Diversiteit doe je niet alleen voor jezelf

Diversiteit en inclusie staan hoog op de agenda van Manju Reijmer. Hij schreef als scenarist verschillende webseries van de NPO, zoals De Slet van 6 VWO, Vakkenvullers, Vermist, Koeriers en Zina. Momenteel werkt Reijmer als commissioning editor bij Videoland en beoordeelt hij pitches van makers. Als een pitch wordt goedgekeurd, loopt hij mee van ontwikkeling tot release.

“Van tevoren twijfelde ik of ik het wel moest doen, omdat ik een beetje moe word van praten over diversiteit. Ik vind dat we dat al best lang doen en ik wil eigenlijk wat meer actie zien. Toch doe je het omdat je hoopt dat iemand het ziet, iets leert, een ander perspectief krijgt of gemotiveerd raakt om bij te dragen aan verandering.

Ik was een beetje nerveus dat ik dat ongeduld zou tonen in het gesprek, terwijl ik met elkaar in gesprek gaan en van elkaar leren heel belangrijk vind. Gelukkig was het een heel fijn en open gesprek. Mijn gesprekspartner, scenarioschrijver Pieter Bart Korthuis, was zich al best bewust van wat hijzelf kan doen om bij te dragen aan meer diversiteit in zijn werk en hij vroeg of ik hem hierbij wil helpen.

Hij liet ook zien dat buiten mijn gezichtsveld, van alles gebeurt en dat het niet altijd zo negatief is als je soms denkt. Dat gaf veel positiviteit en optimisme. Je begint zo’n gesprek toch een beetje op je eigen eilandje. Op het einde kom je naar elkaar toe en krijg je beter begrip voor elkaar.”

“Diversiteit betekent voor mij een totale inclusie van andere perspectieven, met name die van minderheden uit onze maatschappij. Ik kwam tien jaar geleden in de business. Als het toen over kleur of meer diversiteit ging, liep je tegen totale woede en onwil aan. Het gesprek mocht nog niet gevoerd worden. Ik zie een enorme sprong en vooruitgang in hoe we dit tackelen en hoe erover gesproken wordt. Ik denk dat eigenlijk iedereen in de filmwereld wel voor diversiteit is, begrijpt dat het speelt en dat het publiek hier behoefte aan heeft. Iedereen snapt nu de urgentie en dat is al een grote winst.

Tegelijkertijd ben ik altijd kritisch, omdat ik denk dat de diversiteit die we willen nog erg oppervlakkig en ongeïnformeerd is. We zijn op het punt dat we snappen dat diversiteit belangrijk is, maar dat we er ook moe van zijn. We praten er liever niet te veel over, dus maken we ongeïnformeerde keuzes. Juist aan die inhoudelijke slag van diversiteit, die zo nodig is, gaan we voorbij.

Het lastige van een perspectief dat je niet begrijpt, is dat je mensen of boeken nodig hebt die je vertellen wat je moet weten. Zeker in een high pressure-industrie zoals de filmindustrie, is daar geen tijd voor. Er is geen tijd om je in te lezen op een perspectief van een bijpersonage, dus kies je voor wat je bekend is en wat voor de hand ligt. Daardoor worden bepaalde mechanismen altijd in stand gehouden.”

“Ik ben altijd heel erg voorstander van vragen stellen. Vraag mensen met een ander perspectief om hun mening. Door de snelheid in de industrie durven we niet toe te geven dat we sommige dingen niet weten en daarom vragen we vaak ook niet om hulp. Als gevolg hiervan worden sommige perspectieven totaal genegeerd terwijl ze vaak wel gewoon in het team zitten. Daarbij komt dat heel veel dingen gewoon te googelen zijn. Als jij nu googelt op stereotypes kom je op vijftig artikelen die je haarfijn uitleggen hoe of wat. Je moet gewoon die laatste stap nemen om je in diversiteit te verdiepen.”

“Ik zie heel veel visuele diversiteit. Ik zie veel meer acteurs van kleur, maar nog altijd in bijrollen en veel te vaak stereotyperend. Ik zie veel witte makers die voor één uitstapje, omdat ze snappen dat het moet, met acteurs van kleur werken. Vaak zitten die films vol met stereotypes. De makers krijgen daar prijzen voor en gaan weer terug naar het vertellen van witte verhalen, want dat is wat hun eigen is. Hierdoor ontstaat geen langdurige verandering of ontwikkeling.

Ik zou graag zien dat meer mensen van kleur diversere rollen spelen. Ik wil veel liever dat er langdurig inhoudelijke diversiteit komt. Dat geldt voor iedereen: mensen met een handicap, vrouwen, seksualiteit, genderidentiteit, alles.”

“Het ís ook een hype. Over de hele wereld hebben mensen jarenlang hun mond opengetrokken om het op de agenda te zetten. Nu staat het eindelijk op de agenda, maar de consequentie daarvan is dat het voor een korte periode helemaal hip is. Dat is denk ik deels een probleem, want het moet eigenlijk gewoon langdurig en consequent onderdeel worden van ons werken. Dat zou het ideaal zijn, maar ik heb me erbij neergelegd dat het in de realiteit komt en gaat."

“Dat is ook zo. En daar ben ik ook heel dankbaar voor. Ik heb hard ervoor gewerkt. Nieuwe makers voelen zich veilig bij mij en komen naar mij toe om hulp en advies te vragen. Diversiteit doe je niet alleen voor jezelf. Je doet het voor de wereld en om te zorgen dat de wereld beter wordt. Andere mensen die in hun eigen bubbel zitten en gewoon maken wat ze willen maken, hebben dat niet. Daar zit ook verantwoordelijkheid die je met je meedraagt. Dat is altijd hoe het is geweest en ik zou het niet per se anders willen. Het is onderdeel van wie ik ben. Ik vind het waardevol om te kunnen zeggen dat ik een maker van kleur heb geholpen om een film te maken. Dat vult mij met geluk.”

“Anousha Nzume was actrice in Nederland en werkt nu als producent in Amerika. Zij heeft dit boek geschreven in de periode dat Black Lives Matter opkwam en mensen daar veel emotie bij hadden. Het boek is geschreven als een soort handreiking voor witte mensen die misschien voor het eerst beseften dat ze privilege hebben. In het boek legt Nzume uit dat het niet erg is iets niet te weten, of dat je af en toe iets verkeerd zegt, maar dat het belangrijk is om te realiseren wat er niet goed aan is en wat je eraan kan doen.

Ze vertelt in het boek over hoe zij zich als zwarte vrouw voelt in bepaalde situaties. Zo schrijft ze bijvoorbeeld over de stereotypering die zij meemaakt op vakantie. Zo’n ervaring raakt je zo diep en kan je zoveel pijn laten voelen. Als dat opgelost kan worden door meer diverse mensen op televisie, wil volgens mij iedereen morgen met diversiteit beginnen.

Ik zie het soms best treurig in en ik kan ook best verdrietig worden. Het feit dat zij het nog veel vaker en erger heeft meegemaakt en dan besluit om mensen bij de hand te nemen, het rustig uit te leggen en niet boos te worden; ik vind dat zo’n mooi, optimistisch en hoopvol gebaar. Daarom probeer ik altijd in mijn hart mee te dragen dat het beter is om voor de lieve hoopvolle weg te kiezen.”