Filmmaker Reber Dosky over 4EVER

In de documentaire 4EVER volgt filmmaker Reber Dosky de twaalfjarige Vera die er alles aan doet om haar vriendin voor de zomervakantie naar Nederland te krijgen. Vera mist Arbesa enorm en ze proberen contact te houden via de telefoon en Skype. Maar dit gaat niet altijd even makkelijk. Vera maakt veel mee en heeft een hoop te vertellen, Arbesa heeft het niet naar haar zin in Kosovo.

“Ik zag Arbesa op televisie, en ik wist helemaal niet wat haar achtergrond was. Ze zat in een documentaire waarin ze de groeten wilde doen aan Vera uit Groesbeek, maar dat lukte niet. Twee keer heeft ze het geprobeerd en ze was er helemaal kapot van. Ik dacht: wow, daar moet wel meer achter zitten. Als zij zo kapot is, hoe moet het dan zijn met Vera?,” aldus Reber Dosky. De sterke vriendschap tussen de twee vriendinnen intrigeerde hem. Hij ging op zoek naar Vera om haar verhaal te horen. Reber koos ervoor om het verhaal te vertellen vanuit het perspectief van Vera. “Vluchtelingenkinderen hebben het moeilijk genoeg en daar is al veel over gemaakt.” Hij wilde juist laten zien wat er gebeurt met de achterblijvers, welke leegte de scheiding veroorzaakt. Vera heeft het moeilijk gehad met het vertrek van haar vriendin. Volgens Reber is dit óók “de ellende van het asielbeleid”.
Het doel van de film was echter niet om een politiek statement te maken. Centraal staat de hechte vriendschap. Toch is de politieke kant van het verhaal erin geslopen: de politiek maakt deze vriendschap onmogelijk. Dit wordt duidelijk tijdens een ontmoeting tussen Vera en politica Sharon Gesthuizen: “Ik wil mijn vriendin terug!” Vera’s machteloosheid is voelbaar maar haar doorzettingsvermogen is inspirerend. We zien een meisje dat alles op alles zet om haar vriendschap in stand te houden.

Het is vooral leuk om met kinderen te werken
Reber heeft al eerder gewerkt met jonge personages. “Gek genoeg maakt het mij niet uit of het een kind is of een volwassene, ik zie het gewoon als een personage.” Wel zijn er strikte regels over bijvoorbeeld het aantal uur dat je minderjarigen mag filmen. En tieners hebben een hele andere spanningsboog, die andere begeleiding behoeft. Maar Reber heeft er duidelijk nog niet genoeg van; er is een nieuwe film op komst over vriendschap tussen kinderen, fictie dit keer.
Reber gaat niet op zoek naar verhalen. “Je hoeft niet ver te zoeken, het is altijd dicht bij jezelf.” Zelf kwam hij achttien jaar geleden vanuit Koerdistan naar Nederland, en zijn persoonlijke ervaringen zijn voelbaar in zijn werk. Thema’s als vriendschap, ontworteling en eenzaamheid spelen een grote rol.   

Hoe is het nu met?
Vera is ondertussen begonnen op de middelbare school. Het gaat goed met haar en ze heeft nieuwe vriendinnen gemaakt. Arbesa woont nog steeds in Kosovo. Ze baalt nog steeds van haar gedwongen vertrek naar Kosovo en heeft moeite aansluiting te vinden bij de kinderen op haar nieuwe school. Dit maakt de gesprekken tussen Vera en Arbesa ook wel eens lastig. Vera maakt veel dingen mee; ze doet leuke dingen met haar nieuwe vriendinnen. Voor Arbesa is dit anders, zij heeft weinig mogelijkheden. Gelukkig is de band tussen hen nog steeds sterk. Samen met haar ouders steunt Vera haar beste vriendin en haar familie. Afgelopen kerst is ze een actie gestart om geld en hulpmiddelen te kunnen sturen naar Kosovo. Ook bieden de families elkaar veel morele steun. Dat de vriendinnen elkaar niet uit het oog verliezen, is duidelijk: ze hebben veel contact via de telefoon en proberen deze zomer met elkaar af te spreken.

4EVER  is een productie van Human voor de jeugddocumentaire-serie Echt Gebeurd en wordt uitgezonden op zondag 8 maart van 14.20-14.35 uur op Zapp NPO3.