De dood van bekende christelijke singer songwriter Rich Mullins in 1997 was een keerpunt in het leven van Seth Andrews (47). Als radio dj voor radiostation KXOJ in Tulsa moest hij het overlijden aankondigen aan zijn luisteraars. Andrews probeerde troost te bieden door te zeggen dat Mullins door God naar huis was geroepen.
“Tijdens het praten realiseerde ik me dat ik een happy ending aan het bedenken was voor een tragisch en zinloos ongeval”, vertelt hij aan de telefoon. Mullins raakte op een snelweg in Illinois de macht over het stuur kwijt en werd uit zijn jeep geslingerd. Een truck die uitweek, reed over de zwaargewonde muzikant heen die ter plekke overleed. “Waarom had God van zijn kind een ster gemaakt om hem daarna op zo’n verschrikkelijke manier terug te halen en miljoenen fans ontgoocheld achter te laten? Hoe kan dit onderdeel zijn geweest van zijn Grote Plan?”
Uit de kast
Het was het startpunt van een lange weg naar apostasie voor Andrews. In 2008 kwam hij uit de kast als atheïst. De radio-dj in Oklahoma is sinds 2009 het boegbeeld van de podcast The Thinking Atheist, een show waar hij 1,2 miljoen maandelijkse luisteraars leert omgaan met het stigma van het atheïst zijn. “Maar waar ik mij het meest over kan opwinden is de indoctrinatie van kinderen door fundamentalistische ouders. Dat komt omdat ik zelf ben opgegroeid in een echokamer waar ik niet in aanraking kwam met andersdenkenden.”
Doorgestoken kaart
Andrews werd geboren in Tulsa in een gezin van zes kinderen. Zijn vader was luthers en zijn moeder lid van de Pinkstergemeente. Voor de leringen van God ging de familie niet elke zondag naar de kerk. Omdat vader Andrews slechthorende was vulden televisiedominees en discussies thuis het gat van de kerk. “We werden gestimuleerd door mijn ouders om vragen te stellen over het geloof tijdens het bidden. Maar als we een antwoord vonden dat anders was dan de leringen van Jezus, dan was dat onze schuld. Dan begrepen we de bijbel verkeerd en moesten we het nog een keer proberen. Het was doorgestoken kaart”.
9/11
Zonder iets te doen met zijn twijfels na de dood van Mullins stapte Andrews in 2000 over van KXOJ naar radiozender Clear Channel. Toen vond 9/11 plaats. Een ingrijpend moment voor elke Amerikaan en dus ook voor Andrews. “Ik was op dat moment de enige christen die aanwezig was op het radiostation. Door collega’s werd ik gevraagd ze voor te leiden in een gebed. Zij vroegen om genade en vergiffenis om een einde te maken aan deze verschrikkelijke tragedie. Maar hoe meer ik bad, terwijl op de achtergrond de gebouwen brandden en mensen bedolven raakten onder puin, hoe belachelijker ik me voelde. Als God echt om deze mensen had gegeven, dan had hij de terroristen in een file terecht laten komen”.
God’s Country
Worstelend met geloofsvragen zocht Andrews naar antwoorden. “Maar elk antwoord van theologen en familieleden dreef mij verder weg van mijn geloof”. Opgegroeid in de staat Oklahoma, in de volksmond God’s Country genoemd, was twijfel een zonde. Andrews haalt Markus 9:23 aan: “En Jezus zeide tot hem: Zo gij kunt geloven, alle dingen zijn mogelijk dengene, die gelooft.”
Andrews wilde daarom lange tijd niet ‘uit de kast komen’ met zijn apostasie. De podcaster trok zich terug net zoals veel van zijn lotgenoten. “Als je opgevoed bent om met hart en ziel te geloven in God en dit een sprookje blijkt te zijn, zijn de gevolgen niet te overzien. Veel mensen checken dan gewoon uit; halen op de juiste momenten God aan maar leven seculier”. Want waarom zouden zij het stigma van de ongelovige op zich afroepen?
Geen openbaar ambt
Want die is groot in de VS. In 2011 bleek uit onderzoek van de University of British Columbia en de University of Oregon dat ondervraagden atheïsten evenveel vertrouwden als verkrachters. Wie verkozen wil worden tot president heeft meer kans als moslim of homoseksueel. Zeven Amerikaanse staten - Arkansas, Mississippi, North Carolina, South Carolina, Tennessee en Texas - hebben zelfs in hun grondwet vastgelegd dat burgers die niet geloven in een hoger wezen geen openbaar ambt mogen bekleden. Hoewel op federaal niveau is vastgelegd dat dit discriminatoire statuut onwettig is, weigeren de staten dit te verwijderen.
Gebrouilleerd
Andrews had als veertiger geen zin om zich te verbergen voor zijn overtuiging, ook al ziet hij in zijn omgeving de gevolgen voor de privélevens en carrières van andere lotgenoten. “Misschien kwam het door mijn leeftijd, maar ik had gewoon geen geduld meer voor mensen die mij vertelden hoe ik moest leven. Ik was er moe van dat ik me elke keer moest excuseren voor het feit dat ik wilde dat dingen klopten.”
In 2008 kwam hij uit voor zijn atheïsme en dat kostte hem zijn relatie met zijn directe familie. “Mijn ouders zijn getraumatiseerd en zien het als hun falen. Ze hebben hun leven nu gewijd aan mij op het rechte pad terug te krijgen. Maar wat ze niet begrijpen is dat ik me nog nooit zo goed in mijn eigen vel gevoeld heb; ik kan elke dag vragen stellen zonder dat ik meteen begin met een antwoord”.