Sterke publieke omroep hoort in een democratie

Wat is de waarde en de functie van de publieke omroep? Vragen die in Den Haag en in het land gesteld worden. Belangrijke vragen, want vrijwel niets is zo aan verandering onderhevig als het mediagedrag van de kijker, luisteraar en online gebruiker. Modernisering is nodig. Maar hoe en vooral: hoe snel? - dat is de vraag!

Een zender eraf, bezuinigingen van miljoenen euro’s. Het zijn forse maatregelen, terwijl een sterke publieke omroep, zeker nu in tijden van polarisatie en misinformatie, van groot belang is.

Onze publieke omroep bereikt wekelijks 83% van alle Nederlanders. Onze marktaandelen behoren tot de hoogste in Europa; ook onder jongeren. Bijna driekwart van de Nederlanders volgt het nieuws via de publieke omroep en NPO 1 is de meest bekeken televisiezender. Of het nu gaat om journalistieke programma’s, films, dramaseries, belangwekkende documentaires of cultuur- en spelprogramma’s – de publieke omroep is er voor iedereen. Dat zorgt voor geïnformeerde burgers, gecontroleerde macht en voor gezamenlijke belevenissen. En dat voor 3,32 per maand.

De pluriformiteit van ons systeem staat nu onder grote druk. Alle landelijke kranten zijn inmiddels in handen van de Vlaamse uitgevers DPG Media en Mediahuis. RTL lijkt te worden overgenomen door DPG en ook SBS kent buitenlandse belangstelling. Zo is vrijwel het volledige Nederlandse medialandschap in handen van buitenlandse conglomeraten. Een brede, sterke publieke omroep is ook daarom van levensbelang.

Vergeet ook niet de economische factor: de overheid geeft jaarlijks circa 900 miljoen uit aan de publieke omroep. Dit bedrag wordt geïnvesteerd in de Nederlandse economie en komt ten goede aan Nederlandse bedrijven en gezinnen. Iedere euro naar de publieke omroep levert zo’n drie euro op in de economie en zorgt voor werkgelegenheid elders in het land. Halsoverkop bezuinigen treft de toekomst van een grote groep werknemers - jong en oud, makers en technici. 

Moet er dan niets gebeuren? Zeker wel, daar werken we al aan. Alleen zo’n hervorming gaat niet over één nacht ijs. De Mediawet dient aangepast en dat is maatwerk. Een ingrijpende, zorgvuldig voorbereide wetswijziging kost tijd en daarom de noodzaak om de huidige concessieperiode met twee jaar te verlengen. Dan kun je als nieuw kabinet straks zeggen: “Die publieke omroep hebben we goed en toekomstbestendig hervormd.”

Wij doen daarom een klemmend beroep op de formerende partijen om zorgvuldig te moderniseren, op een wijze die een duurzame informatievoorziening voor de komende generaties garandeert.

En wie zijn wij?

Wij zijn zeer verschillende omroepen met andere achtergronden, achterbannen en doelgroepen. In de optelsom bereiken we bijna iedereen in Nederland. We zijn trots op de publieke omroep en de prachtige programma’s waar zoveel Nederlanders van genieten. Programma’s die nergens anders gemaakt kunnen worden.

Wat is de waarde en functie van de publieke omroep? Verhalen vertellen die ertoe doen, die verbinden en de macht controleren. Onmisbaar voor een gezonde democratie. We hopen dus oprecht dat wij, en ook de generaties na ons, dat kunnen blijven doen.

Dit opiniestuk verscheen op 10 april 2024 ook in het AD.