© HUMAN

Lees

'Ook in Nederland hebben we de eerste klimaatdoden gehad'

25 mei 2022

We wanen ons veilig in onze steden en drooggepompte polders, maar de realiteit van de klimaatramp tekent zich steeds scherper af, waarschuwt schrijver en journalist Mounir Samuel. De lucht in Nederland is vervuild, de biodiversiteit neemt af, de dreiging van het water wordt steeds groter. In andere delen van de wereld vallen klimaatslachtoffers al in groten getale. Toch is het nog niet te laat om in actie te komen, gelooft Samuel.
Spreek niet van verward, maar van onbegrepen gedrag

19 mei 2022

Al jaren neemt het aantal meldingen van verwarde personen toe. Bezuinigingen op de ggz zouden een van de oorzaken zijn, maar volgens psychiater Elnathan Prinsen is het probleem vooral dat het onduidelijk is wat de politie precies definieert als verward gedrag. Ook lijkt de samenleving steeds minder tolerant naar mensen die moeilijk te begrijpen zijn.
Verbeter de wereld, ga tuinieren

6 april 2022

Hoe houden we de aarde leefbaar voor onze kinderen? Een antwoord op die vraag zoekt schrijver en socioloog Ruben Jacobs in zijn nieuwste boek: De Eeuw van Felix. Een verhaal over hoop houden in een steeds onzekerdere en instabiele wereld: "Tijdens de hete en de droogste zomer van de afgelopen drie eeuwen was mijn vriendin hoogzwanger. Toen werd de klimaatcrisis persoonlijk."
Autisme is geen ziekte, maar een manier van zijn

2 april 2022

Jongetjes die niet in staat zijn om contact met anderen te maken, maar wel een supertalent hebben. Dat cliché bepaalt nog altijd ons beeld van autisme. Tijd dat daar verandering in komt, vindt onderzoeker en autist Niels Springveld, die een boek schrijft over de geschiedenis van autisme. We spreken hem op Wereld Autisme Dag.
Autonoom zijn: waarom je dat niet alleen kunt

30 maart 2022

Zijn we hackbare dieren die worden beïnvloed en gemanipuleerd door technologie? Of hebben we keuzevrijheid ten opzichte van die levensbepalende techniek? Volgens filosoof Miriam Rasch zijn er beperkingen aan onze vrijheid, maar betekent dat niet dat we slechts weerloze speelballen zijn.
Of Poetin gek is geworden is de verkeerde vraag

26 maart 2022

Hij zou 'helemaal gek geworden' en een 'gevaarlijke narcist' zijn. En niet alleen Vladimir Poetin, maar ook andere, vooral uiterst rechtse politici krijgen dergelijke labels opgeplakt. We vroegen psycholoog en filosoof Arthur Eaton waarom we politici als Poetin zo graag diagnosticeren en hoe verstandig dat is. Want dat psychologiseren zegt misschien wel meer over ons, dan over hen. "We kunnen ons beter afvragen waarom dit soort politici zo'n grote aantrekkingskracht heeft."
Juist op lokaal niveau zijn de problemen van onze tijd aan te pakken

16 maart 2022

Vandaag kan je stemmen voor de gemeenteraadsverkiezingen. Die doen ertoe in een land waarin de kloof groeit tussen centrum en periferie, en kansarme en kansrijke delen van het land.
Woede, angst en verslagenheid: drie Russen over de oorlog

16 maart 2022

Toenemende censuur, duizenden arrestaties bij protesten en geld dat zijn waarde verliest. Nu de oorlog in Oekraïne voortduurt, ervaren de Russen gevolgen van de sancties tegen Rusland en van de toenemende repressie in hun land. We spraken drie Russen over hun situatie. "Ik weet niet of ik mijn geboortestad Sint-Petersburg ooit nog terug zal zien."
Vooral de gewone Rus lijdt onder de sancties, niet Poetin

11 maart 2022

"De zwaarste ooit", worden ze genoemd: de economische sancties die sinds de invasie in Oekraïne zijn opgelegd aan Rusland. Hoewel regeringsleiders erop hameren dat de maatregelen bedoeld zijn om Poetin en enkele oligarchen te raken, stelt onderzoeker Paul Jonas dat de Russische bevolking eronder te lijden heeft: "Met name de meest kwetsbare mensen."
Is kunstmatige intelligentie een gevaar voor ons?

27 februari 2022

Als we de populaire cultuur mogen geloven, ziet de toekomst van kunstmatige intelligentie (AI) er ongeveer zo uit: een kwaadaardig superintelligent systeem dat het einde van de mensheid inluidt, of op mensen gelijkende robots die de wereld overnemen. Volgens filosoof Lode Lauwaert is dat voer voor café, niet voor een serieuze discussie.
In onze carnistische cultuur heeft de veganist altijd iets uit te leggen

25 februari 2022

Word je uitgenodigd voor een dinertje en eet je geen dierlijke producten? Dan dien je dat kenbaar te maken, zoals je dat ook doet als je ergens allergisch voor bent. We hebben het over vegetarische bitterballen, terwijl die met vlees gewoon bitterbal heten. In onze carnistische cultuur heeft de veganist altijd iets uit te leggen, stelt dierethicus Willem Vermaat in Waarom we geen Hondenmelk drinken. En dat terwijl ook vlees eten een principiële keuze is.
Deze stinkende paddenstoel kan ons helpen de klimaatcrisis te overleven

23 februari 2022

Een van de eerste tekenen van leven na de atoombomaanval op Hiroshima in 1945 was een paddenstoel: de Matsutake. Het is tevens een delicatesse, een van de meest kostbare wilde paddenstoelen. Hoogleraar antropologie Anna Tsing onderzocht het bijzondere leven van deze schimmel. Wat kunnen we van de Matsutake leren over het leven, kwetsbaarheid en kapitalisme?
"Nederland moet zijn zelfbeeld van superioriteit veranderen"

17 februari 2022

Hoe heeft ons beeld van de koloniale geschiedenis in Indonesië zich ontwikkeld en wat zegt dat over Nederland? We vragen het Lara Nuberg, die het debat als historicus en schrijver met Indische roots op de voet volgt.
Voor deze Oekraïense familie is het al veel langer oorlog

12 februari 2022

Terwijl de ogen van de wereld gericht zijn op het conflict aan de grenzen van Oekraïne, gaat ter plaatse het leven van de Oekraïense familie van schrijver Lisa Weeda door. Ze sturen haar hartjes en bloemetjes via Instagram, in een poging haar te overtuigen dat het goed gaat.
Socioloog Rudi Laermans: angsten zijn altijd sociaal gedeeld

4 februari 2022

Als het om angst gaat, hebben sociologen zich de kaas van het brood laten eten door psychologen, stelt socioloog Rudi Laermans. We zijn gaan doen alsof angst een individuele, psychische aangelegenheid is, terwijl er ook gekeken moet worden naar achterliggende mechanismen als economie, media en politiek.
Al in 1972 wisten we dat we de aarde uitputten

2 februari 2022

Het is vijftig jaar geleden dat de Club van Rome met Grenzen aan de groei de noodklok luidde over de staat van de aarde. In zijn boek Wat we toen al wisten schrijft Geert Buelens over de groene geschiedenis van 1972 en wat we daar nu nog van kunnen leren. "Het is tijd voor actie."
Acteur Bill Murray weet hoe kunst je leven kan redden

6 januari 2022

Een draak van een schilderij heeft het leven gered van acteur Bill Murray. Hij vertelt er luchtig over, tijdens een persconferentie voor een filmpremière enkele jaren terug. "Zo erg als Murray was ik er zeker niet aan toe, toen ik een nieuwe installatie van geluidskunstenaar Susan Philipsz bezocht", schrijft kunstjournalist Thomas van Huut.
Je kunt ook protesteren als je niet alle wijsheid in pacht hebt

29 december 2021

Ik heb geen recht van spreken, dacht schrijver Anne van den Dool lange tijd, als het om demonstreren ging. Telkens als mensen massaal de straat op gingen, kreeg twijfel bij haar de overhand. Maar afgelopen jaar kantelde haar blik: "Door er niet te zijn," zo schrijft ze, "kies ik meer de kant van de groep waarmee ik het oneens ben, dan de groep waarbij mijn hart ligt."
Spotify is meer dan alleen je Wrapped-lijstje

25 december 2021

Aan het einde van het jaar maken we de balans op: wat hebben we gezien, gedaan, geleerd? Er zijn steeds meer apps die dat rijtje alvast voor ons klaarzetten, en de populairste is Spotify. "Dit is wat ik luisterde," zegt het Spotify Wrapped-lijstje. "Dit is wie ik ben." Maar het betekent meer dan dat, vindt schrijver Nikki Dekker.
Nederland is de gastvrijheid verleerd

20 december 2021

Gastvrijheid is als lucht en water, volgens schrijver Chris Keulemans. Een eerste levensbehoefte. Zonder gastvrijheid overleven we een lange tocht niet en is het leven een stuk saaier. In zijn boek Gastvrijheid neemt hij de lezer mee op reis en onderzoekt hij wat het betekent om te delen wat je hebt en je echt open te stellen voor een ander. Als mens, maar ook als culturele organisatie en als land.