Clickwise: de klas
De gevolgen van online pesten bij Victoria
Ik ben op de Christelijke scholengemeenschap Guido in Amersfoort en vandaag ga ik samen met een groep leerlingen praten met Victoria. Victoria is 22 jaar en is heel lang online gepest en gediscrimineerd, puur omdat haar ouders uit Bulgarije komen. Ik ben benieuwd hoe de klas op haar verhaal reageert. Hey Victoria. Hoi! Hoe voel jij je? Een beetje zenuwachtig, maar komt wel goed denk ik. Waar komen die zenuwen dan vandaan? Om weer op een middelbare school te staan eigenlijk. Waarom? Nou, daar komen toch wel wat gedachten naar boven. En wat ervaringen. Vind je het dan ook spannend om zo meteen je verhaal aan een groep onbekenden te vertellen? Ergens wel, maar ik hoop ook dat het heel veel mee kan geven. Toch meer open-minded zijn uiteindelijk en meer begrip voor elkaar te hebben uiteindelijk. We moeten erachter zijn. Ja is goed. Hallo! Kom lekker zitten. Ja, oké. Dit is Victoria en we zitten hier natuurlijk omdat jij in het verleden last hebt gehad van pesten en online discriminatie. Kun je misschien kort vertellen hoe dat was? Ik ben half Bulgaars, half Servisch, maar ik ben in Nederland geboren. Ik heb ook in beide landen gewoond en in Nederland was ik altijd een buitenlander, maar in Bulgarije eigenlijk ook. En kan je me vertellen hoe het voor jou was op de middelbare school?
Oe eng! Ik hoorde er al niet meer bij, dus laat staan als ik zou proberen om iets te doen. En kan je dan misschien vertellen wat je klasgenoten dan precies deden om jou buiten te sluiten? Er werden van mij ook wel foto's gemaakt en dan werd het doorgestuurd. Of dan had je bijvoorbeeld een foto van een aap en die werd naar mij doorgestuurd of aan mij laten zien van hé kijk, dit ben jij. Nou ja, naarmate je ouder wordt wordt het eigenlijk alleen maar erger. Als je dan al wordt uitgemaakt voor aap... Wat komt er naar aap?
Slet. Gewoon keihard buitenlander. Je hoort er niet bij. Wat doe je hier? Maak jezelf maar van kant. En je zegt dat ze dan foto's van je maakten, maakten ze die dan stiekem van jou? Dat denk ik dan wel ja. Want hoe kwam je daar dan achter? Of het werd naar me doorgestuurd of ze liet het me gewoon zien. Dan liep er iemand langs mij en dat ze gewoon een telefoon lieten zien.
Maar je bent natuurlijk ook online gepest. Hoe was dat voor jou?
Ja, niet leuk eigenlijk. Dan krijg je van alles en nog wat doorgestuurd qua foto's of filmpjes van jezelf of van anderen. En dan werd ik vergeleken eigenlijk met een aap. Of met een stok, of met een plank of met wat dan ook.
En wat zei je daar dan op?
Eigenlijk niks. Ik moest eigenlijk altijd wel huilen. Ik wist niet meer wat ik ervan moest zeggen. Maar was je zeg maar de enige ja buitenlander dan in jouw klas of..?
Niet eens per se. Ik had volgens mij nog één klasgenootje.
En werd die ook gepest dan? Volgens mij zijn er ook wel wat woorden naar haar toe verteld eigenlijk. Maar over het algemeen was ik wel echt het doel.
Maar hoezo dan? Ja, ik denk toch omdat ik net anders was misschien.
En wat was anders dan? Mijn huidskleur? En nou ja, ik heb bruin haar, maar dat komt er ook bij mijn wenkbrauwen. Die zijn wat dikker of wat donkerder. Nou ja, ik had een snor natuurlijk, want dat komt er ook bij kijken. En hoe was dat dan voor jou dat je dan ja iedere keer het pispaaltje was?
Ik was eigenlijk 24/7 verdrietig. Op een gegeven moment wou ik ook niet meer de deur uit. En was er dan niemand die het voor je opnam?
Ik denk dat er ooit één keer iemand even naar mij toe is gelopen, maar daarna ook niet meer. Hoe is dat bij jullie? Hebben jullie, jullie hebben volgens mij groepsapps en ook op Snapchat kan je met elkaar praten. Merken jullie ook dat het dan soms onder de mom van een grapje dingen worden gezegd waarbij je later misschien denkt van oh, misschien is het een beetje lullig voor die persoon. Best vaak worden er grapjes gemaakt.
En dan bijvoorbeeld dingen die mensen erg vinden, bijvoorbeeld moslimmensen pesten of iemand met een donkere huid pesten. Maar dan wordt dat als grapje gebruikt. Ja. Dus iedereen is wel onder de indruk dat het een grapje is, maar ik denk als een buitenstaander het zou zien, zouden ze het wel apart vinden.
Hoe is dat voor jou als je dat hoort? Dat er bijvoorbeeld grappen worden gemaakt over moslims of wat dan ook? Herken je dat een beetje?
Ik vind het zelf heel vervelend, want waarom moet er een grap van gemaakt worden eigenlijk? Het is een geloof, een cultuur en het is juist heel interessant. Tenminste, zo kijk ik er wel naar. En wat is echt het ergste wat er is gebeurd? Wat je het meest is bijgebleven? Ja, ik denk toch wel het inzoomen en vertellen eigenlijk in een foto eigenlijk dat ik er niet toe doe en dat ik mezelf wel beter van kant kon maken.
Wat zouden jullie dan doen als dit bij jullie zou gebeuren?
Ik zou heel boos worden denk ik. Ja. Ja. Ik zou dat echt niet leuk vinden.
Nee, dat snap ik wel. Nee. Kijk, ik denk dat we allemaal wel begrijpen dat pesten gewoon absoluut niet leuk is en niet kan. Maar wat maakt online pesten nou zo erg?
Het blijft maar doorgaan eigenlijk. Het stopt niet, want degene achter de telefoon, die ziet jou niet of jouw reactie niet of je uitdrukkingen niet. Dus dan zou een pester eigenlijk ook nooit kunnen denken van oh, maar het is eigenlijk helemaal niet zo leuk wat ik doe. Wat waren de gevolgen van het online pesten voor jou?
Ik heb er echt wel aan gedacht van waarom ben ik hier nu nog eigenlijk? Kan ik mezelf inderdaad niet beter van kant maken? Jeetje, ik schrik daar wel van als je dat zegt. Wat zouden jullie doen als je hoort dat een klasgenootje ineens zulke gedachtes heeft omdat die dus gewoon wordt gepest online? Als je dat soort gedachtes krijgt, dan is dat vaak heel veel onzekerheid.
Je kan ook iemand verzekeren van dat hij het wel waard is. Iedereen is anders en dat is goed. En als je dat gewoon overbrengt, dan kan je zo hopelijk ook wat meer zekerheid overbrengen in dat ie het wel echt waard is. Dit is natuurlijk het online pesten, maar ze hebben op een gegeven moment ook zijn ze echt bij je voor de deur komen te staan, toch? Hoe ging dat eraan toe?
Ik woon in een flatje, dus je moet aanbellen om überhaupt binnen te kunnen komen. En toen hebben ze elke deurbel die er was, hebben ze ingedrukt met de hoop dat iemand open zou doen en hebben ze via de microfoon keihard geschreeuwd en door de hal heen gerend, heen en weer, bij mijn deur gebonkt. Eigenlijk me heel vaak opgebeld aan de telefoon.
Was je dan niet superbang toen ze echt in je persoonlijke omgeving kwamen?
Ja zeker wel. Ik wist ook niet heel goed wat ik moest doen op dat moment.
Maar je werd dus eigenlijk gewoon gepest omdat je er anders uitzag en dus niet uit Nederland komt. Maar dat is eigenlijk gewoon discriminatie? Ja. Maar wist je dat toen ook? Natuurlijk was er een groot woord, maar...
Ik denk in het begin niet en later toch wel eigenlijk. Wat ik me kan herinneren is dat ik volgens mij heb opgezocht met wat ik moest doen als ik gepest zou worden. Nou ja, dan zie je verschillende dingen over afkomst of zoiets dergelijks. En toen kon ik de link leggen van oh, het is eigenlijk gewoon discriminatie. Maar als ik hem dan in de groep gooi, wat is discriminatie voor jullie? Als je apart wordt gepakt op iets waar je eigenlijk niet veel aan kan doen en dan alsnog apart worden gepakt en als anders gezien worden. Ja, van jij hoort niet bij ons. Ja, ik denk ook wel discriminatie voelt voor mij vaak alsof zeg maar dan witte Nederlander of zo dan beter is of zo. En als je dan iemand gewoon die al zijn hele leven in Nederland wonend gewoon wegzet van je hoort niet hier of zoiets. Ja, wat zouden jullie dan doen als jullie het wel zien gebeuren dat iemand dan wordt gepest omdat ze er net anders uitzien dan de rest van de kinderen in de klas?
Ik zou er denk ik uiteindelijk wel iets van zeggen, maar ik denk ook dat ik het wel een soort van eng zou vinden. Want wat, waar ben je bang voor? Wat zou er kunnen gebeuren als je het dan wel zegt? Ja, geen idee. Ja, maar dat is het gekke want je voelt angst. Maar wat is dat eigenlijk? Gaan ze dan boos worden op jou of gaan ze dan lelijk doen tegen jou? Wat zou dat dan zijn? Maar wat zou het eigenlijk uitmaken als ze boos worden op jou? Eigenlijk is racisme en discriminatie alles wat te maken heeft met anders zijn. Als je,jullie iets zien, vraag vooral wat de reden is en ook aan de persoon die gepest wordt of je iets voor diegene kan betekenen. En hoe vond je het gaan? Ja, best wel goed eigenlijk. Ja. Hopelijk blijft er iets hangen. Wat hoop je dan dat er blijft hangen na je verhaal? Nou ja, toch meer over nadenken voordat je iets gaat doen, voordat je iets zegt. Ik vond het gesprek best wel heftig, maar wel echt heel interessant eigenlijk, want je weet nooit echt de exacte gevolgen van pesten soort van en daar ben ik wel meer achter gekomen. Je kon ook in haar stem soms horen hoe intens het voor haar zou zijn geweest en ook, het gaat nu al beter met haar, dus dan zou het alleen nog maar slechter zijn geweest voor haar toen. En dat is, ja, niet niks. Ik denk na het gesprek ga ik toch iets beter letten op wat ik stuur online misschien. En toch twee keer nadenken voordat ik wat zeg. Ik denk dat ik wel actiever wil zijn. Dat ik meer oplettend wil zijn op wat er om me heen gebeurt en niet gewoon op mezelf ben.