Lampedusa wordt in oktober 2013 overspoeld door doden, verdriet, verbijstering en journalisten, wanneer twee schepen voor de kust vergaan.
29 juli, 2019.
Voor de Libische kust heeft zich de grootste scheepsramp van dit jaar voltrokken. Volgens de VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR en de Libische kustwacht zijn tot 150 migranten verdronken. Ze zaten met 250 à 300 mensen op een houten boot die omsloeg. Bijna 150 mensen zijn door vissers gered, overgedragen aan de kustwacht en teruggebracht naar Libië.
Tussen de wrakstukken legt regisseur Morgan Knibbe het huiveringwekkende verhaal vast van Abraham, een jonge schipbreukeling uit Eritrea. Abraham vertelt op fluistertoon hoe hij één voor één zijn vrienden verloor, soms letterlijk los moest laten. 'Ga jij nu maar en vertel alles aan mijn familie.'
Te midden van de vertwijfelde overlevenden zien we hoe sommigen van hen zich wanhopig en verscheurd door verdriet vastklampen aan de doodskisten.
Film gezien? Dan vraag je je vast af hoe het gaat met Abraham. We vroegen het aan regisseur Morgan Knibbe.
Nederland
'Het is heel toevallig, maar Abraham woont sinds 2014 in Nederland. De meeste mensen die ik heb gefilmd zitten nog in de problemen. Die zitten in kampen, kraakpanden of ze zijn gedeporteerd. Maar Abraham heeft een verblijfsvergunning gevonden in Nederland.'
'Hij woont inmiddels in Roosendaal, praat goed Nederlands en studeert om elektricien te worden. We zijn vrienden en gaan af en toe bij elkaar eten. Hij woont niet echt in een leuke buurt. Ze plaatsen heel veel vluchtelingen op dezelfde plek. Het mengt dus niet echt met de rest van de bevolking.'
'Abraham heeft natuurlijk een enorm trauma meegemaakt. Maar hij laat zijn kwetsbare kanten niet snel zien. Als je het aan hem vraagt, zou hij zeggen dat het goed met hem gaat. Hij houdt zich sterk en gaat door.'
Indringer
'Toen ik daar op Lampedusa filmde, voelde ik me eigenlijk een indringer in de privéwereld van die vluchtelingen. Er waren een stuk of vijftig journalisten die als aasgieren om ze heen zwermden. De meesten waren er maar één dag en kwamen echt alleen om materiaal te vergaren.
Ook hun methodes waren niet echt subtiel. Dan gingen ze naar het politiebureau waar die mensen dan foto's moesten bekijken van de lijken van hun familie en vrienden. En dan gingen die journalisten daar proberen mensen te regelen voor hun interviews. Ook schoten ze ongevraagd beelden van vluchtelingen terwijl ze deden alsof ze niet aan het filmen waren.'
'Zelf heb ik ook gefilmd, want om nou niets te filmen omdat ik het niet eens ben met wat daar gebeurt, dat kan ik ook niet doen. Maar die methodes probeerde ik te vermijden. Ik heb meer het mediacircus eromheen gefilmd. Een week ben ik daar gebleven en heb de tijd genomen om mensen aan te spreken. Ik kocht een voetbal en ben gewoon met ze gaan voetballen bij het vluchtelingenkamp.'
'Uiteindelijk maak ik mij gewoon heel boos. We doen alsof we hier geen ruimte hebben. We vinden dat we hier eerst ons eigen hachje moeten redden, maar dat is echt niets in vergelijking met de misere waarin de meeste mensen leven. We zijn heel rijk, en dan filmen we ook nog de ellende van die mensen om er zelf geld aan te verdienen.'
In oktober 2013 vergaan twee schepen voor de kust van het Italiaanse eiland Lampedusa. 360 mensen komen om. De ramp opent onze ogen voor de vluchtelingencrisis.
Hoe verging het vluchtelingen en betrokkenen toen en in de jaren daarna?
De vluchtelingencrisis is een verhaal met vele facetten: moed, wanhoop, verschrikking, opoffering, naastenliefde, gastvrijheid.
In deze vijf korte documentaires komen al deze aspecten aan bod. Ze zijn gemaakt vanaf die allereerste dag in oktober 2013, op Lampedusa, tot in 2017, bij het vastleggen hoe vluchtelingen in Nederlandse gastgezinnen worden opgevangen. Vijf zeer persoonlijke getuigenissen langs een traject van hoop en wanhoop.