De documentaire 'Inzake Saoedi-Arabië' onderzoekt in hoeverre morele overwegingen een rol spelen in het zakendoen met een streng islamitisch land als Saoedi-Arabië. Onderzoeksjournalist Jacco Versluis maakte de film en blikt vooruit op de uitzending door middel van '5 vragen'.

1. Wat was de aanleiding om deze documentaire te maken? 
"De NPO organiseerde vorig jaar een soort wedstrijd tussen de omroepen. Wie met het beste idee kwam voor een onderzoeksjournalistieke documentaire, kreeg tijd en geld om het verhaal te maken. Het beste idee was vorig jaar 'de relatie Nederland en Saoedi-Arabië' en kwam van de onlangs overleden hoofdredacteur van de VPRO Karen de Bok. Alleen had de VPRO op dat moment geen tv-researchers die genoeg tijd hadden voor deze grote klus. Toen droeg de leiding van de KRO-NCRV mij voor bij projectleider Marc Josten van Human als researcher en maker."

2. Je hebt onderzoek gedaan naar de samenwerking tussen Nederland en Saoedi-Arabië. Waaruit bestond het allereerste contact tussen beide landen? 
"Het eerste contact ontstond omdat de Nederlandse bevolking in 19e eeuw voor het grootste deel uit moslims bestond. Nederland was toen nog een koloniaal rijk met als parel aan de kroon Nederlands Indië, het huidige Indonesië. Zo kwam het dat Nederlandse ingezetenen als pelgrim naar Mekka reisden. Een lange, barre tocht per boot van Indonesië naar Arabië. Om de Mekkagangers te ondersteunen in het verre, vreemde woestijnrijk Arabië (van koning Saud werd het pas in de 20e eeuw) stichtte Nederland daarom in 1872 een consulaat in de havenstad Djeddah. Dàt, weten we nu, was het begin van de diplomatieke betrekkingen tussen Nederland en Saoedi-Arabië." 

 

Nederlands consulaat in Djeddah (1921-1925)

© Leiden University, KITLV collection

3. In hoeverre kostte het je moeite om mensen voor de camera te krijgen over dit onderwerp?  
"Voor de camera krijgen ging nog wel, ze ervoor houden - zogezegd - bleek een stuk lastiger. We hebben vier Saoedische mannen en vrouwen geïnterviewd die in Nederland geneeskunde studeren. Op advies van hun familie hebben ze allemaal hun medewerking aan de uitzending ingetrokken. De documentaire is kritisch over bepaalde leden van de Saoedische koninklijke familie. En de ouders van de studenten waren bang dat hun kinderen, door hun medewerking aan de uitzending, daardoor in de problemen zouden komen." 

4. Als je denkt aan Saoedi-Arabië denk je al snel aan olie en aan vrouwen die niet mogen autorijden. Welke associatie kun je daar na jouw documentaire aan toevoegen?  
"Corruptie is, ben ik bang, het eerlijke antwoord."

5. Op welke manier ben je anders gaan kijken naar de samenwerking tussen Nederland en Saoedi-Arabië na het maken van 'Inzake Saoedi-Arabie'?
"Saoedi-Arabië is een land in ontwikkeling. Het kent de sharia, maar ook een enorm gebruik van Twitter. Vrouwen zijn tweederangsburgers, maar de regering betaalt wel de volledige studie- en verblijfskosten van jonge Saoedische vrouwen die in Nederland willen studeren. De kunst voor Nederland is denk ik een balans te vinden tussen goede betrekkingen met de machthebbers, en het aanhaken bij de (veelal jonge) veranderingsgezinden. Dat laatste mag wel wat meer." 

Kijk maandag 27 februari 2017 om 21:00 uur op NPO 2 naar 'Inzake Saoedi-Arabië'.