Durf te denken
Immanuel Kant (1724-1804)
Aan Kant danken we het idee van de autonome mens; de mens die voor zichzelf denkt, en zich niet onmondig laat leiden door een ander. 'Sapere aude!' schrijft Kant in 1784. Ofwel: 'Durf te denken!’
Kant laat in zijn 'Kritiek van de zuivere rede' zien dat er een grens is aan wat we kunnen kennen. In zijn tijd deden filosofen uitspraken over het bestaan van God of de onsterfelijkheid van de ziel, maar volgens Kant is dat louter speculatie.
Een beroemd criterium van Kant: handel volgens dat principe waarvan je zou willen dat het een algemene wet wordt. Een autonoom mens weet dat hij niet egoïstisch zijn gang kan gaan. Als immers iedereen dat zou doen, gaat het ten koste van ieders vrijheid. De mens is onderhevig aan natuurwetten, en tegelijkertijd – als moreel wezen – autonoom.
Gastspreker in deze aflevering is filosoof Ad Verbrugge.
Politie Groningen
De reportage van Ayfer Ergün belicht de relatie tussen Kant en de politie. De prestaties van de Nederlandse politie worden de laatste jaren vooral in cijfers uitgedrukt. Maar politiewerk is mensenwerk dat niet volledig in cijfers te vatten is, vindt de leiding van het Groningse korps.
Het korps zoekt, in navolging van Immanuel Kant, naar een andere manier van werken, aansturen en verantwoorden. De vragen die Kant hardop stelde - wat kan ik weten, wat moet ik doen en wat mag ik hopen - kunnen de politie misschien op het goede spoor brengen.
Erik van Zuidam is plaatsvervangend korpschef bij Politie Groningen. Op zijn weblog, getiteld Rand van chaos en orde, schrijft hij dat die vragen van Kant - die ook zijn verfilmd in de trilogie The Matrix - 'actueel zijn als nooit tevoren'.