7 april

Het is de laatste dagen prachtig weer. Ik behoor tot de gelukkige Amsterdammers die weliswaar op de eerste verdieping wonen, maar beschikken over een ruim balkon en kon dus makkelijk aan de aansporing van de regering voldoen om thuis te blijven en vooral geen recreatiegebieden te bezoeken.

Wel kaas gekocht bij mijn kaaswinkel waar het doodstil was, daar waar je vroeger bijna tot buiten in de rij moest staan, vooral vanwege de vele toeristen. Die komen nu niet meer, maar de jonge eigenaar is verre van in paniek en bovendien flexibel. "We zijn nu gewoon een ouderwetse buurtwinkel. We passen ons aan. Daar – hij wijst naar de ruimte naast de deur - gaan we een stelling bouwen, zodat we ook zelfgebakken brood kunnen verkopen, dus we redden het wel." Gerustgesteld keer ik huiswaarts met een groot stuk Trots van Oude Ade in de tas.

Zittend op mijn balkon kijk ik, terwijl ik een broodje kaas verorber, naar de volledig onbewolkte, blauwe lucht. KLM-blauw als het ware. Plotseling realiseer ik me dat er geen spoor te bekennen is van enig vliegverkeer. Letterlijk.

Dat de lucht zo blauw kan zijn omdat er geen condensstrepen (die vriendelijke benaming voor grote giftige wolken uit ijskristallen bestaande kerosine-uitlaatgassen) getrokken worden. Omdat we even niet worden aangespoord om naar onze vakantiebestemmingen te vliegen om daar de toerist uit te hangen. En omgekeerd omdat nauwelijks toeristen naar hier worden vervoerd om bijvoorbeeld – naast een heleboel andere zaken als onze kunst en ons erfgoed - kennis te maken met onze overheerlijke kazen (bij voorkeur niet de fabriekskazen die hun meestal in de maag worden gesplitst, maar die overheerlijke ambachtelijke boerenkazen, met een waarvan ik nu mijn broodje heb belegd).

We kunnen blijkbaar best zonder al die reislust. Voor even in ieder geval. De vraag is of we op den duur in staat blijken al dergelijke positieve gedragsveranderingen, die deze crisis ook teweegbrengt, te verinnerlijken. Te verduurzamen als het ware. Zoals we ons hele leven hoognodig moeten verduurzamen, als je deze coronacrisis tenminste ziet als iets wat we over onszelf hebben afgeroepen door onze manier van leven en de wijze waarop we met de natuur omgaan.

Maar dat is iets voor later. Ben benieuwd of we dan, naar de maatstaf van Norbert Elias (lees het dagboek van Daan Roovers van gisteren), blijvend herkenbaar zullen zijn als beschaving.