Islamitisch Kalifaat zijn ze bevrijd, ontsnapt of vrijgekocht. Hoe de trauma's te verwerken? Hoe een nieuw leven in de Jezidi-gemeenschap te verwerven? De Koerdisch-Nederlandse filmmaker Reber Dosky volgde hen in het vluchtelingenkamp Mamreshan in Koerdisch Irak tijdens hun pogingen om weer te worden wat ze ooit waren: dochters van de zon.
De Islamitische Staat veroverde in augustus 2014 de provincie Sinjar in Iraaks Koerdistan, van oudsher de plek waar vooral Jezidi leven met hun eigen cultuur, taal, religie. Oudere mannen en vrouwen werden geëxecuteerd. Jonge vrouwen, meisjes vaak nog, werden bruut gescheiden van hun familie, onder dwang bekeerd tot de islam, werden persoonlijk bezit van IS-strijders. Bevrijd, ontsnapt of vrijgekocht leven ze sinds de ineenstorting van het Islamitische Kalifaat in 2016 in vluchtelingenkampen rondom de Iraaks-Koerdische stad Duhok.
Theatermaker Hussein ("Oom Hussein") trekt zich hun lot aan. Zo bemiddelt hij bij het vrijkopen van vrouwen die nog steeds door gevluchte IS-strijders in Turkije tot slaaf werden gemaakt. Vlak buiten hun kamp bouwt hij met de vrouwen een tent voor een kleine voorstelling waarin de vrouwen een dubbelrol hebben: ze zijn zowel verteller als elkaars publiek. Een voorstelling als een ritueel om de duivel die IS voor hen is uit te drijven. "Slachtoffers sterven één keer," zegt één van de vrouwen, "maar zij die achterblijven sterven iedere dag." Al vertellend en luisterend proberen ze hun veerkracht en de verbinding met elkaar en de Jezidi-gemeenschap te hervinden. "We zijn tot slaaf gemaakt, verkocht op markten, verkracht, maar ze hebben niet het licht in onze harten kunnen doven."
Als alle verhalen verteld zijn gaan ze met Hussein naar Lalish, de heilige plaats van de Jezidi. Nu in het wit gesluierd wordt het heilige water op hun hoofd gesprenkeld, ontvangen ze het rituele licht. Stap voor stap gloort er de belofte van een nieuw leven. "Maar," zegt één van hen, "wonden helen, littekens blijven."
Movies that Matter
De 2Doc: Jezidi Vrouwen - Dochters van de Zon, ging in première op Movies that Matter en ontving een special mention in de categorie Dutch Movies Matter.
HUMAN was dit jaar weer trotse programmapartner van Movies that Matter. Het festival vond plaats van 24 maart 2023 tot en met 1 april 2023 in Den Haag.