'Ik kan weer genieten van dingen'

Vera Pauw moest er lang over nadenken of ze haar verhaal nog een keer wilde vertellen. Vorig jaar, in een groot interview met NRC, bracht ze naar buiten wat ze tussen 1985 en 2010 heeft meegemaakt als medewerker van de KNVB: verkrachting, aanranding, uitsluiting, en, in de woorden van Pauw: ‘gepland vernederingsbeleid’. NRC sprak voor het artikel met 25 betrokkenen, waaronder de coach die door Pauw wordt beschuldigd van verkrachting en kwaadsprekerij. De coach ontkent in NRC, en later nogmaals in het AD, dat er van verkrachting sprake was.

Waarom Vera Pauw toch besloot om met Coen Verbraak in gesprek te gaan voor Over Leven? Omdat ze duidelijk wil maken hoeveel tegenwerking en ontkenning je meemaakt als je als slachtoffer van seksueel geweld met je verhaal naar buiten komt. Want Pauw is niet alleen misbruikt, maar ook zwartgemaakt. “Er zou niet met mij te werken zijn, ik zou een moeilijk mens zijn. Dat verhaal werd verspreid door mensen die nooit met mij gewerkt hadden. Een paar jaar geleden hadden ze alle artikelen op de website van de KNVB over mij verwijderd.” Alsof ze nooit bondscoach was geweest, nooit de basis had gelegd voor de profcompetitie voor vrouwen, of voor het gemengd spelen. Alsof ze er niet toe deed.

En dat is pijnlijk, zeker als je bedenkt hoe erg Vera Pauw er als meisje al naar snakte om erbij te horen. Ze voetbalde iedere dag op straat met haar tweelingbroers en de jongens uit de buurt. Maar zich aansluiten bij een voetbalclub, zoals haar broers, dat zat er voor haar niet in. Er was geen plek voor meisjes bij de KNVB. Als haar broers een wedstrijd speelden, rende Vera langs de lijn mee met de bal. Tot het echt niet meer ging en haar ouders dispensatie aanvroegen bij de voetbalbond. Of ze alsjeblieft bij de vrouwen mocht voetballen. Op haar dertiende kwam de brief met het verlossende antwoord: ze mocht doen wat ze het allerliefste wilde. Voetballen, bij een club. Maar Pauw voelt dat de KNVB haar nooit echt heeft geaccepteerd.

Toch, ondanks al die tegenwerking en uitsluiting, is het de moeite waard om haar pijnlijke verleden onder ogen te komen. Want Pauw werd er een andere vrouw van.

Jarenlang hield ze haar ‘echte ik’ verborgen achter een deur. “Ik kan die deur zo voor je uittekenen. Groot, bruin, met rode tegels. En onkruid.” Die deur zat potdicht, haar pijn droeg ze in haar eentje. Totdat ze zoveel psychische klachten kreeg en irreële angsten kreeg, dat haar trauma zich fysiek begon te uiten. “Ik kreeg vreselijke astma. Heb alles geprobeerd om er vanaf te komen, maar niets hielp. Uiteindelijk heeft een longspecialist me doorverwezen naar een instituut in Zwolle. Daar zeiden ze: ‘Als we zoveel onderzoeken hebben gedaan en er komt niets uit, betekent dat vaak dat er pijn onder zit.’ Toen brak ik. Dat is het allerbelangrijkste moment geweest.”

Pauw begon te praten over haar trauma. Eerst met de KNVB, die een intern onderzoek instelde. Maar toen dat onderzoek uitkwam, was de teleurstelling bij Pauw groot: machtsmisbruik en seksueel misbruik bleken geen onderdeel uit te maken van het rapport. Dus stapte ze naar de pers. En hoewel de KNVB geen excuses heeft gemaakt voor wat haar is overkomen, heeft het praten over haar trauma en intensieve therapie haar wel veel opgeleverd: “De deur is weg. Mijn man, Bert van Lingen, zei: ‘Je bent er weer.’ Ik kan weer genieten van dingen. Daarom wil ik tegen iedereen zeggen: als je met zo’n verhaal rondloopt, realiseer je wat je gaat tegenkomen, maar ga het toch aan. Het is de moeite waard.”

Kijk Over Leven met Coen Verbraak, waarin hij praat met elf uiteenlopende gasten als zangeres Naaz Mohammad, topadvocaat Gerard Spong, voetbalcoach en voormalig international Vera Pauw en politicus Lisa van Ginneken over wat het leven - ondanks alles - de moeite waard maakt. Elke woensdag om 20:25 uur op NPO 2, luister de lange versies van de gesprekken via de podcast, of stream via NPO Start.