Nivin (30) was radio-dj in Syrië, maar moet hier opnieuw beginnen

We kennen allemaal de beelden van vluchtelingen die op gammele bootjes de oversteek maken naar Europa. Sinds 2015 is er sprake van een vluchtelingencrisis in Europa, het aantal asielaanvragen nam toen enorm toe. Door de aanhoudende chaos en burgeroorlog in Syrië vroegen bijna 28.000 Syriërs asiel aan in Nederland. Nu, vijf jaar later, is een gedeelte van deze groep aan het inburgeren. Maar hoe burger je nou eigenlijk in? En hoe vind je een baan die even leuk is als die in Syrië?

Op dit soort vragen kan Nivin (30) antwoord geven. Zij woont sinds drie jaar in Nederland, samen met haar man en haar zoontje van elf. We ontmoeten haar in een cafeetje in Den Bosch, waar ze woont. Een paar minuutjes later dan de afgesproken tijd komen we binnen. Zij zit al achterin het café en lacht vriendelijk.

Dat op tijd komen echt een ding is, is een van de eerste dingen die Nivin leerde over de Nederlandse cultuur. “In Syrië is het heel normaal om te laat te komen. Je maakt ook niet zoveel afspraken, je gaat gewoon bij mensen langs. Alleen voor de dokter of tandarts maak je een afspraak. In Nederland maak je overal een afspraak voor, op dag en tijd. Ook voor een kopje koffie bij de buren.”

Tekst gaat verder onder afbeelding

In Syrië was Nivin radio-dj bij de ochtendshow van de grootste zender van het land: Arabesque FM. In een oorlog in de media werken is niet makkelijk. “Het is gevaarlijk om kritisch te zijn op het regime. Journalisten die wel kritisch waren, verhuisden naar Turkije om vanuit daar te werken.

“Ik heb een veilige keuze gemaakt door in mijn ochtendshow niet te praten over de oorlog. Als ik erover gepraat had, was ik kritisch geweest en dat is gevaarlijk. Ik vond het ook belangrijk om positief te blijven in mijn show. Syriërs staan op en gaan naar bed met de radio. Het leven gaat gewoon door: Je moet naar je werk of naar school. Ik vond het belangrijk om luisteraars een goed gevoel te geven.”

Nivins man deed mee aan grote protesten tegen het regime. “Veel vrienden van hem werden opgepakt en gevraagd om namen te geven van andere activisten. We werden steeds banger.”

Elk jaar zeiden Nivin en haar man tegen elkaar: Volgend jaar zal het wel beter worden in Syrië. Maar dat werd het niet. “Elke dag namen we afscheid van elkaar, want je weet nooit wat er kan gebeuren. Elke dag zijn er bomaanslagen; op huizen, scholen, ziekenhuizen. Na een paar jaar in deze situatie hadden we geen vertrouwen meer in en kozen we ervoor om te vluchten.”

Nivins man ging als eerste naar Nederland. Hij regelde een neppaspoort en reisde naar Turkije. Vanuit daar vloog hij naar Nederland. Na een week in detentie op Schiphol kwam hij in een azc terecht. “Na tien maanden wachten kreeg hij asiel en konden wij als gezinsleden ook naar Nederland komen.”

In Syrië was Nivin radio-dj bij de ochtendshow van de grootste zender van het land: Arabesque FM. In een oorlog in de media werken is niet makkelijk. “Het is gevaarlijk om kritisch te zijn op het regime. Journalisten die wel kritisch waren, verhuisden naar Turkije om vanuit daar te werken.

“Ik heb een veilige keuze gemaakt door in mijn ochtendshow niet te praten over de oorlog. Als ik erover gepraat had, was ik kritisch geweest en dat is gevaarlijk. Ik vond het ook belangrijk om positief te blijven in mijn show. Syriërs staan op en gaan naar bed met de radio. Het leven gaat gewoon door: Je moet naar je werk of naar school. Ik vond het belangrijk om luisteraars een goed gevoel te geven.”

Bij Sonono maakte ze verschillende programma’s. Over inburgering, maar ook over de Nederlandse politiek. “Het waren programma’s voor Arabisch sprekende nieuwkomers. Dat was super leuk om te doen. Maar helaas raakte het budget op en moesten we ermee stoppen.”

Nu onderzoekt Nivin of ze zelf een podcast of radioprogramma voor nieuwkomers kan starten. “Eigenlijk kun je pas écht inburgeren als je de Nederlandse taal spreekt. Dan kun je anderen verstaan en dingen leren over de cultuur. Voordat je de taal onder de knie hebt, ben je wel een paar jaar verder. Dat vind ik jammer. Ik zou graag een podcast maken in het Arabisch waarbij ik met mensen praat over integreren, over de Nederlandse cultuur, gewoontes en de politiek.”

Nivin ervaart zelf veel verschillen in de culturen, waar ze zelf graag eerder over had willen leren. Ze denkt dat leren over elkaars cultuur in een zo’n vroeg mogelijk stadium moet gebeuren. Om zo te voorkomen dat je elkaar niet begrijpt. “Voor kinderen van gevluchte ouders is dit ook erg belangrijk. Want als een kind uit Syrië met bijvoorbeeld islamitische ouders op jonge leeftijd naar Nederland komt, kan dat voor het vormen van normen en waarden van een kind heel verwarrend zijn.

“De kinderen en docenten op school hebben andere normen en waarden dan dat het kind thuis heeft. Zo is het in Syrië bijvoorbeeld echt niet oké als je je kind bij iemand laat logeren waarvan je de ouder via school kent en kan het ook niet als het een slaapfeestje is waar meisjes én jongens zijn. Kinderen blijven eigenlijk alleen bij familie logeren in Syrië.”

Zo kan een kind het enige zijn dat niet mee mag naar een slaapfeestje, legt Nivin uit. “En zo zijn er nog heel veel problemen waar ouders en kinderen tegenaan lopen. Bijvoorbeeld hoe kinderen tegen hun ouders praten. In Nederland zijn kinderen heel vrij en mogen ze zeggen wat ze vinden. Dat is in landen in het Midden-Oosten ook anders. Daar hebben je ouders meer autoriteit. Als je vanaf het begin leert over Nederlandse normen en waarden, kun je elkaar veel beter begrijpen en je aanpassen.”

Tot nu toe is het Nivin nog niet gelukt om een plek te vinden waar ze haar podcast of een radioprogramma kan maken. Tot die tijd werkt ze in een café in Den Bosch en schrijft ze vrijwillig voor het platform Majalla. “Daar schrijf ik verhalen over inburgeren. Het platform wil zorgen voor meer begrip tussen Nederlanders en vluchtelingen en wil journalisten die gevlucht zijn een opstapje bieden om in Nederland hun beroep uit te oefenen. Dat is heel fijn. Uiteindelijk hoop ik weer radio-dj te kunnen worden. Maar dan zal ik toch goed Nederlands moeten leren, omdat de media hier vooral Nederlandstalig is.”

Nivin vindt het moeilijk om niet in haar eigen vakgebied te kunnen werken. "Radio maken is mijn passie, dat vind ik geweldig om te doen. Het past echt bij mij. Maar ik ga ook andere ervaringen opdoen in ander werk. Maar ik zal mijn passie nooit opgeven. Doorzetten dus!"