‘Turks-Nederlandse jongeren staan positief tegenover IS.’ Dat bleek uit een onderzoek van Motivaction, gepubliceerd op 11 november 2014. Het kwam groot in het nieuws nadat minister Lodewijk Asscher de resultaten ‘verontrustend’ noemde in een interview met Nu.nl. Hij sprak echter zonder instemming van de onderzoekers en op basis van resultaten die later niet bleken te kloppen. Juist zijn reactie maakte dat het groot nieuws werd, blijkt in de uitzending van Medialogica.

Het interview van Asscher met Nu.nl verraste Motivaction-directeur Pieter Paul Verheggen. In de uitzending ‘De gewenste resultaten’ van Argos/Medialogica zegt hij: “Wij waren tegen publicatie en dat hebben we ook duidelijk gemaakt.”

Hij vindt het ‘onbegrijpelijk’ dat de minister zo naar buiten trad. Acht dagen eerder zat Motivaction bij het ministerie aan tafel en raadde publicatie in de pers nadrukkelijk af, omdat het onderzoek duiding nodig had die men nog niet kon geven.

Opgeblazen
Minister Asscher sprak dus zonder instemming van de onderzoekers en bovendien op basis van resultaten die later niet bleken te kloppen. Recentelijk wees nader onderzoek in opdracht van het Ministerie van SZW uit dat het Motivaction-onderzoek niet valide is. Een groot aantal wetenschappers zet vraagtekens bij de methodiek, vraagstelling en representativiteit.

Het Motivaction-onderzoek werd groot nieuws. Niet in de eerste plaats vanwege de resultaten, maar door de reactie van minister Asscher in de media. “Als het alleen het onderzoek was, dan hadden we er niet over gepubliceerd,” zegt Nu.nl-hoofdredacteur Gert-Jaap Hoekman in de uitzending. “Als de minister een interview geeft, dan blaast hij het op, en ik denk dat hij dat zelf ook wel weet,” stelt de Volkskrant-journaliste Susanne Geuze.

Spel
“Het is fantastisch geregisseerd. Het onderzoek komt precies één dag voor een cruciaal Algemeen Overleg Integratie naar buiten,” stellen Tunahan Kuzu en Selçuk Öztürk, PvdA Kamerleden die mede naar aanleiding van hun reactie op het onderzoek uit de fractie werden gezet.

“Het was een heel ander debat dan ik twee dagen daarvoor had voorbereid,” zegt D66 Kamerlid Steven van Weyenberg in de uitzending. Het Motivaction-onderzoek droeg bij aan de toonzetting van het integratiedebat. “Knap gedaan,” meent hoogleraar bestuurskunde Wim Derksen: “De politiek is een spel, een machtsspel en Asscher heeft het debat prachtig in zijn richting geduwd.”

Interviewverzoek
Medialogica reconstrueert de hype die Asscher veroorzaakte. Op ons verzoek tot een uitvoerig interview ging Lodewijk Asscher niet in. Zijn woordvoerder schreef ons: “Minister Asscher werkt niet mee aan reconstructies.”

Argos TV/Medialogica, De gewenste resultaten, dinsdag 28 juli 2015, 21.15 uur, NPO2.