Clickwise: de klas
Merijns Facebook werd gehackt
Ik ben op de school het Stanislas Dalton in Delft en vandaag ga ik met een groep leerlingen praten met Merijn. Merijn is 24 jaar en toen hij op de middelbare school zat, is zijn Facebook gehackt. De meest vreselijke dingen zijn vanuit zijn account gepost en iedereen dacht dat hij het was. Ik ben benieuwd hoe de klas reageert op zijn verhaal. Hey Merijn. Hey. Hey, hoe voel je je? Ik voel me goed, ik heb er zin in, ja! Wat hoop je zo met dit gesprek te bereiken? Ik hoop te bereiken dat de leerlingen net iets harder en langer nadenken voordat ze op een link klikken. Of even goed nadenken over wat ze online zien. Want echt lang niet alles is echt en lang niet alles is veilig. Ben je er klaar voor? Ik ben er klaar voor. Ik heb er zin in. Laten we gaan. Is goed. Hey! Goeiemorgen! Nou hey allemaal, dit is Merijn. Ik ben Merijn Siep. Ik ben 24 jaar en toen ik ongeveer 15 was toen is mijn Facebook een keer gehackt en mijn Gmail. Waar is jouw verhaal gestart? Ik was 15 en het was denk ik een paar weken uit met mijn vriendinnetje toen en ik zat met een vriend te bellen en we zaten op een soort online chatsite. Ik dacht, ik trek even de stoute schoenen aan. Via die chatsite waar ik gewoon random Nederlandse mensen tegenkom, ben ik haar telefoonnummer door gaan sturen. En toen, een aantal mensen die reageerde op en toen kwam ik op een gegeven moment in gesprek en zei iemand oh ja, ja super is goed, stuur maar naar mijn Facebook door. Oh ja is goed, dus ik klik op het Facebook-linkje die hij doorstuurde en ik klik daarna op het Facebook en ik log in met mijn wachtwoord en ik word niet doorgestuurd naar Facebook. Ik dacht wel raar, mijn internet zal het wel niet goed doen, dus ben ik doorgegaan. Wat vinden jullie ervan dat hij ja, de gegevens van zijn ex heeft gedeeld met wildvreemden? Niet slim, maar misschien inderdaad in zo'n situatie om haar terug te pakken dat je dat ook op een jonge leeftijd wel probeert te doen. Inderdaad ja. Je weet niet wat er op dat moment door je hoofd gaat, dus misschien denk je er wel niet over na op dat moment dus. Ik denk dat het zijn voor- en nadelen heeft gehad. Ja, als het de voordelen had überhaupt. Ja. Wat zouden de voordelen zijn?Ja, nou misschien voor jezelf dat het goed voelt dat je het wel uiteindelijk heb kunnen doen, dat het er even uit is, maar ik heb het zelf niet meegemaakt, dus nee, dat is lastig. Stel nou dat je aan de andere kant staat. Stel nou dat jouw gegevens worden doorgestuurd. Wat zouden jullie daarvan vinden? Ik zou helemaal gek worden. Ja? Ja. Het zou er van afhangen op welke schaal, zeg maar. Als het door heel veel mensen wordt benaderd door vreemde mensen of door dat maar één of twee zijn. En Marijn heeft dus op een link geklikt die hij eigenlijk niet kende. Goed, je dacht dat je in een vertrouwde omgeving zat en dat dat kon. Hebben jullie dat wel eens meegemaakt? Dat je op een link klikt die dan eigenlijk ergens anders voor bedoeld was? Ik zie jou knikken. Ik werd laatst werd ik opgebeld om half 1 's nachts of zo en toen werd ik gebeld door een of andere scootermaatschappij en toen vroegen ze of ik een scooter had. Nou ik had geen scooter en toen zeiden ze dat ik een verzekering had. Ik zeg nou dat klopt niet, maar ze noemden wel precies mijn naam op, waar ik woonde en alles zeg maar, dus dat was wel raar. En toen zeiden ze van ja we hebben nog een openstaande factuur, we zullen een mail sturen. En toen kreeg ik een mail met een link. Nou, ik heb er niet op geklikt. Ik heb alles geblokkeerd want daar ga ik echt niet voor betalen. Het was niet echt een link of zo naar iets van een site toe. De link zelf, er stonden allemaal gekke dingen in die link, maar het was niet alsof het een woord was ofzo of iets echt wat erop leek. Dus ik denk van nou ik ben zo meteen al mijn geld weer kwijt en dan heb je dat weer.
Ja, wat zijn dingen voor jullie waaraan jullie herkennen dat het een foute link is?
Als iets te goed is om waar te zijn. Soms krijg je dan bijvoorbeeld een berichtje met je kan dit gratis winnen of dat gratis. En dan denk ik van ja, of als een link echt bijvoorbeeld rare lettertjes ertussen heeft staan of zo. Er zitten ook vaak foutjes in en als je een mail krijgt dan zijn dingen niet goed geschreven of dan zitten er heel veel spelfouten in en daaraan kan je ook vaak zien dat iets niet goed is. Was het bij jou ook zo? Had je ook het idee dat je ernaar keek van oh, misschien klopt die link helemaal niet? Er zat wel iets geks in de link en die pagina waar ik ook op kwam was niet de normale welkom bij Facebookpagina. Maar er zat wel die blauwe rand met daar bovenin dan een inlogknopje. Dus het had er wel wat van weg, maar het was niet per se de omgeving waar ik normaal gesproken in zat, maar wel heel erg herkenbaar.
En je vertelde dus net dat je dus op die link had geklikt. Hoe kwam je erachter dat je gehackt was? Ik kwam erachter dat ik gehackt was toen de directeur van mijn school aanklopte bij mijn lokaal en vroeg Merijn, kun je even meekomen? En ik liep met hem mee en hij vroeg: heb jij rare berichten gestuurd naar deze persoon? Ik kende die persoon helemaal niet, dus ik zeg nee, dat heb ik niet. Oké. Hij pakt de laptop, logt in op Facebook, opent mijn pagina. Nou ja, een van de eerste foto's die ik zag waren mensen die seks hadden terwijl ze aan het poepen waren. Er werd ook vanuit mijn naam werden berichten gestuurd naar gewoon mensen binnen mijn school. Met ik schop je helemaal in elkaar. Allemaal dingen die ik niet zou zeggen die opeens wel vanuit mijn naam met toch mijn gezicht naar ja, mensen werd er gestuurd die ik niet kende. Hoe reageerden je klasgenoten op dit verhaal? Ja, nou ja, vrienden, die kwamen niet naar me toe. Wat was er gebeurd of zo? Een beetje awkward liepen ze weg, zeiden wel hoi, maar daar vond ik het al heel raar. Maar ja dan dan loop je door de gang en dan kijk je iemand aan en dan en die kijkt dan snel weg en dan hoor psstpsstppsst. Dat ging heel erg rond, heel erg achter mijn rug om hoorde ik van alles. Ik merkte gewoon de sfeer. Mensen hebben een mening over mij en die durven die niet recht in mijn gezicht uit te spreken. Hoe zou het voor jullie zijn als jullie dan ineens zien dat een klasgenootje zulke dingen deelt online? Ik zou toch eerst even kijken waar het vandaan komt. Vragen of dat ze dit zelf zijn of dat het iemand anders is, want je kan beter eerst maar gewoon vragen voordat je conclusies gaat trekken van iets waarvan je nog helemaal niet weet wat zeker is. Ja. Het is dat ik jullie allemaal ken, maar stel voor ik had jou niet gekend en je had dat naar mij gestuurd, dan zou ik wel boos worden. En dan zou ik denken wie is deze persoon? Waarom, waarom zeg je dit tegen mij? Of je hebt de verkeerde voor je. Ja. Dat is het gevaar van onbekende mensen. Iedereen die jou volgt, iedereen die met jou bevriend was op Facebook, werd ineens geconfronteerd met beelden die ze dan eigenlijk misschien liever niet wilden zien. Hebben jullie het ook weleens meegemaakt dat je dan ineens merkt dat dat je toch op een bepaalde tijdlijn belandt? Of dat je ineens beelden ziet online die je liever niet had willen zien? Dan zit je gewoon lekker te scrollen en dan zie je weer een of ander ongeluk op de snelweg of zo en dan zie je gewoon echt dingen dat je niet wil zien.
Ik word daar echt wel een beetje misselijk van, ja. En ik denk inderdaad ja, het is ook niet dat ik er dan wakker van lig, ik scroll weer verder. En dan zie je inderdaad een kookfilmpje en dan ben je het alweer bijna vergeten. Maar in het moment dan denk je echt weet je wel wat zie ik? Maar goed, uiteindelijk is Merijn natuurlijk gewoon slachtoffer geworden van identiteitsfraude. Weten jullie wat dat is? Dat je gewoon iemand anders zijn namen gewoon als gegevens gebruikt in plaats van je eigen en dat je daar gebruik van maakt. Had je toen ook door dat het eigenlijk identiteitsfraude was? Dat woord kende ik toen nog niet, maar ja, ja, ik had het wel door dat iemand letterlijk vanuit mijn naam mijn identiteit zwart maakte eigenlijk. Je vertelde natuurlijk dat je pagina werd overspoeld met allemaal haatdragende berichten, maar het werd nog erger, toch? Het werd inderdaad erger nadat ik in mijn feed bij de directeurskantoor opeens een foto van mij en mijn toenmalige vriendin voorbij zag komen, waar extra ingezoomd was op haar decolleté met de tekst erbij: maak € 500 over, anders krijg je meer van dit soort foto's die ik online ga zetten. En toen schoot de stress bij mij echt het plafond door en zat ik met tranen in mijn ogen te ijsberen in de directeurskamer. Toen ging ik even goed nadenken, maar ik heb helemaal geen rare foto's of filmpjes van mij of van mijn vriendin of wat dan ook. Toen daalde het wel weer een beetje, maar ik werd daar zo gek van. Van, nu gaat die dingen niet alleen van mij, maar ook van mijn vriendin delen. Ja, het voelde echt of de hele wereld instortte op dat moment. Ik ben op een gegeven moment naar de politie gegaan nadat dat was gebeurd en aangifte gedaan ook. Het hele verhaal uitgelegd werd toen serieus naar me geluisterd. Werd ook serieus genomen en ze hebben er, ze zijn er achteraan gegaan maar ze hebben eigenlijk niks kunnen vinden wie of wat de hacker was. Maar stel nou dat jullie gehackt zouden worden, waar zouden jullie dan bang voor zijn? Deepfake, dat vind ik echt heel eng. Ja ja, maar mijn gezicht staat zeg maar niet dan op mijn TikTok, maar mijn stem heel veel. En je kan al heel simpel met een paar zinnen iemand echt hele zinnen laten zeggen. Ik denk als ja, als dat bij de verkeerde persoon terechtkomt en er worden rare slurs over gemaakt, dan ja dan weet ik niet of dat goed voor mij afloopt als dat viraal gaat bijvoorbeeld. Is er misschien iets wat jij zou willen meegeven aan de klas? Klik niet op linkjes. Wees voorzichtig met wat je doet met dat visitekaartje, want visitekaartje kan ook gewoon hartstikke misbruikt worden tegen je. Hoe vond je het gaan? Het was echt superleuk! Echt heel erg leuk! Ja, welk gevoel heb je er aan overgehouden? De leerlingen die wisten echt een hele hoop over sociale media. Ook een hele hoop wat betreft de mogelijkheden, maar ook de negatieve dingen. Ja, heel bewust. Heel bewust. Ja. Ja. Ik wil je echt ontzettend bedanken voor je tijd. Heel erg bedankt! Ik vond het echt superleuk! Ja, daar doen we het voor! Ik kon het me echt een soort van niet voorstellen of zo, dat dan gewoon. Ik dacht al meteen misschien heeft die ruzie met iemand gehad of zo dat die dan een soort van wraak proberen te nemen. Maar inderdaad, dat het je gewoon zomaar kan overkomen. Dat was wel raar voor mij. De meeste indruk dat het verhaal op me gemaakt is, is zeg maar dat het zo betrokken was bij iedereen. Zeg maar dat ie gewoon door de gangen liep en uiteindelijk gewoon iedereen hem gek aankeek. Wat ik vooral heb geleerd is dat ik beter moet oppassen. Bijvoorbeeld als ik een berichtje krijg van iemand, dat ik niet zomaar ergens op moet klikken.