Andere, vaak nieuwe, bewoners maken zich ernstig zorgen over hun gezondheid. Plannen om groen te gaan produceren komen misschien wel te laat. Want het geduld raakt op en het protest van omwonenden tegen Tata Steel groeit. STAAL gaat over de grote vraag van nu: hoe leef je samen, als de belangen zo uiteenlopen?
In 2018 regent het in de duinen en straten van Wijk aan Zee. Zwarte glinsterende grafietdeeltjes vallen uit de lucht. Overal ligt zwarte sneeuw. Het blijkt een onbedoeld bijproduct van Tata Steel - de staalfabriek die ingeklemd tussen vier dorpen al meer dan een eeuw het landschap van de IJmond bepaalt. Tienduizenden IJmonders verdienen hier - soms al generaties lang - hun brood.
De fabriek maakt zijn excuses voor de overlast, neemt maatregelen om herhaling te voorkomen en wil overgaan tot de orde van de dag. Maar de geest is uit de fles. Met name nieuwe bewoners vragen zich af of het wel zo gezond is om naast de fabriek te wonen. De vragen van één regio-journalist en een handvol bezorgde ouders blijken het begin van een ware burgerbeweging.
De meeste werknemers zijn onverminderd trots op hun werk. De toenemende kritiek kunnen ze maar moeilijk verkroppen, want de fabriek maakt hoogwaardig staal en is bovendien al generaties lang een goede werkgever.
De directie lobbyt in Den Haag om steun te krijgen voor de plannen om voortaan groen en schoon te gaan produceren. Maar misschien komt deze rigoureuze koerswijziging wel te laat, want het geduld raakt op bij de bezorgde buren. De RIVM-rapporten liegen er niet om: de uitstoot van de fabriek is ziekmakend. Het protest groeit. Rechtszaken worden aangespannen. En daarmee komen de inwoners van de IJmond lijnrecht tegenover elkaar te staan.
STAAL is een vierdelige documentaireserie over wereldproblematiek op de vierkante kilometer. Een streekvertelling over het samenleven met zware industrie als buren. Vier jaar lang volgde een filmploeg de ontwikkelingen in de IJmond en tekende het persoonlijke verhaal op van mensen binnen en buiten de fabriek. STAAL is een coproductie van De Haaien en HUMAN.