Kijk- en leestips van Het Filosofisch Kwintet

Afgelopen zondag zond Human een speciale aflevering van Het filosofisch kwintet uit, over de macht van datareuzen over ons leven. Aan deze uitzendingen gaat een behoorlijk researchproces vooraf. Veel van wat er in die periode wordt gevonden, haalt de uitzending niet. Hier tippen we artikelen, uitzendingen en andere zaken voor als je meer wilt weten over de invloed van Big Tech op mens en samenleving.

In de uitzending is Evgeny Morozov één van de gasten aan tafel bij Clairy. In 2011 maakte Tegenlicht een uitzending met hem. In de aflevering wordt Morozov in een arena van schermen gebombardeerd met beelden en quotes. Vervolgens krijgt Morozov uitgebreid de ruimte om op de fragmenten te reageren. Zo laat hij bijvoorbeeld zien dat autoritaire regimes het internet gebruiken om verzet de kop in te drukken.

De Volkskrant had een gesprek met Morozov over de schaduwkanten van ‘de slimme stad’ en de manier waarop je gratis arbeid verricht voor Google.

In onze voorgesprekken bleek dat Westerse bedrijven moeite hebben om voet aan de grond krijgen in China. Eén van de redenen is The Great Firewall of China. Volgens Morozov is dat met name een handelsinstrument, en pas op de tweede plaats een middel om de bevolking te onderdrukken. Wired schreef eerder deze maand over de manier waarop de Chinese overheid nu omgaat met Big Data. De bevolking wordt nog strakker in de gaten gehouden en wordt op basis van Big Data beoordeeld op allerlei aspecten. 

Ook de verwevenheid tussen politiek en nieuwe technologieën stond centraal in Het filosofisch kwintet. Een voorbeeld van deze verwevenheid is het bedrijf Cambridge Analytica. Dit bedrijf zou de campagne van Trump hebben geholpen door manipulatie van sociale media, zo schrijft de New York Times. 

Een ander voorbeeld is de manier waarop Facebook geholpen zou hebben bij een anti-vluchtelingencampagne. Bloomberg schreef er dit artikel over.

Volgens hoogleraar Digitale Economie Nick Srnicek is het nationaliseren van bedrijven als Google en Facebook een oplossing voor de verminderende politieke grip op de innovaties. In dit opiniestuk in The Guardian beschrijft hij hoe. 

Eerder deze maand had NRC een gesprek met Peter-Paul Verbeek. Volgens hem is de smartphone het verlengde van de vuistbijl van de holbewoners . “We moeten een andere discussie voeren, over hoe we omgaan met de techniek”, zegt de hoogleraar Filosofie van mens en techniek. Nu gaat de discussie volgens hem te veel over of we iets wel of niet willen. 

Voor meer leesvoer verwijzen we graag door naar de boeken van de sprekers. Hans Schnitzler bracht onlangs zijn ‘Kleine filosofie van de digitale onthouding’ uit. Vlak voor onze uitzending bracht Philipp Blom de Nederlandse uitgave van ‘Wat er op het spel staat’ uit. In 2004 schreef Beate Rössler over de ‘waarde van privacy’. In de uitzending geeft ze aan hoe belangrijk privacy is voor onze vrijheid. Privacy, die verdwijnt door een te nadrukkelijke online aanwezigheid. Evgeny Morozov schreef het boek ‘To Save Everything, Click Here: The Folly of Technological Solutionism’. De bijbehorende website wordt nog regelmatig geüpdatet.

Als laatste tip dan nog het boek van filosoof en politiek wetenschapper Christian Madsbjerg. Zijn boek Filosofie in een tijd van big data laat zien dat algoritmes en big data niet per se de bron voor succes zijn. Na al deze boeken nog steeds niet uitgelezen? Sla het nieuwe boek van Franklin Foer eens open: Ontzielde Wereld (De existentiële dreiging van Big Tech).

Onze voorgesprekken teruglezen kan hier (human.nl/hfk), net als de uitzending terugkijken. De redactie is altijd enorm benieuwd naar uw reactie. Discussieer verder via Twitter met #FiloKwintet, op facebook.com/omroephuman, mail ons op hetfilosofischkwintet@human.nl, of stuur ons post: Postbus 135, 1200AC, Hilversum.