Vis à Vis kan niet zonder zijn decor

‘Hier zie je de uitkomst van de uitwoning van de aarde’, zegt Mascha Selhorst, commercieel leider van Vis à Vis. Ze wijst naar een groot, zwart, plastic zeil dat de achterkant van het decor beslaat. Uit gaatjes in het zeil steekt slechts een aantal droge plantjes. Selhorst, een tikkeltje trots: ‘Ze leven wel allemaal echt’. Of deze sprietjes nu levend zijn of niet: de boodschap is duidelijk. Vis à Vis visualiseert met haar decor het toekomstbeeld van een aarde die door de mens te ver is uitgeleefd.

Aad – een fanatiek knutselaar en held van het stuk – maakte van allerlei oude materialen een platenspeler. De tuin van Aad en Betty staat vol met dit soort uitvindingen van Aad. De komst van de robot dreigt al zijn knutselwerken onnodig te maken en volgens Selhorst illustreert dit een belangrijk doel van de voorstelling.

‘De robots in de voorstelling staan symbool voor eenvormigheid, iedereen en alles wordt hetzelfde. In de voorstelling willen we mensen meegeven dat we ons daar niet door moeten laten inpakken. De fantasie en originaliteit moeten zegevieren.’

Tekst gaat verder na afbeelding

Het begint zachtjes te regenen in Almere en langzaam ontstaan plasjes water op het mooie, maar ook geheel onoverdekte decor. De acteurs van Vis à Vis moeten tegen alle weersomstandigheden bestand zijn in deze buitenvoorstelling.

'Onze spelers zijn enorme bikkels,' zegt Selhorst. 'Aan hun spel merk je niks, al staan ze in de stromende regen.' Zelfs toen de acteurs in de vorige voorstelling anderhalf uur achter elkaar in het water lagen, gaven ze geen kick. ‘Dat water was tien graden. Even ter vergelijking: het koude bad in de sauna is veertien graden’. In oktober hebben ze achter het podium toch maar een ‘jacuzzi neergezet’: een badje, opgewarmd door een houtkachel, zodat de acteurs tijdens hun rust even konden opwarmen.

Aan de achterkant van het decor, wat bij een regulier theater de coulissen zouden zijn, staat een robot, met een koelkast als buik en strijkijzers als handen. Volgens Selhorst stelt dit in de voorstelling één van de eerste robotmodellen voor. De modernste robots zijn veel gelikter en mooier afgewerkt.

In Robot  raakt het echtpaar, dat eerst afkeurend naar de robots keek, steeds meer aan ze gewend. Zodoende gaat het stuk over de groei van technologie en dat de angst hiervoor kan veranderen in waardering. Selhorst: ‘Het publiek gaat na afloop niet naar huis om de digitale revolutie tegen te houden. Er is geen antwoord op wat goed of slecht is, maar mensen moeten aan het denken worden gezet.’

Maar zelfs dit oude robotmodel – dat qua constructie goed lijkt aan te sluiten bij Aads knutselliefde – is voor Aad en Betty niet te betalen. Daar zit een soort frictie: de overheid verkoopt deze prijzige robots, maar doen ze dat om de ouderen te helpen, of willen ze zelf gewoon veel winst maken?

Selhorst: ‘Vis à Vis zoekt bij het bedenken van een voorstelling altijd naar waar we ons als samenleving druk over maken. Zo kwamen de makers bij de rol van de overheid. Is een toekomst waar je betutteld wordt door de overheid iets wat we moeten willen, of niet?’

Het feit dat de voorstelling zich buiten afspeelt, doet volgens Selhorst veel voor de levendigheid. ‘We willen het publiek een live-ervaring geven. Met een buitenlocatie heb je dat sowieso al meer dan in een theater, door de wind, de regen, er vliegen vogels door het decor.’

Maar ook in het gebouwde decor is die levendigheid op veel plekken te zien. In de groentetuin van Betty groeien echte tomaten en kroppen sla. Het huisje van Betty en Aad is nog zo’n voorbeeld. Selhorst: ‘In een binnentheater zou je een kartonnen huis bouwen, maar dit is echt een huis, dat minstens twee jaar lang buiten moet kunnen blijven staan.’

Achterin het decor zie je tussen de bergen, waarvan de hoogste maar liefst twaalf meter is, een stad opdoemen. In de voorstelling komt deze stad steeds dichterbij en lijkt het leefgebied van Betty en Aad te gaan opslokken. 'Eerst stond de stad nog stil,' zegt Selhorst. 'Pas later lieten we de stad bewegen. Na de eerste voorstelling wordt het decor doorontwikkeld, als we tijdens het spelen merken dat er iets mist.’

Het is volgens Selhorst niet de intentie geweest, maar in de oprukkende stad uit Robot is een schrijnende parallel te trekken met de geplande woningbouw, die Vis à Vis bedreigt. Het theatergezelschap zit pas een aantal jaren langs de dijk in Almere en heeft vanuit het niets alles opgebouwd. ‘Tot de riolering aan toe hebben we hier alles aangelegd. Wifi moesten we regelen via de haven die hier verderop zit. We kunnen nu via hun zender ook wat signaal oppikken.’

Toen ze naar deze locatie kwamen, leek alles ideaal. ‘Er was ruimte, Almere had nog weinig cultureel aanbod en de plek naast de bomen en het strand, geeft sfeer. Een gedwongen verhuizing zal het gezelschap zowel mentaal als financieel zwaar vallen. En waar vind je een plek waar we het decor de ruimte kunnen geven, die het bij Vis à Vis zo broodnodig heeft?'