Vijf tips voor IDFA van documentairemaker Reber Dosky

Leonard Retel Helmrich

Negen miljoen Syriërs hebben hun land verlaten na het uitbarsten van de oorlog. De meesten van hen zijn in een kamp beland, net over de grens bij Libanon. Dit kamp is opgezet door seizoenswerkers uit Raqqa die niet meer konden terugkeren naar de stad nadat het is overgenomen door IS. Veel is er niet te doen in een omgeving waarin frustratie snel omslaat in ruzie, waarin getraumatiseerde kinderen zich agressief gedragen en waarin vrouwen beperkte bewegingsvrijheid hebben. Met vloeiende bewegingen in single shot cinema verité-stijl dringt bekroond documentairemaker Leonard Retel Helmrich diep door tot in het kampleven.

Hendrick Dusollier

De enige oude wijk van de Chinese miljoenenstad Chongqing is Shibati. Het weet de sloop- en vernieuwingsdrift van de overheid te overleven, maar niet voor lang. Langzaamaan vervangen gigantische winkelcentra de nauwe steegjes. Om dat precies vast te leggen dompelt filmmaker Hendrick Dusollier zich enkele maanden in het leven in de wijk onder. Hij wordt er met argusogen bekeken. Waarom de armoede in beeld brengen, als de rijkdom honderd meter verderop is? Hij weet vriendschap te sluiten met twee bijzondere bewoners. Een nieuwsgierig jongetjes dat ervan droomt ooit het nabijgelegen, helverlichte winkelcentrum te bezoeken, en een krasse oude dame die een baken is van optimisme en openheid - ook al wordt ze uit haar “droomhuis” gezet. Aan de hand van deze lokale gidsen schetst de film een indringend portret van een snel veranderende wereld waar armoedige krotten in rap tempo plaatsmaken voor glanzende torenflats. Ook tradities zijn niet altijd veilig...

Ai Weiwei

De wereldwijde vluchtelingencrisis gezien door de ogen van Ai Weiwei, die met 25 camerateams in meer dan twintig landen filmde. De beelden zijn soms surrealistisch: tentenkampen tussen rails waar Griekse treinen toeterend doorheen denderen, perfecte symmetrische rijen waartussen mensen als mieren lijken te bewegen, groepen Afrikanen volledig in het wit gekleed in Italië die uit een kunstproject lijken te zijn weggelopen. De Chinese activist maakt de amper te bevatten omvang van het probleem duidelijk, maar tegelijkertijd ook de individuele tragiek zien. Je wordt gedwongen deze mensen diep in de ogen te kijken. Prachtige shots worden afgewisseld met smartphonebeelden die pijnlijk dichtbij komen. Het is duidelijk: dit zijn mensen, en hun machthebbende medemensen hebben het laten afweten.

Thomas Vroege

Interviews met vier inwoners staan centraal in een cinematografisch essay over de oorlog in Syrië. Deze complexe oorlog kan niet worden gereduceerd tot een simpele kwestie van goed tegen kwaad. Een klaagzang van treurende vrouwenstemmen ondersteunen de gruwelijke beelden van de verwoeste stad. Het lijkt alsof het stof van de ruïnes van de stad de lans van een grauwe waas voorzien. De vier geïnterviewden vertellen over de eerste grote demonstratie in 2012, over hoe rebellenleger vorm kreeg en over knokploegen van het regime. Ze spreken over hun vlucht naar het Westen, terwijl we in vervreemdende infraroodbeelden stromen mensen zien. De enige van de vier geïnterviewden die in Aleppo achterbleef zag het conflict vanuit zijn appartement ontstaan. Hij is kritisch over de rebellen die aanvankelijk door veel westerse media werden gevierd.

Hogir Hirori

The Deminer vertelt het verhaal van Fakhir, vader van acht kinderen. Hij is in dienst van het Iraakse leger in de chaotische nasleep van de val van Saddam Hoessein. Overal ziet hij landmijnen die onschuldige burgers treffen, en hij besluit ze eigenhandig te ontmantelen, met zakmes en kniptang. Elke keer als hij een draadje door knipt kan zijn leven ten einde zijn, maar de levens van anderen vindt hij belangrijker. Sinds 2014 werkt Fakhir voor de Koerdische Peshmerga en demonteert hij bommen van IS en boobytraps in en om Mosul. Fakhir is ook nog eens enthousiaste maker van homevideo’s. Zo maakte hij honderden uren beeldmateriaal van zijn dagelijks werk. Zijn zoon bekijkt ze, en geeft ze in voice-over toelichting bij het bloedstollende optreden van zijn vader. Op de beelden zien we waarschuwende collega’s en elk rinkelend telefoontje kan een bom zijn die afgaat. En elke knip van de tang levert je een bijna-hartaanval op. Want het gaat heus niet altijd goed.