Vooral voor mbo-studenten is het lastig kiezen

Mede doordat er weinig persoonlijk contact is, vinden studenten het moeilijk om een studie te kiezen. En zeg nou eerlijk: het ís ook lastig om al precies te weten wat je later wilt gaan doen als je jong bent. Dat blijkt ook uit Onderwijs in Cijfers. Ongeveer één op de acht mbo-studenten switcht uiteindelijk van studierichting. 

Tekst gaat verder onder de afbeelding

Timon van Engen, mbo-student middenkaderfunctionaris bouw én voorzitter bij JOB, de landelijke jongerenorganisatie die mbo-ers in het onderwijs een stem geeft, geeft toe dat het in de mbo-wereld best lastig is om een goede studiekeuze te maken. 'Je komt van de basisschool, gaat vmbo-tl of vmbo-kaderbasis doen, moet dan al kiezen tussen techniek, zorg, administratie of ICT en zelfs dáárbinnen zijn er weer stromingen en richtingen waar je uit moet kiezen.'

Timon zegt dat als je van de basisschool komt, en naar de middelbare gaat, je al drie of vier keer een vervolgrichting moet kiezen. Het vmbo splitst zich op, daarbinnen heb je keuze en als je je diploma in je zak hebt, zijn er vervolgens honderden opleidingen waar je uit kunt kiezen. 'Ik kan me goed voorstellen dat dat stress en druk met zich meebrengt.'

Uit de JOB-monitor 2018, een onderzoek naar de tevredenheid onder mbo-studenten dat elke twee jaar wordt uitgevoerd, blijkt dat 17% van de studenten ontevreden is over de begeleiding tijdens hun studiekeuze. De helft van de studenten is hier wel tevreden over.

Volgens Timon verschilt het per school en zelfs per opleiding hoe goed het is geregeld. Zo krijgen sommige studenten goede begeleiding, terwijl anderen het met een vluchtig voortgangsgesprekje moeten doen. 'Zonde, want het gaat om de toekomst van de student!'

Timon vindt dat er een inhaalslag moet komen binnen de loopbaanoriëntatie, met als doel: stress en druk verminderen. 'Wij geloven dat met de aanwezigheid van gekwalificeerde loopbaanbegeleiders en landelijke normen, doorlopende begeleiding en het inzichtelijk maken van de kennis van afgestudeerden, de kwaliteit van loopbaanoriëntatie stukken verbeterd kan worden.

'Door de juiste begeleiding en testen, kun je erachter komen wat je interesses zijn en waar je goed in bent. Zo kom je erachter of een bepaalde studierichting ook echt bij je past.'

Tekst gaat verder onder de afbeelding

'Op het voortgezet onderwijs speelt de decaan hierin een belangrijke rol. Hij of zij informeert leerlingen over open dagen, informatieavonden en meeloopdagen. Op het mbo is de loopbaanbegeleider een stuk lastiger te vinden. 'Ik denk niet dat iemand helemaal kan voorkomen dat studenten een studieswitch maken. Soms kom je er namelijk pas tijdens je opleiding achter dat je toch wat anders wilt gaan doen.'

Maar dat is volgens hem dan ook júist waar het in het onderwijs om draait. 'Als ik vanaf het begin af aan wist waar ik naartoe wilde, dan had ik heel weinig geleerd.' Bovendien is Timo ervan overtuigd dat je op school juist ook leert wat je níet wilt. 'Dat is misschien wel net zo waardevol als weten wat je wél wilt. Het verbreedt je zicht.'

Het is daarom van belang dat elke school aandacht besteedt aan goede begeleiding. 'Wij geloven dat met goede docenten, maar bijvoorbeeld ook met een centraal punt voor informatie over de arbeidsmarkt en vervolgopleidingen op school, de kwaliteit van loopbaanoriëntatie een stuk omhoog kan. Ook de mogelijkheid om een bedrijfsbezoek of meeloopstage te doen, zijn belangrijk.' Hierdoor kan switch-gedrag volgens Timon voor een deel worden voorkomen.

Tekst gaat verder onder de afbeelding

Om te weten wat je wilt, moet het onderwijs wel aan een bepaalde kwaliteit voldoen, die lang niet overal wordt gehaald. Dat de kwaliteit achteruit gaat, is volgens Timon een beeld dat zich breder draagt. 'Wat we heel erg merken op het mbo is dat er te weinig docenten zijn omdat er te weinig ruimte is voor bepaalde kwalificaties. En velen van hen zullen binnenkort met pensioen gaan. Door het tekort gaat de onderwijskwaliteit omlaag, waardoor er gaten ontstaan in het lesaanbod.'

Dat zie hij ook terug in de afrondende fase van een mbo-studie. 'Als je door wilt stromen naar het hbo mis je vaak kennis. Daarnaast krijg je te maken met het leenstelsel en te weinig woningen.' Volgens Timon zijn dat de drie redenen waardoor het voor mbo-studenten moeilijker wordt om door te stromen. 'Je bent pretty fucked als je naar het hbo wil.'

Tekst gaat verder onder de afbeelding

Jongerenorganisatie JOB vindt het belangrijk dat de stem van de student gehoord wordt en dat er samen wordt gekeken wat beter kan. Ook kunnen studenten zelf problemen aankaarten bij de docent, teamleider of studentenraad. Maar volgens Timon blijft dit een grote stap. 'De meeste studenten komen voor de opleiding en zijn er niet om het onderwijs aan te passen.' 

Om de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren, denkt JOB dat vak-evaluatie een mooie bijdrage zou kunnen leveren. Het is laagdrempelig: wat heb je geleerd, wilde je dit leren en wat wil je nog meer leren? Zo kan de docent de les efficiënt aanpassen. 'Vak-evaluatie kan op klassikaal niveau écht waardevol zijn.'

Om ervoor te zorgen dat de onderwijskwaliteit op peil blijft, zijn investeringen nodig. Het lerarentekort treft ook het mbo. 'Op landelijk niveau kom je dan al snel bij activisme. Er moeten meer docenten komen en er moeten meer onderwijsondersteunende diensten bij. Je schrikt je kapot van al het administratiewerk dat docenten moeten doen! En ondertussen vallen ze met bosjes uit, omdat ze het simpelweg niet aankunnen.'

Timon wil dat er voldoende geld gaat naar gekwalificeerde docenten voor de klas. Jongerenorganisatie JOB eist tijdens de landelijke onderwijsstaking op 15 maart meer docenten, een vermindering van de werkdruk en erkenning van het beroep. 'Geef docenten erkenning en vertrouwen, want ze leiden studenten op voor de toekomst.'