Waarom is er nog steeds geen mannenpil?

Zestig jaar geleden kwam de anticonceptiepil op de markt. Vrouwen waren dolblij, want ze konden eindelijk seks hebben zonder angst om zwanger te worden. Daarna kwamen nog meer middelen voor vrouwen op de markt, zoals de spiraal of de nuvaring. De ontwikkelingen voor de man bleven achter, waardoor we opgezadeld zitten met weinig opties voor mannen. Er is keuze uit: het condoom, 'voor het zingen de kerk uit' (niet heel veilig) of sterilisatie (wel heel definitief). 

Al sinds de jaren 70 wordt gekeken naar alternatieven voor de man. Gemiddeld duurt het ontwikkelen van een anticonceptiemiddel vijftien jaar. Dus... Waarom is er dan nog steeds niks? Daarvoor zijn verschillende redenen.

Allereerst gaat onderzoek naar vrouwelijke geslachtsorganen eeuwen terug. Begin twintigste eeuw ontstond de geneeskundige tak gynaecologie, waarin veel kennis werd opgedaan over hoe het daar beneden allemaal werkt. Een mannelijke tegenhanger bleef uit. Dus toen er in de jaren vijftig onderzoek werd gedaan naar anticonceptie, werd er vooral gekeken naar de vrouw, omdat we daar al meer over wisten. Natuurlijk speelt het feit dat vrouwen zwanger kunnen worden, en mannen niet, ook een rol. 

Ten tweede stellen sommige wetenschappers dat het per definitie moeilijker is om anticonceptie voor de man te ontwikkelen dan voor de vrouw. Bij mannen moeten miljoenen spermacellen per dag worden tegengehouden, terwijl de vrouw over het algemeen slechts één gerijpte eicel per maand beschikbaar stelt. Toch is ook weer niet iedereen het daarmee eens, want andere wetenschappers zeggen weer dat het juist makkelijker is om iets voor de man te maken.

Waar iedereen het wel over eens is: om een nieuwe methode te ontwikkelen, heb je geld nodig. En daarvoor moet je bij de farmaceutische industrie aankloppen. Tijdens de beginfase van deze ontwikkeling, pompte de farmacie er nog geld in, maar de laatste tien jaar is commerciële steun aanzienlijk afgenomen.

Farmaceuten denken namelijk dat mannen niet zitten te wachten op anticonceptie en dat vrouwen de verantwoordelijkheid van het voorkomen van een ongewenste zwangerschap niet over willen laten aan de man. Oftewel: anticonceptie is een vrouwenzaak.

Maar mannen staan wel degelijk open voor het gebruik van anticonceptie, blijkt uit verschillende onderzoeken die over de hele wereld zijn gedaan. Zelfs onze eigen vrienden van 3Vraagt deden onderzoek (2019) waaruit duidelijk werd dat één op de drie mannen openstaat voor anticonceptie. Onze eigen 3FM-dj Frank is zo'n man.

Er wordt dus wel degelijk onderzoek gedaan naar opties voor mannen. Al vijftig jaar om precies te zijn. Maar helaas gaat het niet zo snel. Hoever zijn we inmiddels? We nemen drie methodes met je door, die al behoorlijk ver in ontwikkeling zijn:

Op dit moment testen 450 mannen over de hele wereld een hormonale gel, die ze elke dag op de schouders en borst smeren. Deze gel vermindert de aanmaak van testosteron, dat ervoor zorgt dat er minder zaadcellen worden geproduceerd. Een ander hormoon (nestorone) zorgt er weer voor dat het libido op peil blijft. 

Sommige mannen zijn bang dat je niet meer kunt klaarkomen, maar die angst is onnodig. Sperma bestaat namelijk maar voor een heel klein deel uit zaadcellen. Anticonceptie vermindert of stopt de aanmaak van zaadcellen, dus de ejaculatie bestaat uit sperma zonder zaad.

In India doen ze onderzoek naar een niet-hormonale injectie, gemaand: RISUG. Hierbij wordt een gel in de zaadleider gespoten, die ervoor zorgt dat er tijdens een zaadlozing onvruchtbaar sperma vrijkomt. Met deze injectie kan een man tien tot vijftien jaar beschermd vrijen en als hij de boel ongedaan wil maken, kan dat. Dan spuiten ze weer een andere injectie in. 3FM HUMAN sprak de Indiase arts dr. Sharma, die meewerkt aan het onderzoek.

Tot slot is er een soort mannenpil in ontwikkeling, de DMAU-pil, die dagelijks moet worden geslikt. Deze pil bevat hormonen die de productie van het sperma vermindert en tegelijkertijd het libido op peil moet houden. Eigenlijk werkt dit hetzelfde als de gel. 

Bijwerkingen (zoals een lager libido, acné of stemmingswisselingen) van bovenstaande middelen zijn vergelijkbaar met de bijwerkingen die anticonceptie voor vrouwen met zich mee kunnen brengen. Sommige vrouwen hebben daar last van, anderen weer niet. En zo zal dat naar verwachting ook bij mannen zijn.

De enige methode die geen vervelende neveneffecten geeft, is de injectie. Deze is niet-hormonaal en heeft dus geen invloed op het hormoonhuishouden van de man. Na de injectie wordt wel aangeraden om een maand geen seks te hebben. 

Anticonceptie voor mannen heeft verschillende voordelen. Het kan het aantal ongewenste zwangerschappen terugbrengen en ook een oplossing zijn voor stellen waarvan de vrouw geen anticonceptie kan of wil gebruiken. Sommige vrouwen kunnen door een ziekte of allergie geen anticonceptie gebruiken, of voelen zich niet fijn bij het gebruiken van anticonceptie.

'Maar vrouwen zouden mannen helemaal niet vertrouwen met anticonceptie', is een veelgebruikt argument. Als er iets voor mannen op de markt komt, zal niet elke vrouw per direct stoppen met anticonceptie en er vanuit gaan dat mannen het overnemen. Uit onderzoek blijkt dat vooral mensen in een relatie er positief tegenover staan, omdat vrouwen dan meer vertrouwen hebben dat de man het op de juiste manier gebruikt.

Op welke manieren we in de toekomst precies ongewenste zwangerschappen zullen kunnen voorkomen, weten we niet. Maar één ding is zeker: er zijn interessante ontwikkelingen gaande die de moeite waard zijn. Want: wie weet is het over tien jaar wel heel normaal dat jongens en mannen die (nog) geen kinderen willen een injectie laten zetten.