Durf te denken
Seneca (54 v. Chr. - 39)
Tv-college door Arjen van Veelen.
Hoe zou je je leven inrichten als je wist dat je nog maar één dag te leven had?
Volgens Seneca moet je elke dag nadenken over het eind van je leven. Alleen dan kom je tot inzicht in welke dingen je belangrijk vindt in het leven en dingen die er niet toe doen.
De meeste mensen zijn aan het einde van hun leven dommer dan toen ze geboren werden. Dan ben je onbezorgd je hebt geen ambities, je hebt geen angsten, je bent er gewoon.
Seneca was een stoïcijn, een man van de rede. Het aanvaarden van het lot is typisch voor de leer van deze filosofische stroming, de Stoa. Zijn ideaal is bevrijding van alle hartstochten: apatheia.
Seneca’s geschriften getuigen van wat we nu klassiek humanisme noemen. In zijn brieven aan Lucillius prijst hij zijn jonge vriend om zijn menselijke omgang met slaven. Dat toont zijn wijsgerige ontwikkeling, meent Seneca. Je moet met een lager geplaatste omgaan zoals je zelf door een hoger geplaatste behandeld wilt worden. Daarbij is slavernij een relatief begrip. Iemand die formeel geen slaaf is, kan slaaf zijn van zijn ambitie, zijn wellust of zijn angst.
Arjen van Veelen (Rotterdam, 1980) studeerde klassieke talen en Journalistiek & Nieuwe Media werkt als redacteur en columnist bij nrc.next.
Van Veelen schreef het veelgeprezen essay 'Een fantastisch Facebook-leven in 61 eenvoudige overpeinzingen'.