Durf te denken
Karl Marx (1818-1883)
Tv-college door Remko van Broekhoven (1967) politiek filosoof en docent op de School voor Journalistiek.
In diskrediet geraakt door de ontwikkeling van het communisme in de twintigste eeuw, duikt het gedachtegoed van Karl Marx door de huidige economische crisis weer veelvuldig op als een ijkpunt om vat te krijgen op maatschappelijke veranderingen.
(Illustratie: Sverre Fredriksen)
Remko van Broekhoven (foto) vertelt in zijn college over Marx en diens theorie van vervreemding die hij ontwikkelde in de context van een kapitalistische maatschappij waar werken was gekoppeld aan massaproductie. In hoeverre is onze situatie nu anders? Van Broekhoven laat zien hoe we Marx kunnen gebruiken als inspiratie om hedendaagse onrechtvaardigheid, de problematiek van massaconsumptie en de daaruit voortkomende vervreemding te duiden.
Karl Marx legde het fundament voor het socialisme en het communisme. Hij zag door de Industriële Revolutie een nieuwe klasse ontstaan: de fabrieksarbeider. In zijn ‘Parijse Manuscripten’ en zijn hoofdwerk ‘Het Kapitaal’ beschrijft hij de reductie van mens tot productie-eenheid.
Hij ziet de mens als een sociaal wezen. Arbeid speelt in sociale relaties een cruciale rol. Maar in het kapitalisme is arbeid ondergeschikt aan winst. Arbeid is niet langer een wezenlijk aspect van de mens, maar de belangrijkste reden van zijn ellende. Marx spreekt van vervreemding. Hij voorzag dat mensen op een zeker moment in opstand zouden komen en een revolutie onvermijdelijk zou zijn.