Corona-dagboek van de hoofdredactie

Vanochtend vergader ik met het managementteam voor het eerst via Skype. Deze virtuele sessie van directeur, hoofd financiën, hoofd marketing en hoofdredacteur duurt langer dan de live-variant. Misschien omdat we bij Human pas voor de allereerste keer via scherm vergaderen, misschien is het omdat we onder de nieuwe omstandigheden veel te bespreken hebben.

De agenda puílt echt uit. Van de veiligheid van het personeel tot de programmering, van de af te gelasten evenementen tot de uitbetaling aan freelancers. Toch heb ik de indruk dat we dubbel zoveel zaken doornemen dan tijdens normale bijeenkomst. Dat belooft iets voor de toekomst.

Quarantaines kunnen een zegen zijn voor het creatieve brein. Een goede collega van afdeling mediastudies aan de Universiteit van Amsterdam appt mij dat Shakespeare naar verluidt zijn King Lear schreef toen hij wegens de pest in quarantaine verbleef. Ik verzoek hem om dit bericht dubbel te checken. Klinkt te mooi om waar te zijn. Zou de overtreffende trap van ‘elk nadeel heb zijn voordeel’ zijn.

Een ander bijzonder inzicht komt tot me via Twitter, en wel van Rob Wijnberg, hoofdredacteur van de Correspondent. Aanleiding voor zijn tweet is de lijst die het kabinet gisteren verspreidde met daarop de beroepsgroepen die de komende weken mogen rekenen op gegarandeerde kinderopvang.

De volledige lijst stond meteen daarop ook op teletekst: Zorg, politie, defensie, leraren en schoolpersoneel, openbaar vervoer, voedselketen, afvaldienst, brandstoffentransport, kinderopvang, media & communicatie, continuïteit hulpverleningsdiensten, noodzakelijke overheidsprocessen.

Wijnberg schrijft: ‘Inlijsten en nooit meer van teletekst halen.’Opvallend hoe publieke opinie en publieke waardering in crisissituaties kunnen draaien als een rukwind in Texas. Doei Zuckerberg, bye bye Bezos. Welkom zuster Klivia, welkom juf Ank.

Om zeven uur ’s avonds zitten mijn vrouw, mijn jongste zoon - die zijn Amsterdamse kamer tijdelijk verruilt voor een verblijf in het ouderlijk huis - voor de buis. We kijken naar de gisteren al aangekondigde oproep van premier Rutte aan alle Nederlanders. De normaal zo vrolijke en zelfverzekerde VVD-leider kijkt nu ernstig en is licht onzeker. Zijn betoog is feitelijk en doordrongen van respect voor wetenschap en specialisten. 

De schrik bij ons op de bank is er niet minder op. Meer dan de helft van de Nederlanders zal het corona-virus krijgen. Dat vermoedden we al, maar uit de mond van een ontketende minister-president komt die boodschap net wat harder aan.

Meteen daarop volgt duiding in 'De wereld draait door'. Een van de gasten is de jonge historicus en succesauteur Rutger Bregman. Ook hij is zichtbaar onder de indruk van de rede van de Minister-president, maar hij is dat ook van het gedrag van de Italianen en de Nederlanders. De hele tafel, van Özcan Akyol tot Barbara Baarsma, van Felix Rottenberg tot Matthijs van Nieuwkerk, was het roerend met hem eens.

De meeste mensen deugen. Zeker nu.

Ook Bregman komt met het voorbeeld van Shakespeare die zijn meesterstuk King Lear in quarantaine schreef. Mijn kennis op de universiteit appt mij daarna: ‘De hype over Shakespeare begon vanochtend met een tweet van singer songwriter Rosanne Cash. Het bericht klopt overigens, het is geen hoax.’ 

In de ochtend doe ik boodschappen in een vrijwel uitgestorven dorp. De zon schijnt, ik passeer drie kinderen met bal en een oudere vrouw op een fiets.

Bij de wijnboer ben ik de enige. Alle schappen vol. De speciale aanbiedingen staan overal op tonnen uitgestald. Bij de drogist is het anders. Alle thermometers zijn uitverkocht, het zeeprek is leeg. Bij Albert Heijn tref ik een ravage. Gek genoeg is er wel weer pleepapier en yoghurt, maar voor de rest lijkt het op een supermarkt uit de voormalige DDR. Hele gangpaden zijn leeg. Geen ontbijtgranen, weinig groenten, bijna geen fruit. Zouden deugende mensen ook kunnen hamsteren?

Als ik mijn fiets in de schuur parkeer, krijg ik een push-bericht van Het Parool. Het luidt: ‘Weekomzet supermarkt op een na hoogste ooit.’ Alleen de kerstweek van 2017 bleek lucratiever.

Ik skype met mijn negentigjarige vader in het Zuiden van het land. Hij prijst de zon en het mooie weer. De brief van de verpleeghuisdirectie om binnen te blijven en er niemand in te laten, accepteert hij, maar niet van harte. Het leven moet ook leuk blijven. Juist als je een eerbiedwaardige leeftijd hebt bereikt. Ik begrijp hem. Over twee weken heb ik een weekend bij hem gepland. Ik weet niet meer wat sociaal is. Zal ik hem opzoeken of hem juist niet opzoeken?

Dat is het nadeel van onderzoeksjournalist zijn, en zeker van een bestaan als ‘medialogicus’: je bent bedreven in het terugkijken, in de boel ordenen als het stof is neergedaald. Maar antwoord geven op wat ‘het goede’ is in de toekomst, dat is veel gevraagd. Te veel.

Intussen meldt teletekst dat er vandaag negentien doden zijn gevallen, het totaal komt op 43. Een kleine verdubbeling op één dag. Ik ga maar eens een wild woekerend klimopplantje snoeien. Dat mag wél, onbekommerd genieten van het naderende voorjaar.

We moeten het eens hebben over Dietmar Hopp. Als we de beeldvorming rondom deze man gaan ontleden, dan is er maar één conclusie mogelijk: framing. Dietmar Hopp is slachtoffer van framing van de ergste soort.

Maar pardon. Dietmar, Dietmar.... Dietmar wie? Met hun hoofden boven een bord penne met pittige saus weten mijn huisgenoten niet meteen over wie ik het nu weer heb, al gaat bij één van mijn voetbalgekke zoons een lampje branden. Met zijn softwarebedrijf SAP werd de inmiddels tachtigjarige Duitser miljardair. Zijn geld heeft hij deels geïnvesteerd in zijn oude dorpsclub 1899 Hoffenheim. Die liet hij in korte tijd van amateurclub uitgroeien tot grote profclub die hoog in de Duitse voetbalcompetitie staat. 

Zo'n geldinjectie wekt boosheid en jaloezie op. De afgelopen maanden hebben supporters hem openlijk beschimpt en vernederd en hem uitgeroepen tot het symbool van het foute geld dat het voetbal ruïneert. Vanwege het ontstane oproer moesten grote wedstrijden (tijdelijk) worden gestaakt. Weldoener George Soros kreeg minder voor de kiezen.

Maar kijk hem nu eens. De vanaf de voetbaltribune altijd wat schichtig kijkende suikeroom staat sinds de uitbraak van het corona-virus met glamoureuze overwinnaarsblik in Duitse bladen en kranten, en wie weet binnenkort ook in Nederland en de rest van de wereld. 

Dietmar Hopp wordt vandaag opnieuw geframed. Nu als held. Na de heiligverklaring van zorgpersoneel, onderwijzers, brandweerlieden en Mark Rutte in hoogst eigen persoon, schreef ik afgelopen maandag al hoe publieke opinie en publieke waardering in crisissituaties kunnen draaien als een rukwind in Texas. Maak daar bij Dietmar Hopp gerust maar een categorie-5-orkaan van.

De softwaremiljardair is behalve voetbalsponsor ook de belangrijke investeerder achter CureVac AG. Dit bedrijf uit Tübingen beweert in de herfst het antivirus tegen corona klaar te hebben (mits de Duitse overheid goed meewerkt). Maar met alleen die claim had Hopps reputatie niet de facelift van het jaar gekregen. Het is zijn moed om Donald Trump te weerstaan, de Amerikaanse president die het even egoïstische als misdadige plan heeft opgevat om het vaccin van CureVac naar de VS te halen en het exclusief aan Amerikanen ter beschikking te stellen.

In de Süddeutsche Zeitung laat de tachtigjarige Hopp daar geen misverstand over bestaan. "Trump heeft inderdaad met CureVac gesproken en het bedrijf heeft mij onmiddellijk om mijn standpunt gevraagd en heb meegedeeld dat zijn voorstel onbespreekbaar is. Het is voor mij ondenkbaar dat een Duitse firma het antivirus exclusief voor de Verenigde Staten zou produceren."

Verder stelt Hopp dat het vaccin van CureVac straks verkrijgbaar moet zijn voor alle lagen van de bevolking. Met zo'n houding krijg je dus ook voetbalhooligans aan je kant, en verdomde snel ook. Hoe de nieuwbakken volksheld Hopp terugkijkt op de scheldkanonnades van nog maar zo kort geleden? Ach, hij zal er niet te moeilijk over doen. Hij wil alleen niet gestraft worden om het enkele feit dat hij oud en rijk is. "Ik wil behandeld worden als gewoon mens," zegt hij. Misschien is het wel te overwegen de eerst volgende orkaan 'Dieter' te noemen. Als CureVac tenminste zijn hoopvolle belofte waarmaakt.

Tussen alle Skypegesprekken, WhatsApp-conversaties, Google Hangouts worden mijn gedachten opnieuw richting Duitsland gestuurd. Teletekst citeert begin van de avond Bondskanselier Merkel: "Dit is de grootste crisis sinds de Tweede Wereldoorlog."

Woorden van die strekking heb ik nog geen Duitser ooit horen zeggen.
Lang kan mijn brein niet doormalen over deze verontrustende conclusie. Ik hoor een afwasmachine piepen.