In oktober 2013 vergaan twee schepen voor de kust van het Italiaanse eiland Lampedusa. 360 mensen komen om. De ramp opent onze ogen voor de vluchtelingencrisis. Hoe verging het vluchtelingen en betrokkenen toen en in de jaren daarna? In vijf korte docu's nemen we je mee.
De vluchtelingencrisis is een verhaal met vele facetten: moed, wanhoop, verschrikking, opoffering, naastenliefde, gastvrijheid.
In deze vijf korte documentaires komen al deze aspecten aan bod. Ze zijn gemaakt vanaf die allereerste dag in oktober 2013, op Lampedusa, tot in 2017, bij het vastleggen hoe vluchtelingen in Nederlandse gastgezinnen worden opgevangen. Vijf zeer persoonlijke getuigenissen langs een traject van hoop en wanhoop.
Tussen de wrakstukken legt regisseur Morgan Knibbe het huiveringwekkende verhaal vast van Abraham, een jonge schipbreukeling uit Eritrea. Abraham vertelt op fluistertoon hoe hij één voor één zijn vrienden verloor, soms letterlijk los moest laten. "Ga jij nu maar en vertel alles aan mijn familie."
Te midden van de vertwijfelde overlevenden zien we hoe sommigen van hen zich wanhopig en verscheurd door verdriet vastklampen aan de doodskisten.
Op een nacht ziet de Franse olijfboer Cédric Herrou (37) in de koplampen van zijn auto een gezin de weg oversteken. Hij neemt de familie mee naar zijn boerderij en biedt ze onderdak.
In de winter van 2017 stond Herrou voor het gerecht in Nice. Hij had migranten, vooral uit Soedan en Eritrea over de Italiaans-Franse grens geholpen en opgevangen op zijn boerderij. Officieel heet dat 'hulp bij illegaal verblijf', in de volksmond spreekt men van 'solidariteitsdelinquenten'.
De makers zijn erbij als Herrou onder grote belangstelling voor het gerecht in Nice verschijnt en bezoeken hem op zijn boerderij om zijn verhaal te horen.
The Guardian schatte het aantal bewoners van het vluchtelingenkamp bij Calais tussen de acht en tienduizend. De gedroomde oversteek naar Engeland blijkt een illusie en de frustraties nemen toe. Vechtpartijen, verkrachtingen en roof worden dagelijkse praktijk. Eind oktober 2016 wordt 'de jungle' bij Calais door de Franse autoriteiten ontruimd.
"We zijn niets hier. Voor niemand," zegt een inwoner. Regisseur Florez en zijn crew bezoeken het kamp meerdere malen. Hij legt het dagelijks leven vast, de frustratie, de wanhoop. In een klein, onmogelijk liefdesverhaal komt alles samen.
De Syrische Hassan (54) komt na een maandenlange en onzekere reis op 8 september 2015 in Nederland terecht. Hij vluchtte voor het oorlogsgeweld uit de stad Hama, nabij het inmiddels apocalyptische Homs. Vanuit zijn kamer in de voormalige gevangenis De Koepel in Haarlem wisselt Hassan continu audio- en videoberichtjes uit met zijn gezin dat is achtergebleven.
Hij probeert hen ervan te overtuigen dat het goed komt, dat hij vooruitgang boekt. Maar zijn hoopvolle berichten kunnen weinig troost bieden voor de uitzichtloze situatie van zijn vrouw en kinderen, die ook nog eens hun huis moeten verlaten. "Alle muren zijn verdrietig. Alles hier gaat jou missen."
In Nederland mogen mensen volgens een speciale regeling vluchtelingen met een tijdelijke status een thuis bieden, voor maximaal drie maanden. Hoe gaat dat in de praktijk? "Ik heb een Turks woordenboek hier liggen. En ik heb een kamer over. Dus ik dacht, nou, waarom niet?"
Regisseur Eva van Pelt volgt een jaar lang meerdere Nederlanders en hun logees. Vreemde gasten is daardoor meer dan een momentopname van goede bedoelingen. Het levert ongemakkelijke, maar ook hilarische en hartverwarmende momenten op. Er heerst opofferingsgezindheid, doorzettingsvermogen, de wil oplossingen te vinden voor problemen waar ze tegenaan lopen. Maar we zien ook de eenzaamheid bij de gasten en de onzekerheid over hun toekomst.