9 misvattingen over de klimaatcrisis

Het klimaat is veranderlijk; we hebben op aarde ijstijden gekend en tijdens het Ecoceen, vijftig miljoen jaar geleden, had zelfs het poolgebied een subtropisch klimaat. Het duurde toen echter wel 20.000 jaar voordat de aarde zes graden was opgewarmd.

De temperatuur op aarde is de afgelopen honderd jaar ongeveer één graad gestegen – waar de aarde daar vijftig miljoen jaar geleden nog zo’n 3.666 jaar over deed. Dat komt doordat de temperatuurstijging van onze tijd onder andere is veroorzaakt door het vrijkomen van het fossiel CO2, koolstof afkomstig uit olie, kolen of gas, dat miljoenen jaren onder de grond heeft gezeten.

Het IPCC (dat onafhankelijke bureau van wetenschappers, zie punt één) stelt dat de mens de dominante en waarschijnlijk zelfs de enige factor is die de klimaatcrisis heeft veroorzaakt. De mens heeft dus wel degelijk invloed op de verandering van het klimaat.

Het klopt dat stikstof en bijvoorbeeld zwavel voeding zijn voor bepaalde planten en gewassen. Maar niet voor álle planten. Planten als de brandnetel groeien als een tierielier door meer stikstof, maar hij verdrukt daardoor andere planten, zoals de zeldzame orchidee.

De afname in de diversiteit van planten, zorgt ervoor dat ook de dieren die leven van de verdrukte planten, gevaar lopen. Zo heeft een teveel aan stikstof negatieve gevolgen voor de biodiversiteit. NOS op 3 maakte al eens een explainer over het effect van stikstof, waarin dit nog eens verduidelijkt wordt. 

Nog zes misvattingen te gaan, te beginnen onder deze foto

Nederland is verantwoordelijk voor 0,4 procent van de uitstoot van broeikasgassen in de wereld. Dat lijkt misschien niet veel, maar als je per hoofd van bevolking kijkt, zijn Nederlanders grote uitstoters. De gemiddelde Europeaan stootte in 2017 6,9 ton broeikasgas uit, de Nederlander 10,2 ton. Alleen Ierland, Estland, Luxemburg en Denemarken presteerden nog slechter. 

Het ‘braafste jongetje van de klas’ in Europa is trouwens  Kroatië, gevolgd door Frankrijk. De doorsnee Fransman stoot maar de helft uit van de doorsnee Nederlander. Nederland loopt dus zeker niet voorop in de rij van groene landen.

Tekst loopt door onder de afbeelding.

​​​​​​Volgens het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) komt het jaarlijkse bedrag voor maatregelen tegen klimaatverandering uit op zo’n vijf miljard euro in 2030. In 2050 zouden de jaarlijkse kosten tussen de vijftien en vijftig miljard uitkomen, afhankelijk van de keuzes die worden gemaakt.

Het klopt dus dat de veranderingen die nodig zijn om de klimaatverandering tegen te gaan, geld gaan kosten. Maar ten eerste biedt de nood tot duurzame innovatie ook kansen voor het bedrijfsleven. Oplossingen om onze uitstoot te verminderen moeten worden gevonden en kunnen dan weer (aan andere landen) worden verkocht.

Bovendien, als we niets doen en doorgaan op deze huidige weg en klimaatrampen steeds vaker gaan plaatsvinden, zijn we uiteindelijk - ook economisch -  nog veel verder van huis. 

In de EU is Nederland koploper in het uitstoten van broeikasgassen en wereldwijd zijn we ook één van de grootste vervuilers: de Nederlander stoot drie keer zoveel uit als de gemiddelde wereldburger. Vergelijk je Nederland met een land als Nigeria dan stoot Nederland twintig keer zoveel uit.

Zelfs landen als Brazilië, China en India, produceren minder broeikasgassen per burger dan we in Nederland doen. Alleen de VS stoten per burger meer uit dan wij. Naar de ander wijzen, zeggen dat zij het toch slechter doen en daarmee zeggen dat wij niks hoeven doen, is in veel gevallen dus geen juist redenering.

Maar, die andere landen blijven natuurlijk groter dan Nederland en stoten absoluut gezien meer uit. Dat betekent niet dat het dan geen zin heeft om met ons kleine land tegen klimaatopwarming te strijden. De rechtbank schreef op 24 juni 2015 als volgt:

"De Staat kan zich niet verschuilen achter het argument dat de oplossing van het wereldwijde klimaatprobleem niet alleen afhangt van Nederlandse inspanningen. Elke vermindering van uitstoot draagt namelijk bij aan het voorkomen van een gevaarlijke klimaatverandering. Nederland zou als geïndustrialiseerd land hierin voorop moeten lopen.”

Vanzelfsprekend wordt energie verbruikt tijdens de productie (het maken van de materialen), de constructie (transport van materialen en de bouw van de molen), het behoud (reparaties kosten energie) en het opruimen (ontmantelen, slopen, afvalverwerking) van de windmolens.

Maar uiteindelijk, zo concludeerde de Correspondent uit tientallen onderzoeken, verdienen windmolens deze energie al binnen een jaar terug - de nieuwste modellen zelfs al binnen drie maanden. Windmolens kosten dus niet meer energie dan dat ze opleveren.

Je bent er bijna. Nog twee misvattingen te gaan, na deze welgemikte afbeelding

Het klopt dat de aarde al warmer geworden is, en dat een aantal gevolgen hiervan niet meer is terug te dringen. Uit een rapport van de meest toonaangevende organisaties op het gebied van klimaatwetenschap blijkt bijvoorbeeld dat de hoeveelheid zeeijs op de Noordpool in de periode tussen 1979 en 2018 met ongeveer twaalf procent per decennium is afgenomen.

Maar dat betekent niet dat het geen zin meer heeft om nu actie te ondernemen. Om onder een stijging van twee graden Celsius en de onherstelbare gevolgen die dat met zich meebrengt te blijven, moeten wereldwijd enorme veranderingen in de samenleving gerealiseerd worden. Dit is volgens wetenschappers nog steeds mogelijk.

CO2 is voeding voor planten en ze stoten zuurstof uit. Waarom is het dan slecht voor de natuur dat er CO2 bijkomt? Planten kunnen dan toch juist groeien? Inderdaad gebruiken tuinders CO2 in hun kassen om de oogsten te verbeteren. Alleen, planten voeden is niet het enige wat CO2 doet.

De overmatige CO2-productie waar we nu mee te maken hebben, zorgt ervoor dat het broeikaseffect versterkt wordt, waardoor de aarde warmer wordt. Dat heeft een negatief effect op de natuur, dieren en mensen op aarde. IJskappen smelten, de zeespiegel stijgt, extreme weersomstandigheden ontstaan en dit alles brengt weer andere gevolgen met zich mee. Onze natuur is dus niet beter af met meer CO2 in de lucht.