Met de verkiezingen in zicht onderzoekt het nieuwe Human-programma 'Politicologica' hoe politieke partijen spinnen, framen en omgaan met blunders, kritiek en imagoproblemen. Vijf vragen aan eindredacteur Marc Josten.

1. Wat is Politicologica?
Politicologica is een proces waarin concurrerende politieke partijen elkaar van frames voorzien, waardoor een PvdA bijvoorbeeld een Partij van de Allochtonen wordt genoemd. Van dat proces hebben we een vierdelige serie gemaakt met dezelfde titel: Politicologica. Daarin zullen we een poging doen om te achterhalen of de positieve beeldvorming die partijen over zichzelf in het leven roepen overeenkomt met de werkelijkheid en of de negatieve beeldvorming, die concurrenten bedenken, klopt.

2. Hoe past het programma Politicologica in de tijd waarin we nu leven?
Framing heeft altijd bestaan, maar framing in dit tijdperk van nepnieuws en propaganda-oorlogvoering verdient extra aandacht van onderzoeksjournalisten. We nemen de kijker mee op onze zoektocht naar de waarheid achter de politieke frames. De zoektocht voert ons langs bijeenkomsten, markten, huiskamers, unieke archiefbeelden en onbekende dossierkasten. We zitten midden in de campagne voor de Tweede Kamerverkiezingen van 15 maart aanstaande.

Bij de PvdA gaan we het negatief bedoelde frame onderzoeken dat vooral vanuit de rechtse hoek wordt opgeplakt: dat van de partij van de allochtonen. Bij de VVD gaan we het negatieve frame dat na talloze affaires vooral via de media is ontstaan onderzoeken: dat van de partij van de vriendjespolitiek en sjoemelpraktijken. Bij D66 gaan we het zelf opgeworpen positieve frame onderzoeken van partij van democratisering, transparantie en bestuur dicht bij de burger. Bij de PVV gaan we het door politieke tegenstanders gebezigde frame van partij van weglopers, verantwoordelijkheids-ontduikers,  onderzoeken.

Tekst gaat verder onder afbeelding.

©

3. Op welke partij ga je stemmen?
Die vraag heb ik in mijn hele journalistieke leven met opzet nooit beantwoord. In deze tijd waarin ook journalisten worden geframed als ‘links’, ‘mainstream-‘ of als ‘leugenjournalist’ zou ik daar extra huiverig voor moeten zijn. Je wordt al in een hoek geplaatst voor mensen je kennen. Toch is het juist dit tijdsgewricht dat mij ertoe brengt een tipje van de sluier te onthullen. Ik vind dat ik je moet vertellen waar ik zeker niet op ga stemmen.

Welnu, je moet van mij weten dat ik nooit een actiejournalist ben geweest. Altijd heb ik me op het standpunt gesteld dat ik even hard moet zijn voor een graaiende boekhouder bij een rechtse club als bij een linkse club. Een journalist hoort als een chirurg te zijn die eenmaal onder het groene laken de crimineel even goed opereert als de heilsoldaat. Dat vind ik nog steeds, maar ik ga nu de barricaden op voor mensen die naar waarheid streven: voor wetenschappers die niet zo maar een mening verkondigen maar een methode toepassen, voor rechters die niet per definitie D66-stemmer zijn, voor Kamerleden die niet lid zijn van nep-parlement en voor journalisten die streven naar objectiviteit in hun berichtgeving en geen leugenaars zijn. Daarom kan ik niet op partijen stemmen die dergelijke opvattingen verkondigen, en ik kan ook niet tegen partijen die relativerende woorden hebben voor de Holocaust, de rol van Rusland bij de MH-17ramp of bij de dood van duizenden vluchtenden in de Middellandse Zee.

In deze verkiezingscampagne is de term ‘patriottisme’ al vele malen gevallen, wat zoiets betekent als ‘vaderlandslievend’. Politici die geen afstand nemen van Poetin, Erdogan of IS zijn minimaal nep-patriotten. Op hen zal ik zeker niet stemmen.

4. Wat viel op tijdens het redactieproces?
Dat politieke partijen doodsbang zijn. Anders is niet te verklaren waarom zoveel mensen hun analyse en visie niet voor de camera durven te vertellen. Dat is jammer voor ons, en in algemene zin is het geen goed teken. Dit is geen tijd voor bange mensen.

5. Jullie hebben ook opinie-onderzoek laten doen door Kantar. Waar gaat dat over?
Over de manier waarop kiezers over beeldvorming denken. Of een PVV’er het bijvoorbeeld erg zou vinden als Wilders echt een wegloper zou blijken te zijn. Of het VVD-stemmers echt uitmaakt of hun partij met gesjoemel wordt vereenzelvigd. Of de PvdA’ers werkelijk gebukt gaat onder het frame van allochtonenpartij. Op dit moment zijn de uitslagen nog niet binnen, maar we wachten vol spanning af.

Vier afleveringen Politicologica, wekelijks vanaf donderdag 16 februari, 22.55 uur op NPO 2.