Durf te denken
Jean-Paul Sartre (1905-1980)
De mens, volgens Sartre, is geen schepsel van God, noch de uitkomst van een traditie. Hij komt volstrekt onbepaald ter wereld, als louter existentie. De mens is daarmee ook volledig verantwoordelijk voor zijn keuzes. Hij kan niets afschuiven op gewoonte, bevel of religie. In het naoorlogse Frankrijk en Europa, dat bijkomt van de onderdrukking door de Nazi’s, slaat het radicale vrijheidsidee van Sartre in als een bom. Een filosofische superster is geboren.
Oktober 1945, Club Maintenant in Parijs. Jean-Paul Sartre houdt een lezing met de titel ‘L’existentialisme est un humanisme’ (het existentialisme is een humanisme).
De ruimte is afgeladen vol. De atmosfeer is geladen, het is warm en sommigen vallen flauw terwijl Sartre de leerstukken van het existentialisme afkondigt.
Zoals: de mens is veroordeeld tot vrijheid.
In eerdere romans en toneelstukken verwoordt hij de keerzijde van die radicale vrijheid. Ze is ronduit beangstigend, en altijd vrezen we dat anderen haar inperken. “De hel, dat is de ander”, schrijft hij. Sartre wordt beschuldigd van pessimisme.
Maar tegelijkertijd is het optimistisch om de consequenties van vrijheid onder ogen te zien omdat we het lot geheel in eigen handen nemen.
Te gast in deze aflevering van 'Durf te Denken' is filosoof Maarten Meester.